De mannenschrik : over het motief van de verslindende vrouw in literatuur en mythe
H.C. ten Berge
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2001 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BERG |
31/12/2001
Oesters en gestoofde pot: het is niet wat je noemt een tot de verbeelding sprekende titel. Hij heeft betrekking op een afdeling in deze dichtbundel waarin Ten Berge aanzit aan een "maaltijd met acht dichters": hij vertaalt er van acht bekende en iets minder bekende dichters uit de wereldliteratuur gedichten die over eten en poëzie gaan. Het lezen van poëzie is er een soort heilige maaltijd, vergelijkbaar met het tot zich nemen van het woord van God.
Dat is op zijn zachtst gezegd een ouderwetse opvatting over poëzie. Het doet denken aan de megalomanie van de romantici, de Tachtigers en de modernisten, en Ten Berge schrijft zich ook duidelijk in die traditie in. Hij beroept zich niet alleen op voorgangers als Coleridge en Rimbaud, in bedekte termen neemt hij ook stelling tegen de poëzievernieuwers van vandaag: "Wat hij zingt gaat over / geld en cyberspace en virtuele // dingen. Hij is de meester des misleiding, mafiose / makelaar in maatkostuum: alles kan hij kopen, / maken, breken." Dat is niet meteen een genuanceerde visie op de hedendaagse poëzie. De profetische toon die Ten Berge als pseudo-modernist aanslaat, staat dan ook in contrast met zijn vrij reactionaire instelling tegenover de poëzie van nu.
Ten Berges eigen poëzie is, ondanks een gedicht als 'De laatste modernist', eerder romantisch dan modernistisch van aard. Hij bezingt de (al dan niet verloren) verbondenheid met de natuur, de goddelijke roeping van de dichter en natuurlijk ook de verloren geliefde. Het is enkel bij het aansnijden van dat laatste thema dat Ten Berge blijk geeft van enige originaliteit. In de 18 gedichten tellende cyclus 'Cantus firmus' is de ikfiguur op zoek naar de verdwenen geliefde: hij wil "opnieuw het spoor van een verdwijning volgen". Waar de ikfiguur de vrouw eerst nog een raadselachtige identiteit toeschrijft, die hij als een soort stalker probeert te overmeesteren, komt hij daarna tot de conclusie dat hij zich daarin vergist heeft: "Wat hij aanzag voor een raadsel / bleek een barre leegte." De cyclus blijkt bij nader inzien dan ook een aangrijpend relaas van verlies, verraad en ontgoocheling. Het is samen met de cyclus 'Vier exercities' het enige moment waarop de poëzie van Ten Berge echt doorleefd klinkt. Op andere momenten blijft Ten Berge stilistisch weliswaar op niveau, inhoudelijk is het allemaal weinig origineel en relevant. Ten Berges poëzie mist dat je ne sais quoi dat van zijn gedichten grote poëzie kan maken. [Pieter Van Dyck]
T. van Deel
De omvang van deze bundel geeft al aan dat Ten Berge (1938) allerminst is uitgeblust. Het is een gevarieerd aanbod, dat ongehoord sterk aanvangt met het gedicht 'De laatste modernist': 'Hij wilde bij maanlicht vulkanen bestijgen / maar dronk een glas wijn bij het vuur.' Ook de twee spreeuwengedichten zijn voortreffelijk: 'Tegelpoeper, bessen- / snoeper, kersendief.' Het gedicht 'Curriculum vitae' laat zien dat Ten Berge over genoeg zelfironie en -inzicht beschikt: 'Overal gezworven maar nergens geweest / Iedereen gezien en niemand gesproken'. Dan volgen enkele verrassende reeksen, 'De cycloop', 'Cantus firmus' en 'Vier exercities'. De middelste is een schitterend lyrisch verhaal over een afwezige geliefde, winters getoonzet, en de laatste reeks maakt voorzetselgedichten: tegen, achter, over, onder, uit, voor, in. Werkt heel goed. De titelafdeling bestaat grotendeels uit vertalingen van eetgedichten van o.a. Strand, Heaney, Snyder, Hughes. De bundel wordt afgerond met eigen gedichten, waaronder dit erotische: 'Poëzie verzet de zinnen / zelfs als zij, van zin ontbloot, / haar schelp van liefde / sterk vergroot, getooid / met roze lichtjes en intieme nissen - / heimelijk vertoont aan wie / haar nooit geriefde'. Ten Berge toont met deze bundel zijn meesterschap.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.