De walvisroeper
Zakes Mda
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, cop. 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MDA |
31/12/2004
Rouwer van beroep is een fascinerende roman over het geweld dat Zuid-Afrika teisterde tijdens de overgangsperiode, begin jaren '90 -- de roman zelf verscheen in 1995. Het vele geweld, door de politie, Inkatha-bendes, de jongerentroepen van het ANC, bizarre muti-moorden en losgeslagen jongeren, leidt tot een voortdurende processie van begrafenissen, waarop de zwerver Toloki besluit een beroep uit te bouwen als professionele rouwer. Geleidelijk aan weet hij het vertrouwen van de inwoners van de shantytowns en townships te winnen en kan hij vele begrafenissen begeleiden met zijn sombere voorkomen en efficiënte rouwkreten. Zijn werk beschouwt hij niet alleen als geldgewin maar ook als een missie; hij lenigt een spirituele nood van een door geweld geterroriseerde gemeenschap. Op een van de begrafenissen ontmoet hij een vrouw die hij kent uit zijn dorp. Het vervolg van de roman is het relaas van hun hernieuwde kennismaking en ontluikende romance, gecombineerd met lange flashbacks naar hun verleden in het dorp en de shantytowns van East London.
Dit stramien is een vertrouwd gegeven in de (Zuid-)Afrikaanse romanliteratuur, nl. een stadsmigratieroman waarin een berooide arbeider zijn/haar dorpsverleden en migratiegeschiedenis herdenkt. Maar Mda verheerlijkt dat dorpsverleden niet: er is geen sprake van een gelijkmoedig gemeenschapsgevoel. Toloki is het zwarte schaap van het dorp, Noria en haar moeder zijn eigenzinnige schoonheden. Waar de migratieroman overwegend (sociaal)-realistische fictie is, introduceert Mda bovennatuurlijke elementen en houdt hij tijd en context vaag (er is geen enkele benaming van plaats of politieke actoren, maar voor wie de geschiedenis van Zuid-Afrika kent, worden tijd en context meteen duidelijk). Het verhaal wordt daardoor een soort parabel, en daarbij hoort onvermijdelijk een duidelijke maar niet expliciet geuite moralistische boodschap én een louterend, hoopgevend einde. Het gaat hier wel om een wrange parabel: het geweld is werkelijk gruwelijk en alom tegenwoordig.
Het is jammer dat deze betoverende vertelling ontsierd wordt door een saaie vertaling. De tweede zin al bv. -- "Pain is etched in his voice, and rage has mapped his face" -- vertaalt Robert Dorsman al te vlak: "In zijn stem klinkt pijn door en de woede staat op zijn gezicht te lezen". Die 'normalisering', waarbij compacte beeldspraak omgezet wordt in te veel en te alledaagse woorden en uitdrukkingen, plaagt toch al te zeer Dorsmans vertalingen van recente zwarte Zuid-Afrikaanse literatuur (zie ook Mda's Het rode hart en Duikers Het stille geweld van dromen). [Chris Bulcaen]
Erik Wester
Een door zijn jeugd getraumatiseerde zwarte Zuid-Afrikaanse man die zijn geboortedorp heeft verlaten en in de grote stad is beland, bezoekt als beroepsrouwklager begrafenissen van armoedzaaiers en van slachtoffers van rassenhaat en (politiek) geweld. Tijdens een van deze begrafenissen ontmoet hij een vroegere dorpsgenote wier kleine zoontje werd vermoord. Al spoedig voelen de twee een diepe genegenheid voor elkaar en vinden ze door elkaar gesteund de kracht om de pijn uit het verleden te verwerken. Met deze roman maakte de auteur in 1995 zijn romandebuut. Evenals in zijn later verschenen roman 'The heart of redness' (reeds in het Nederlands vertaald onder de titel 'Het rode hart'*) wordt het decor hier gevormd door het nieuwe Zuid-Afrika na de apartheid. 'Rouwer van beroep' geeft een indrukwekkend beeld van de misère in de Zuid-Afrikaanse zwarte townships, maar ontleent zijn kracht vooral aan de sterke personages die met humor en mededogen zijn neergezet. Dat verleent het verhaal ondanks alle pijn en geweld een ontwapenende schoonheid. Gebonden, kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.