De luiaards in de vruchtbare vallei : roman
Albert Cossery
Albert Cossery (Auteur), Rosalie Siblesz (Vertaler), Roger Grenier (Inleider)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Jurgen Maas, 2021 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : COSS |
Marijke Arijs
te/ep/25 s
Wat brood en wat hasj, meer heeft een mens niet nodig in het leven, schrijft Albert Cossery (1913-2008) in De trotse bedelaars. De Frans-Egyptische schrijver gaf geen zier om materiële bezittingen en verhief luiheid tot een ware levenskunst. De 'Voltaire van de Nijl', zoals zijn bijnaam luidde, was geboren in Caïro, maar verkaste na de Tweede Wereldoorlog naar Parijs. Daar zou hij de rest van zijn leven een piepkleine hotelkamer betrekken in het mythische La Louisiane, waar existentialisten en jazzlegendes kind aan huis waren. 's Nachts maakte hij met Albert Camus en co het nachtleven onveilig, overdag flaneerde hij over de boulevards en tussen de bedrijven door zette hij af en toe een zin op papier. Geen wonder dat hij in meer dan zestig jaar tijd amper zeven romans, een dichtbundel en een verzameling novellen bij elkaar wist te schrijven. De trotse bedelaars, zijn bekendste roman, wordt doorgaans als zijn meesterwerk beschouwd. Het boek dateert uit 1955 en verscheen in 1987 voor het eerst in het Nederlands. De vertaling van Rosalie Siblesz, die er nog steeds prima mee door kan, werd onlangs heruitgegeven.
In wezen schreef Cossery voortdurend hetzelfde boek. Het ging hem niet om de plot, maar om het uitdragen van zijn levensfilosofie. De schrijver wilde zieltjes winnen voor een werkschuw bestaan en de held van De trotse bedelaars brengt de levensbeschouwing van zijn geestelijke vader consequent in de praktijk. Gohar heeft zijn baan als universiteitsdocent opgegeven om bedelaar te worden. Sindsdien leeft hij van het schrijven van brieven voor ongeletterde hoertjes. Veel levert dat niet op, maar met dat weinige is hij al dik tevreden. Tenminste, zolang hij niet door zijn voorraad hasj heen zit en zijn dealer weer eens nergens te vinden is. Op zijn zoektocht naar de man komt Gohar terecht in een bordeel, waar hij in een vlaag van verstandsverbijstering een hoertje wurgt. Er wordt een rechercheur aangesteld om de moord op te lossen, maar het vinden van de dader is duidelijk geen prioriteit voor de auteur. Het politieonderzoek is hooguit een excuus om de achterbuurten van Caïro in te duiken, in het kielzog van de homoseksuele speurneus Nour El Dine, die zich met frisse tegenzin kwijt van zijn taak. Schooiers vallen helemaal buiten zijn waardeschaal, hij begrijpt niet waar ze hun trots en blijmoedigheid vandaan halen. Wanneer het hem eindelijk begint te dagen wie de moordenaar is, heeft Gohar zijn wereldbeeld zo grondig aan het wankelen gebracht dat hij zijn politiepet aan de wilgen hangt en op zijn beurt besluit om als bedelaar door het leven te gaan. Want armoede en onthechting, begrijpt hij nu, zijn de sleutel tot geluk. Armoezaaiers zijn zo vrij als een vogel, omdat ze niets te verliezen hebben: 'Daar waar niets is woedt de storm tevergeefs.'
Misogyn
Als we Cossery mogen geloven, worden de achterbuurten van Caïro bevolkt door een kleurrijke bende dieven, dichters, hoertjes, drugsverslaafden en aan lager wal geraakte intellectuelen. Het zijn stuk voor stuk overlevingskunstenaars met een ontembare levenslust en een onverwoestbaar goed humeur, en de auteur laat hen een voor een hun filosofie ontvouwen. El Kordi, ambtenaar op een ministerie, is een lachwekkende idealist en wereldverbeteraar, eeuwig begaan met de misdeelde mensheid. De aartslelijke Yéghen, dichter en dealer van beroep, gelooft niet in idealisten en wereldverbeteraars, maar is een onverbeterlijke vrijbuiter. Een van de vele bijrollen wordt vertolkt door een man zonder armen en benen, die er door zijn jaloerse echtgenote van wordt verdacht vreemd te gaan. Want 'van vrouwen kun je alles verwachten', vindt Gohar, en de schrijver was het ongetwijfeld gloeiend met hem eens. Cossery had sowieso geen hoge dunk van zijn soortgenoten. Hij had een onvoorwaardelijke sympathie voor schooiers, marginalen en lanterfanters, en de pest aan rijken en machthebbers, maar vooral de vrouwen krijgen er in zijn werk ongenadig van langs. De trotse bedelaars bulkt van de vooroordelen over hun slinkse streken, hun 'krankzinnige bezitterigheid' en 'de ongelooflijke dosis domheid waar ze de menselijke betrekkingen mee lardeerden.' Zijn stoïcijnse boodschap wordt geserveerd met een verrukkelijk sarcasme, bijtende spot en een vleug onvervalst cynisme, maar zijn misogyne ongein moet je er helaas wel bij nemen.
Vertaald door Rosalie Siblesz, Jurgen Maas, 284 blz., 22,50 €. Oorspr. titel: 'Mendiants et orgueilleux'.
Arjen van Meijgaard
Deze vierde roman van de Franse schrijver Albert Cossery (1913-2008) verscheen oorspronkelijk in 1955 en werd voor het eerst in het Nederlands vertaald in 1987. Uitgeverij Jurgen Maas heeft nu een geactualiseerde vertaling op de markt gebracht. Cossery is een meesterlijk verteller, in deze roman volgt hij verschillende figuren die aan de rafelranden van de maatschappij de eindjes aan elkaar proberen te knopen. Ze drinken thee in theehuizen, dwalen door de stad, slapen in armoedige kamers op kranten en een bordeelbezoek hoort er ook af en toe bij. Hoewel het leven uitzichtloos is, is het verre van gecompliceerd en stralen deze bedelaars een soort innerlijke trots uit. Toch gebeurt er iets wat de levens van de drie hoofdpersonen en vrienden in de war schopt: de aan lager wal geraakte intellectueel Gohar vermoordt in een vlaag van verstandsverbijstering een jonge prostituee. Een bazige politieagent moet de moord oplossen en mengt zich zo in het leven van drie armoedzaaiers. Cossery’s levendige beschrijvingen en komische dialogen maken de tragiek voelbaar en verre van zwaar. Mooi dat deze roman weer aandacht krijgt.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.