Alledaagse waanzin : over rouw, woede, verlies en liefde
Lisa Appignanesi
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Het Spectrum, 2000 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : APPI |
31/12/2000
Lisa Appignanesi werd geboren in 1946. Meestal doet het geboortejaar van een auteur weinig terzake, maar in het geval van Appignanesi of toch zeker met voorliggend boek, is dit gegeven wel relevant. Appignanesi's geboorte in 1946 markeerde immers een nieuw begin voor haar ouders, een nieuw teken van leven waardoor dezen in de mogelijkheid werden gesteld om de nog vers in het geheugen liggende gruwelen van de Tweede Wereldoorlog, en meer bepaald van de joden, even opzij te schuiven. Even, want Appignanesi's ouders zullen de verschrikkelijke ervaringen die ze ondergingen als joden in Polen hun hele leven met zich meedragen. Meer nog, hun hele karakter zal voor de rest van hun leven getekend worden door de drang naar overleven waarmee ze jaren na elkaar werden geconfronteerd. Appignanesi, née Borensztejn, gaat in dit boek op zoek naar het oorlogsverleden van haar ouders, meer specifiek naar dat van haar moeder. Haar vader is immers al overleden (in 1981), terwijl haar relatie met haar moeder niet meteen soepel verloopt. Zij klaagt voortdurend over alles en nog wat, niet het minst over het gebrek aan aandacht van haar dochter, draait voortdurend alles in haar voordeel om, liegt en manipuleert, speelt komedie, probeert bijna ziekelijk een fraai beeld van zichzelf en haar familie op te hangen... Om de achtergrond van haar moeders gedrag ietwat te doorgronden, trekt Appignanesi samen met een eveneens joodse vriendin naar Polen, waar Appignanesi de sleutel meent te zullen vinden. Tot in den treure toe vertelden haar ouders al dan niet correcte oorlogsverhalen over hun jaren in Polen tot aan hun aankomst in Canada, waar de familie Borensztejn in 1951 voet aan wal zet. Appignanesi komt door verhalen van mensen die haar ouders gekend hebben en door te sneukelen in archieven inderdaad tot de conclusie dat de overlevingsstrategieën die haar ouders in het joodsonvriendelijke Polen onder de Duitse bezetting moesten aanwenden, wel degelijk hun stempel drukten op hun verdere levenswandel. In tegenstelling tot wat gevreesd zou kunnen worden, is dit geen pseudo-psychologische of moralistische bespiegeling van een onverwerkt oorlogsverleden, maar wel het relaas van een hoogstpersoonlijke zoektocht naar een aantal antwoorden van een vrouw die veeleer toevallig ook schrijfster is. Antwoorden die vaak andere vragen oproepen, vragen waarmee Appignanesi wellicht tot aan haar dood zal blijven zitten. Het is dus niet zo dat Appignanesi een hele catharsis ondergaat en de wereld plots met totaal andere ogen bekijkt. Ze begrijpt weliswaar beter de oorzaak van de oncontroleerbare woedeaanvallen van haar vader en de behaagzucht van haar moeder, ziet ook hoe haar ouders een deel van de nazi-logica geïnternaliseerd hebben en hoe ze worstelen met een joodse identiteit (net als Appignanesi zelf), en krijgt vooral deels inzicht in de complexe, zeg maar ronduit moeilijke, persoonlijkheid van haar moeder. Ook na deze inzichten zal de relatie met haar moeder echter moeilijk blijven verlopen. Conclusie: een eenvoudig geschreven maar mede daardoor bijzonder raak boek. [Stijn Van Wolputte]
M.G. van Mourik
Zoals zovele holocaust-overlevenden praatten de Poolse ouders van de Canadese schrijfster (1946) nooit over hun oorlogservaringen. In haar jeugd hoorde zij wel verhalen, maar kon die niet plaatsen. Als haar vader is overleden en haar moeder verward raakt, realiseert zij zich dat zij haar geschiedenis mist en gaat daarnaar op zoek, in de hoop sporen te vinden in de vorm van verhalen, maar ook geboorte- en trouwakten. Zij praat met kennissen van haar ouders en stukje bij beetje kan zij de puzzel invullen, wordt het soms vreemde gedrag van haar ouders duidelijk. Maar niet helemaal, want die officiële papieren zijn er domweg niet (meer). En geen spoor van een zeer dappere oom, door wiens koelbloedige optreden de familie uit de klauwen van de nazi's kon blijven. Zij wil zo de geschiedenis 'een gezicht geven', omdat zij zich stoort aan de geschiedschrijving die zich alleen bezig houdt met groeperingen. Knap geschreven verslag van een zoektocht zoals zovelen van de tweede en derde generatie die ondernemen. Ook voor de lezer vallen successievelijk de puzzelstukjes op hun plaats en blijven een aantal niet ingevulde vakjes open. Volle bladspiegel.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.