De menseneter
Tom Hofland
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Em. Querido's Uitgeverij, 2019 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : HOFL |
Bo Van Houwelingen
ua/an/11 j
In 2018 verkoos de Volkskrant Tom Hofland (1990) met zijn debuutroman Lyssa tot hét literaire talent van het jaar. Zonder ooit een Russische klassieker te hebben gelezen, wist hij zich een 19de-eeuwse kostuumdramastijl aan te meten en daarin een klassiek liefdesverhaal te verpakken.
In zijn tweede roman, Vele vreemde vormen, waagt Hofland zich aan een ander genre. We volgen Tomás Mancanza, privédetective in Antwerpen. Oorspronkelijk komt hij van Paraqi, een afgelegen tropisch eilandje vlak boven de evenaar. Pas op zijn 18de is hij met zijn vader naar België verhuisd. Vader Peppino gaat als privédetective achter vermissingen, moorden en 'verduisteringen van familieschatten' aan - ongelofelijk voor iemand die taal noch land kent. De minder interessante klusjes (weggelopen huisdieren) moet Tomás opknappen. Na een jaar keert Peppino terug naar Paraqi. Tomás blijft alleen achter in Antwerpen. Als hij ineens in de dertig is, krijgt hij de opdracht om kunstenares Camille te schaduwen. Dat loopt mis en ze worden verliefd. 'Ze waren van zichzelf, en met elkaar. Dat was alles wat er was.'
Tomás is een doodnormale jongen, op het vlakke af. Zijn eenzame twintigerjaren laten amper sporen na, niets in zijn karakter verraadt een jeugd op een afgelegen eiland, niets duidt op een cultuurshock of integratieproblematiek. Op Paraqi wordt een lokale taal gesproken, maar Tomás kan gewoon Nederlands. Het doet allemaal willekeurig aan. En waarom eigenlijk Antwerpen? De stad komt amper tot leven. Camille is kunstenares, maar waarom? Van belang voor haar karakter is het niet.
Het lijkt erop dat Hofland van alles heeft zitten verzinnen, maar vervolgens aan zijn verzinsels geen werkelijk dramatische consequenties kon verbinden. Het maakt personages, plekken en gebeurtenissen inwisselbaar en oppervlakkig. Hofland poogt zijn karakters gelaagdheid te geven door ze gevoelens toe te schrijven. 'Zijn hele leven wilde hij elk gevoel, elke emotie een naam geven en analyseren.' 'Gelukkig lukte het Camille aardig de schaamte af te werpen en te stoppen met de zelfkastijding.' We willen het best aannemen, maar de karakters worden niet interessanter door dit soort tekst en uitleg - daarvoor moeten beschrijvingen als deze weerklinken in handelingen, in gedachten, in dialogen en dat gebeurt te weinig.
Tomás vliegt met Camille naar Paraqi om zijn vader te zoeken, die spoorloos is verdwenen. Hofland zet in op het stille-kracht-achtige van het eiland, met ritselende planten, vreemde rituelen, een geheimzinnige visvijver, onverklaarbare verdwijningen, briesjes die de nekharen overeind doen staan en schimmen in de nacht. Maar waar bij Couperus de stille kracht de bodem van de roman is die de karakters onherroepelijk vormt, is het bij Hofland slechts de schep waarmee de brave moraal van het verhaal wordt opgegraven: je moet niet alles willen analyseren, soms moet je gewoon geloven, zelfs in het onmogelijke.
Toch is er in dit boek nog wel iets van hét talent te vinden. Hoflands rijke fantasie klinkt door in aandoenlijke anekdotes, literaire gebbetjes (zoals een cameo van Lyssa in dit boek), excentrieke figuren en soms spot-on beeldspraak. En alles is met gevoel voor taal opgeschreven. Een aardig boek, op het eerste gezicht.
***
Querido; 285 pagina's; € 20,99.
Marnix Verplancke
ua/an/08 j
‘Soms laat je een pen vallen’, zegt politie-inspecteur Franco in Tom Hoflands Vele vreemde vormen . ‘Je bukt om hem op te rapen, maar je vindt hem niet. Niet onder de tafel, niet tegen de plinten en ook niet in je broekspijp. Waar is die pen heen?’ ‘Geen idee’, antwoordt Tomás, het hoofdpersonage van de roman, wat de inspecteur een bevestiging van zijn pleidooi vindt. Die pen is gewoon weg, en dat moet je aanvaarden.
In Hoflands boek is er echter geen pen verdwenen, maar wel een vader, Peppino, de vader van Tomás. Toen die nog klein was, woonden ze samen op het fictieve eiland Paraqui, ergens ter hoogte van de evenaar. Peppino was een succesvol misdaadbestrijder tot hij er op zijn veertigste de brui aan gaf en besloot met zijn toen achttienjarige zoon Tomás naar Antwerpen te verhuizen, om er een privédetectivebureau te beginnen. Na korte tijd keerde Peppino echter terug naar Paraqui en bleef zijn zoon alleen achter, tot die een tiental jaar later het bericht krijgt dat zijn vader spoorloos verdwenen is. Dan reist hij samen met zijn nieuwe vriendin, kunstenares Camille, terug naar zijn heimat.
Twee jaar geleden debuteerde Hofland met Lyssa , een tijdloze ode aan de negentiende-eeuwse Russische, Franse en Engelse roman waarin een romantisch aangelegde officier de hoofdrol speelde. Eenzelfde levensingesteldheid stuwt zijn nieuwe boek voort, maar dan getransponeerd naar het exotisme. Centraal in Vele vreemde vormen staat immers de tegenstelling tussen de noordelijke, rationele en de zuidelijke, intuïtieve en aan de rationaliteit ontsnappende zienswijze op de realiteit. Een meisje verandert in een boek en de slachtoffers van een vliegtuigcrash in een school dolfijnen. De wereld is een wonderlijk oord als je ervoor open wilt staan en je niet angstvallig je geest opsluit in de enge ratio van oorzaak en gevolg.
Hofland schreef een vlot en origineel boek dat duidelijk maakt hoe onwennig het irrationele voor ons geworden is. Dat er misschien geen rationele verklaring is voor de verdwijning van Peppino, wil je als lezer immers niet aanvaarden. Waar Lyssa gelezen kon worden als een knipoog naar Tsjechovs De dame met het hondje, zou je in het nieuwe boek van Hofland een eerbetoon aan Louis Couperus’ De stille kracht kunnen zien.
****
Querido, 285 blz., € 20,99.
C.C. Oliemans
Tomás Mancanza is een Antwerpse jongeman die in de voetsporen van zijn vader is getreden en privédetective is geworden. Voor één van zijn klussen moet hij een van overspel verdachte jonge vrouw schaduwen, maar dat loopt erop uit dat hij met die vrouw een relatie krijgt. Dan krijgt hij een telefoontje van zijn stiefmoeder: zijn vader is verdwenen. Om hem op te sporen reist Tomás samen met zijn nieuwe vriendin naar het subtropische eiland waar zijn vader al sinds jaar en dag woont, maar daar moet hij het opnemen tegen het vreemde primitieve bijgeloof dat de lokale bewoners aanhangen. Intrigerende en goed geschreven roman die de lezer lange tijd in het ongewisse laat en uiteindelijk uitloopt op een clou die enerzijds bizar is, maar anderszijds binnen het universum van die subtropische microkosmos heel logisch en zelfs geloofwaardig overkomt. Een knappe prestatie. De auteur (1971) is een programmamaker bij de VPRO en publiceerde in 2017 zijn debuutroman 'Lyssa'*.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.