De ooievaar
Kester Freriks
Kester Freriks (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Querido, 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : NEDERLANDS 851.6 DERM |
31/12/2001
In 1888 werd aan de noordkust van Midden-Java Helena Anthonia Maria Elisabeth Ingermann geboren, van wie in 1951 het succesrijke boek Nog pas gisteren verscheen onder de naam Maria Dermoût. Zij stamde van vaders zijde uit een Nederlandse familie die al vier generaties in Indië (het huidige Indonesië) woonde. Hoewel zij qua verschijning gezien werd als een vrouw met Indisch bloed, heeft zij steeds voor de buitenwereld volgehouden dat haar afstamming zuiver Europees was. Haar biograaf Kester Freriks besteedt aan deze kwestie ruime aandacht en sluit zelfs niet uit dat zij in werkelijkheid de dochter is van een Indische concubine van haar vader. Daarvoor ontbreken echter de bewijzen. Waarom zoveel aandacht voor dit aspect van een schrijversleven? Is haar werk niet veel belangrijker? Inderdaad, maar haar werk is zo doordrenkt van het Indië uit de tijd dat zij er geboren is, dat de vraag zich opdringt hoe een Europese vrouw zo indringend over het Indische leven heeft kunnen schrijven. Kester Freriks, zelf in Indië geboren, citeert diverse auteurs die spreken over mensen die in Indië geboren zijn of er lange tijd gewoond hebben. Zij zijn geen westerlingen, maar ook geen echte Indische mensen. Indië heeft hun leven zo bepaald dat ze er nooit meer van loskomen.
Als dat voor iemand gold, dan wel voor de schrijfster Maria Dermoût. In haar jeugd bezocht zij in Nederland de middelbare school, terug in Indië trouwde ze op haar achttiende met de jurist Isaac Dermoût, die zij volgde naar zijn vele standplaatsen in de Indische archipel. Hoewel haar man met tegenzin in Indië was -- hij kon niet tegen het klimaat -- bouwde hij een schitterende carrière op die hem in 1933 een royaal pensioen opleverde. Vanaf dan woont Maria op allerlei plaatsen in Nederland vol van herinneringen aan Indië, daar blijft haar hart. Al meer dan dertig jaar is zij bezig met verhalen over het Indië dat haar zo dierbaar is wanneer haar eerste boek verschijnt: Nog pas gisteren. Haar bekendste boek, De tienduizend dingen, krijgt in Amerika een grotere oplage dan Dokter Zhivago van Boris Pasternak.
Het zou Maria Dermoût onrecht aandoen als we haar de schrijfster zouden noemen van enkel nostalgie, zegt haar biograaf. Hij wijst op de vele wreedheden waarover zij schrijft. Die behoren ook tot het leven in de tropen. Wel is voor Maria Dermoût na haar vertrek naar Nederland de tijd stil blijven staan: nergens rept zij over de onafhankelijkheidsstrijd van Indonesië of over de in sommige kringen erg omstreden Nederlandse politionele acties daartegen.
Haar stijl daarentegen is uniek. In veel van haar teksten spreekt zij op een aarzelende, naar woorden tastende toon. Zo roept zij een heel eigen, wonderlijke sfeer op, waarmee zij vanaf haar debuut de echte literatuurliefhebber voor goed voor zich won. Het resultaat van Kester Freriks' onderzoekswerk is indrukwekkend. Het Indië van Maria Dermoût krijgt geur en kleur, haar leven daar ontrolt zich als een sfeervolle film compleet met een geheime geliefde. Die liefde heeft haar leven grondig bepaald evenals het overlijden van haar enige zoon in een Japans interneringskamp. Naar hem schreef zij aangrijpende brieven, die nooit werden verstuurd. Veel aandacht ruimt Freriks, zelf roman- en verhalenschrijver, in voor de wordingsgeschiedenis, de uitgave en de ontvangst van haar literaire werk. Maria Dermoûts leven als schrijfster was in feite heel ongewoon: het begon pas echt na haar zestigste en bracht haar toen alsnog in contact met vele schrijvers. Het leverde haar ook waardering en literaire onderscheidingen op.
Kester Freriks schreef een verdienstelijke en bijzonder goed gedocumenteerde biografie voorzien van vaak prachtige en verhelderende illustraties, bronvermeldingen, overzichtelijke noten en een register. Zijn boek heeft Maria Dermoûts geheim van Indië niet helemaal ontsluierd, maar daaraan zal niemand zich storen. Haar leven is er niet minder onvergetelijk om. [Michel De Koning]
Redactie
De Indische schrijfster Maria Dermoût (1888-1962) is voor de weinige mensen die haar werk nog kennen vooral verbonden met Ambon, vanwege haar roman 'De tienduizend dingen', die ook in Engelse vertaling bekend werd. In deze lijvige biografie tekent schrijver en essayist Kester Freriks de schrijfster als hecht verbonden met het 'geheimzinnige Indië' dat zovele Nederlanders voor de Tweede Wereldoorlog in de greep gehouden heeft. Dermoûts leven is niet spectaculair. Als ze 45 is komen haar man en zij - beider gezondheid is slecht - voorgoed naar Nederland. Zij heeft zich nooit met societyleven of politiek beziggehouden, behoorde tot geen letterkundige stroming. Pas op latere leeftijd is zij gaan schrijven. Zij vond zichzelf geen echte schrijfster, maar een vertelster van verhalen. Deze spelen zich merendeels in Indië af; het zijn sfeervertellingen vol geheimzinnigheid (gebundeld in het onlangs herdrukte 'Verzameld werk'*). Freriks boek laat zich prettig lezen en zal de liefhebbers van biografieën wel boeien, maar bevat bij gebrek aan belangrijker stof wel erg veel futiliteiten. Paperbackeditie; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.