Reset : over identiteit, gemeenschap en democratie
Mark Elchardus
Mark Elchardus (Auteur), Ernest Henau (Auteur), Philippe Muyters (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Davidsfonds, 2001 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 933.9 DENK |
31/12/2001
Denken voor Vlaanderen bestaat uit zeven korte, maar meestal krachtige essays van vooraanstaande Vlaamse denkers die filosoferen over actuele thema's als migratie, multiculturaliteit, religie, vervlakking, commercialisering, globalisering, identiteit... Kortom, over levenskwaliteit, over waarden. De publicatie wil "bouwstenen voor een leefbaar Vlaanderen" aandragen. De bundel vangt aan met een mooi artikel van socioloog Mark Elchardus over de relatie tussen verenigingsleven en politieke betrokkenheid. Zijn conclusie zet tot nadenken aan: wie veel televisie kijkt en weinig sociale contacten onderhoudt, heeft meer kans om bang, pessimistisch, onverdraagzaam, politiek passief, antidemocratisch en egoïstisch te zijn. Theoloog Ernest Henau houdt een krachtig, vurig, bijwijlen pessimistisch betoog tegen het eenheidsdenken in de Vlaamse media en de dictatuur van de dominerende marktideologie met haar totalitaire logica. Moderne kranten en weekbladen zijn gepolijste producten, die worden geconcipieerd in directiekamers en op marketingafdelingen, niet op de redactievloer. Om daar tegenin te gaan richtte Henau het christelijke opinieweekblad 'Tertio' op, dat de morele en spirituele dimensie van ons bestaan centraal stelt. Philippe Muytters, directeur-generaal van het Vlaams-Economisch Verbond, toont aan dat cultuur in brede zin, of het geheel van instituties en waarden in een samenleving, een steeds grotere impact zal hebben op de economische groeikracht van regio's en landen. Uit VEV-onderzoek blijkt dat Vlaanderen zich dan toch zorgen moet maken. De waarden waarin Vlaanderen sterk scoort, passen in de oude economie en het klassieke productiepatroon: logisch denken, loyauteit, gehoorzaamheid en efficiëntie. Met waarden zoals verbeelding, kritische geest, openheid, durf, flexibiliteit en verdraagzaamheid -- bij uitstek geschikt voor de nieuwe economie -- hebben de Vlamingen het moeilijker. Die toch wel vrij verbijsterende vaststelling weerhoudt de auteur er niet van zijn artikel in een hoerasfeertje af te sluiten. In een uitermate intelligente bijdrage houdt antropoloog Eugeen Roosens -- vertrekkend vanuit mondialisering en culturele identiteit -- een warm en doordacht pleidooi voor een krachtig inburgeringsbeleid voor nieuwkomers in onze samenleving. Hij rekent kordaat af met racisme en anti-islamitisme: "Het christendom, dat niet zelden als het cultuurfundament van het Westen wordt voorgesteld, wordt veel meer in vraag gesteld en aangevochten door allerlei laïciserende en antireligieuze literatuur en door spottende en bedenkelijke tv-programma's -- typisch westerse cultuurproducten -- dan door de aanwezigheid van islamieten op het Brusselse of Vlaamse grondgebied". Historica Annick Schramme geeft een interessant, maar vrij opsommend en weinig betrokken overzicht van het Vlaams cultureel beleid en de cultuurverspreiding sinds de regionalisering. Ze citeert o.a. Rudi Laermans, die stelt dat het sociaal-cultureel ouderlijk milieu doorslaggevend is in het verwerven van culturele vaardigheden. René Stockman, generale overste van de Broeders van Liefde, neemt in een bewogen bijdrage de verdediging van de eigenheid van het vrijwilligerswerk op. Vrijwilligerswerk situeert zich op de grens van markt, staat en gezin, en vervult een onvervangbare aanvullende rol bij de georganiseerde gezondheids-, welzijns- en cultuurzorg. Wanneer de auteur de betekenis en waarde van vrijwilligerswerk echter een religieuze inhoud geeft, gaat hij een stapje te ver. "Door de gratuïteit te cultiveren gaan we eigenlijk onze Schepper achterna en komen we onze oertoestand zeer nabij". Kan allemaal wel zijn, maar er zijn ook duizenden niet-gelovige vrijwilligers aan het werk in onze samenleving.
De bundel sluit af met een schitterend en goed gestructureerd pleidooi van filosoof en germanist Guido Vanheeswyck voor een kwaliteitsvol en hoogstaand onderwijs. Hij zet zich af tegen de dreigende vervlakking van een eenheidsonderwijs waarin geen maatschappelijke en filosofische keuzes mogen worden gemaakt en waarin alle mogelijkheden gewoon "paratactisch" naast elkaar worden geplaatst. Het onderwijs moet zich niet aanpassen aan de steeds veranderende maatschappelijke realiteit, maar een duurzaam, breed, "constant" kader bieden.
Jammer genoeg ontbreekt een inleidend artikel dat de zeven essays structureert en in hun onderling verband plaatst. De essays zijn gewoon in alfabetische volgorde volgens de familienaam van de auteur afgedrukt. Denken voor Vlaanderen is zo te veel een zapboek geworden met heel verscheiden en ongelijksoortige bijdragen. Het is duidelijk dat de zeven auteurs elkaars stuk niet hebben gelezen. Evidente bruggetjes of verwijzingen, spraak en tegenspraak tussen de zeven auteurs ontbreken. Om het met de woorden van Vanheeswyck te zeggen: parataxis haalt het op syntaxis; nevenschikking op samenhang. Denken voor Vlaanderen had een gestructureerd volwaardig essay kunnen zijn, maar is nu niet meer dan een heterogene weliswaar toegankelijke en boeiende essaybundel. [Gunter Bousset]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.