Verzamelde gedichten
J. Slauerhoff
J. Slauerhoff (Auteur), Hein Aalders (Samensteller), Menno Voskuil (Samensteller)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Nijgh & Van Ditmar, 2023 |
VERDIEPING 3 : SIBERIË : REISVERHALEN : SLAU |
Aleid Truijens
em/ov/18 n
Alles klopt aan Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936). Eenheid in tegendelen. Zijn rusteloze aard, zijn twee beroepen, scheepsarts én dichter, zijn karakter, opvliegend en snel gekrenkt, maar ook empathisch en zorgzaam tegen wil en dank. En dan dat gezicht, gesloten en melancholiek, wijs en jongensachtig, met een cynisch lachje. Aan praten over 'litteratuur' of met schrijversvrienden hangen in de kroeg had hij een hekel. Hij voelde zich eerder een piraat, zwerver of gaucho.
In Slauerhoffs gedichten en verhalen geen huiselijke taferelen, treurige jeugdherinneringen of gevechten met een straffende god. Evenmin mooischrijverij en gepriegel met woorden en metaforen; zijn toon en stijl zijn direct, zwierig en ongepolijst en hij bekijkt met scherpe blik zijn omgeving. Nooit is hij sentimenteel, wel weemoedig en vol van doodsbesef. Hoe kan het ook anders: al op zijn 24ste kreeg hij zijn eerste longbloeding, het begin van de tuberculose waaraan hij veertien jaar later zou sterven. De dood zat hem op de hielen. Hij dichtte: 'Nu weet ik: nergens vind ik vree,/ Op aarde niet en niet op zee,/ Pas aan die laatste smalle ree/ Van hout in zand.'
Slauerhoffs karakter, zijn levensloop en werk maken hem bij uitstek geschikt voor de eretitel 'enige romanticus in de Nederlandse literatuur', meer dan de megalomane querulant Multatuli. Zijn gedichten en verhalen zijn wonderbaarlijk leesbaar gebleven; ze spreken telkens weer een nieuwe generatie jonge lezers aan, en de liefhebbers blijven hem trouw.
Slauerhoff liet meer na dan de beroemde gedichten en verhalen. Het nu uitgekomen Logboek Slauerhoff bevat zijn dagboeken en reisverslagen. Het boek is samengesteld door Hein Aalders en Menno Voskuil, die ook nieuwe edities maakten van de Verzamelde gedichten en het Verzameld proza. Het is een welkome aanwinst, na de uitgave van Slauerhoffs brieven uit 2016, bezorgd door Hein Aalders. Lees de twee boeken na elkaar en je hoort dagenlang Slauerhoffs stem, warm en levend.
Veel van de reisverslagen in deze nieuwe bundel schreef Slauerhoff om den brode, voor dagbladen en tijdschriften, om zijn inkomen als scheepsarts aan te vullen. Hij maakte op handels- en passagiersschepen vele reizen, in Europa, naar Azië, Zuid-Amerika en Zuid-Afrika. Zo annexeerde hij een groot deel van de wereld. Bij Slauerhoff denk je niet aan zijn geboorteplaats Leeuwarden, maar aan Shanghai, Macao, Bahia, Buenos Aires, Tanger en Lissabon, havensteden waar hij verliefd werd op vrouwen die hij nooit meer zou zien. Rondzwervend tussen de bootreizen kroop hij in de zielen van oude dichters, van Dzjengis en Camões. Alleen al dat exotisme maakt hem uitzonderlijk. Veel materiaal uit de dagboeken en reisverslagen gebruikte hij in verhalen en gedichten.
Voor liefhebbers zal er veel bekends in deze uitgeven staan, al zijn er ook nieuwe notities opgedoken. Een deel van de dagboeken en reisverslagen verscheen in eerdere edities, maar die zijn niet meer in druk. Wim Hazeu citeert uit brieven en dagboeken in zijn uitstekende, in 1995 gepubliceerde biografie van Slauerhoff, waarvan in 2018 een uitgebreide editie verscheen. Slauerhoffs tekstbezorger Kees Lekkerkerker was tot aan zijn dood in 2006 bezig met de editie van de reisverslagen, maar kreeg het werk niet af.
Vilein zijn Slauerhoffs observaties van passagiers. Zoals deze beschrijving, uit 1933, van een jonge nationaal-socialist: 'Als hij spreekt over de grote leider, dan krijgen zijn blikken een dromerige en dweperige uitdrukking. Onze Adolf kan alles, weet alles en zal alles doen. (...) Tot in Afrika kan men constateren wat altijd weer het Duitse volk als een kudde van de dam doet afdwalen (...): een enorm surplus aan dweepzucht en een even groot tekort aan kritisch onderscheidingsvermogen.' Ook vindt hij het jammer dat 'slechts handelsmensen het voorrecht hebben intens in een land mee te leven. Aan hoevelen ware 't beter besteed.'
En dan al die vrouwen die hem aan boord even verwarmen. 'De Duitse Braziliaanse met het kruis om de hals en het vlamkarmijnrode kleed, 'een van de volmaaktste scheppingswonderen' (...) maar 'helaas een grove stem'. Hij danst tot aan de ochtend 'foxtrot en tango met Angelina'. Hij vindt het 'jammer van die lieve eenbenige Petrofja' en 'zonde van de amandelogige, intelligente Lea'. Met de getrouwde Natasja naar wie hij smacht speelt hij landerig poker: 'You are shouting at me as if we are married twenty years.' Hij weet dat hij het straks, aan land, niet lang zal uithouden. Maar aan boord is het vooral 'Ennui, ennui, ennui'.
Het is geweldig dat dit schitterend uitgevoerde boek er nu is. Ook al om de vele foto's die samen een beeldverhaal vormen van Slauerhoffs leven.
Samengesteld en bezorgd door Hein Aalders en Menno Voskuil.
Nijgh & Van Ditmar; 414 pagina's; € 29,99.
Bookarang
Een logboek van de schrijver-scheepsarts en wereldreiziger J. Slauerhoff (1898- 1936). Het boek bevat de persoonlijke dagboeken en reisverslagen van Slauerhoff, waarin hij zichzelf portretteert als een tobbende poète maudit, een avontuurlijke reiziger en een scherpzinnige observator. Het werk is aangevuld met fragmenten uit zijn reisbrieven en verrijkt met talrijke foto's en documenten uit zijn leven, waaronder ook door hemzelf gemaakte foto's. Met name geschikt voor een geoefende lezersgroep. De jong gestorven J. Slauerhoff (Leeuwarden, 1898 - Hilversum, 1936) was een wereldberoemde Nederlandse schrijver, dichter en fotograaf. Zijn werk wordt in meer dan twintig landen uitgegeven.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.