De zeven dochters van Eva : van welke oermoeder stammen wij af ?
Bryan Sykes
Bryan Sykes (Auteur)
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Niet beschikbaar |
De Kern, cop. 2004 |
VOLW. : NON FICTIE : 600.1 SYKE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Kern, cop. 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 600.1 SYKE |
31/12/2004
Het mensdom vernietigt razendsnel de prachtige planeet waar ze afhankelijk van is. We weten maar al te goed wat we fout doen, maar kunnen het niet stoppen. Wat loopt er verkeerd in onze menselijke evolutie? Hoe komen we in die destructieve spiraal van machtswellust en winstbejag? Het heeft alles te maken met het vervloekte mannelijk geslacht. Adams vloek waart over Gaia. In de verre toekomst is er weliswaar enige hoop op beterschap. Mannen zijn namelijk met uitsterven bedreigd.
Geef toe, het basisidee van Een toekomst zonder mannen is voer voor hete discussieavonden. Wanneer je de argumenten leest, is het allemaal nog niet zo gek als het op het eerste gezicht lijkt. De kern van het betoog ontsproot in de geest van de Britse geneticus Bryan Sykes. In zijn vorige boek, De zeven dochters van Eva, hield hij zich bezig met onze moleculaire prehistorie. Hij analyseerde het mitochondriaal DNA, een stuk DNA dat we allemaal enkel van onze moeder erven en dat via de dochters naar de volgende generatie gaat. Het mitochondriaal DNA ondergaat geen recombinatie en geen uitwisseling van DNA tussen chromosomen bij de voortplanting. Bovendien heeft het genoeg variatie om iets te kunnen zeggen over onderlinge verwantschappen. Nucleair DNA wordt geërfd van zowel vader als moeder, maar het is algauw onmogelijk te zeggen welk gen van welke voorouder komt door het almaar uitwisselen van genen. Sykes traceerde via het mitochondriaal DNA de oorsprong van alle Europeanen tot zeven oermoeders, die ergens tussen 45.000 en 10.000 jaar geleden leefden. Zes van de Europese oermoeders leefden van de jacht en plukten bessen, eentje was boerin. De oermoeder van alle clanmoeders uit diverse continenten kwam uit Afrika, de bakermat van het mensdom. Sykes beseft echter maar al te goed dat middels mitochondriaal DNA niet de geschiedenis van de soort te ontwarren valt, maar wel de geschiedenis van de vrouw. Net als die sporen van de oermoeders in de vrouwen, zijn er ook sporen van Adam of louter mannelijke genen te vinden en wel op het mannelijk geslachtschromosoom. De combinatie van beide levert boeiende verhalen op.
Wanneer je bv. het mitochondriaal DNA van de inwoners van Rarotonga, een eiland in de Stille Oceaan, bekijkt, zien we dat ze via de moeders duidelijk afstammen van Polynesische kolonisten. Maar het Y-chromosoom toont overal sporen van Europese mannen. De oorzaak is niet ver te zoeken. De eerste Europeanen die verre eilanden aandeden waren allemaal mannen. Er waren eenvoudig geen vrouwelijke ontdekkingsreizigers, zeelui of walvisvaarders. Ook is geweten dat op het naburige Cookeiland moeders hun dochters graag lieten huwen met Europeanen. Die waren weliswaar niet rijk volgens Europese normen, maar op Rarotonga genoten ze aanzien. Of het nu via vrouwelijke voorkeur voor stoere zeebinken of via verkrachting verliep, het Europese Y-chromosoom won het pleit op de lokale mannen. De duidelijke verliezers blijken vaak de Y-chromosomen te zijn van uitgebuite etnische groepen. Van de Peruanen uit Lima, waarvan men dacht dat ze autochtoon Indiaanse achtergronden hadden en waarvan 95 procent van het mitochondriaal DNA inderdaad duidelijk Indiaans is, draagt meer dan de helft Europese Y-chromosomen. Een gelijkaardig patroon vond men in een Colombiaanse provincie. In IJsland kon men zo de banden met hun woeste Vikingvoorouders in kaart brengen. Van de huidige IJslanders dragen 60 procent het Gaelisch, zeg maar Iers of Schots, mitochondriaal DNA en slechts veertig procent is afkomstig van de Vikingen. De Y-chromosomen tonen dat een meerderheid van zeventig procent van de Vikingen afstamt en dertig procent van Gaelische oorsprong is.
Doorgaans geniet de vrouwelijke sekse de luxe om de beste sekspartner te kiezen uit een ruim aanbod. Dit vloeit voort uit het ongelijke startpunt, waarbij het ene geslacht een veelheid aan zaadcellen heeft en het andere een spaarzaam aantal eicellen. Het is mede de vrouwelijke keuze voor bepaalde partners die de aard van de soort stuurt. Wanneer pauwenhennen langstaartige mannen verkiezen, evolueert er uiteindelijk een buitensporige meterlange verenwaaier. Wanneer vrouwen kiezen voor macht en rijkdom, paraderen de mannen met Rolex en Ferrari's. Het is in wezen een op hol geslagen trein van seksuele selectie. Eva kiest en Adam volgt. In combinatie met de komst van de landbouw, begon het goed fout te lopen met onze soort. De mogelijkheid om grond en bezit te accumuleren, nam exponentieel toe. Het opdrijven van de productie en grondbezit creeërde supermannen die goed in de seksmarkt lagen. Zelfs wanneer de rijkdom door bloedvergieten werd vergaard, wanneer het opdrijven van de fabrieksproductie het milieu van ons nageslacht vergiftigt, staan vrouwen blind in de rij bij meneer miljionair. Maar naast vrouwelijke keuze stuurt ook de man zelf zijn reproductief succes. Hij doet niet alleen zijn best om gekozen te worden, maar ook om andere mannen te overtroeven of om vrouwen te kunnen bevruchten door onderwerping. De secondant van het Y-chromosoom is testosterone, gebonden aan agressie, verovering en ongebonden seksueel verkeer. Met de komst van de landbouw duikt ook het eerste bewijsmateriaal op voor de onderdrukking van de vrouw. In Aby Hureyra, een oude nederzetting in Syrië bv., zijn misvormingen op de botten van de prille boerinnen getuigen van een leven lang geknield te werken aan de maalsteen. In vergelijking met jagers-verzamelaars moesten boerenvrouwen niet meer mobiel zijn voor de voedselvergaring en geraakten ze in een situatie waarin zwangerschappen mekaar sneller opvolgden, nl. om de één of twee jaar in plaats van de gebruikelijke vier-vijf jaar. Vrouwen werden in toenemende mate afhankelijk van de mannen. Rijkdom, macht, hebzucht en het Y-chromosoom leidden hand in hand recht naar de huidige "nachtmerrie van patriarchale overheersing, misère, armoede en verwoesting", zegt Sykes. Door Adams vloek leeft een vijfde van de wereldbevolking in absolute armoede, wordt de wereld bedreigd door duizenden kernkoppen en giftige chemicaliën.
Maar er is verandering in het verre verschiet. Het is de mannelijke vruchtbaarheid die het eerst te verduren krijgt van de vergiftiging van de planeet. Over de hele wereld neemt de spermaconcentratie af met een dramatische vaart. In de jaren '40 had de helft van de mannen meer dan één miljoen zaadcellen per één milliliter sperma. In de jaren '90 was dat nog maar 16 procent. Waarschijnlijk spelen residu's van bestrijdingsmiddelen een rol die via moedermelk in baby's belanden of koemelk vol vrouwelijke hormonen. Ook het chromosoom waarop de mannelijk makende genen zich bevinden, is zieltogend. Het kan en zal niet overleven. Het Y-chromosoom is een kerkhof van ontbindende genen. Ze hebben geen vermogen om zich te repareren, muteren vaak en worden vaak gecopieerd. Het DNA van een 60-jarige man is al duizend maal gekopieerd voor het in een zaadcel komt en klaar is voor actie. De eicellen krijgen slechts met 24 mogelijk riskante celdelingen te maken voor ze voor bevruchting worden vrijgegeven. Het voortdurende en cumulatieve verval van het Y-chromosoom zal onverbiddelijk de mannelijke vruchtbaarheid reduceren tot het moment waarop mannen uitgestorven geraken. Als je een datum wil: binnen de 125.000 jaar zou een mogelijkheid kunnen zijn. Er is een knaagdierensoort die een uitweg gevonden heeft door noodzakelijke genen van het Y-chromosoom op een ander chromosoom te zetten, maar voor ons lijkt er een drastisch sciencefictionscenario nodig. Zoiets als een grootscheepse genetische modificatie bv., wat trouwens technisch best overbrugbaar zal worden. Dirk Draulans schetst een fantastisch scenario in De rode koningin. Een vernuftig virus richt zich op de inactivatie van mannelijk X-chromosoom en de mannen bezwijken systematisch onder een resem ziektes. Het leidt onvermijdelijk naar de totale uitroeiing van het mannelijk geslacht, tenzij één man's zaad het mensdom in ultimo kan redden. Maar, zegt Sykes, zonder Y-chromosomen zal Adams vloek tenminste opgeheven zijn. Geen zaadcellen meer om strijd te leveren, geen Y-chromosomen meer om vrouwen te onderwerpen. De ziekte van onze prachtige planeet verdwijnt. "Mitochondrieën hebben getriomfeerd en onze planeet Gaia kan weer gaan slapen" zegt hij tevreden.
DE ORIGINALITEIT VAN HET BETOOG DAT SYKES SCHETST, BERUST OP EEN VREEMDE MENGELING VAN FUNDAMENTELE DIEPGANG, EEN JEUKENDE JONGENSACHTIGE NIEUWSGIERIGHEID EN EEN WIJDOPEN GEEST. iN DE EERSTE WAT TAAIERE HOOFDSTUKKEN VERNEMEN WE VAN DEZE INSPIRERENDE GENETICUS WAT DETAILS OVER DE FUNDAMENTEEL VERSCHILLENDE AARD VAN DE TYPISCH MANNELIJKE EN TYPISCH VROUWELIJKE GENEN. TERWIJL HIJ DIE BESCHRIJFT, BELEVEN WE DE OPEENVOLGING VAN EUFORISCHE ONTDEKKINGEN IN DE RAZENDSNEL EVOLUERENDE GENETICA. PAS DAARNA KOMT DE UITDAGENDE DENKPISTE AAN BOD WAAROP HIJ VIA ENKELE ONVERWACHTE BEVINDINGEN BELANDDE. ZIJN IDEEËN ZIJN ZEKER AANVECHTBAAR, MAAR ZE LEVEREN GRONDSTOF VOOR PRACHTIGE HYPOTHESEN EN VOER VOOR STEVIGE DEBATTEN. [Hilde Vervaecke]
Dr. W. van Delden
De schrijver, een Engelse geneticus, schreef reeds eerder 'De zeven dochters van Eva'. Het nieuwe boek behandelt de genetische geslachtsbepaling en de verschillen tussen mannen en vrouwen bij de mens. Daarbij wordt uitvoerig ingegaan op zaken als: waarom zijn er maar twee seksen?; waarom zijn er gedragsverschillen tussen de geslachten? en vele andere aspecten van het bestaan van geslachtelijke voortplanting. Volgens de - controversiële - evolutionaire benadering van de schrijver zullen de mannelijke eigenschappen langzamerhand worden overgenomen door de vrouwelijke X-chromosomen en zullen uiteindelijk mannen uitsterven. Geschreven voor een groot lezerspubliek; duidelijk maar wat langdradig. Voorzien van een register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.