Het boek van Memory : roman
Petina Gappah
Petina Gappah (Auteur), Arjaan van Nimwegen (Vertaler), Thijs van Nimwegen (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, © 2020 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : GAPP |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, © 2020 |
VOLWASSENEN : ROMANS : GAPP |
Dr. Nelleke Manneke
Tijdens zijn zoektocht in 1873 naar de bronnen van de Nijl overlijdt de Schotse ontdekkingsreiziger en zendeling David Livingstone in wat nu Zambia heet. Zijn Afrikaanse expeditieleden besluiten zijn lichaam naar de kust te brengen, zodat hij naar zijn geboorteland kan worden vervoerd. Ze begraven zijn hart onder een boom, verwijderen de organen en beginnen een tocht met het gemummificeerde lichaam, die 258 dagen zal duren. Van die tocht, van de laatste ontdekkingsreis en de ontmoeting met Stanley van ‘Bwana Daudi’, zoals Livingstone door zijn personeel werd genoemd, wordt verslag gedaan door zijn slavin, de kritische kokkin Halima en de zeer gelovige vrijgemaakte slaaf Jacob Wainright. Tijdens de reis dwars door Afrika wordt het 69 mensen tellende gezelschap geconfronteerd met vijandige stammen, honger, ziekte, dood en de uitwassen van de slavenhandel. Ondertussen droomt Halima van een vrij bestaan in Zanzibar. Indrukwekkende roman over het begin van de kolonisatie door Afrikaanse ogen. Met kaart, begrippenlijst en literatuuropgave.
Julie Phillips
2/ei/23 m
Twintig jaar lang liep de Zimbabwaanse schrijfster Petina Gappah rond met de gedachte een roman te Schrijven over de ontdekkingsreiziger David Livingstone. Het ging haar niet zozeer om het overbekende verhaal, van de moedige Europese reiziger die 'Het donkere continent' heeft verkend en 'geopend', maar om het onbekende, Afrikaanse vervolg. Nadat de befaamde Schotse arts en zendeling in 1873 van uitputting stierf bij het Bangweulumeer, in het huidige Zambia, droegen zijn Afrikaanse expeditieleden, op een negen maanden lange tocht vol ontberingen, zijn lichaam naar de oostkust. Deze 'trouwe dienaren', zoals ze in de 19de-eeuwse geschiedenisboeken heten, vonden dat Livingstone in zijn geboorteland begraven moest worden, al was het maar om goed te maken dat hij zijn kinderen daar moederloos had achtergelaten nadat zijn vrouw in Afrika was gestorven.
In Gappah's wijze en vaak geestige roman 'Vanuit het duister stralend licht' beschrijven twee van die bedienden Livingstone's laatste dagen en de daaropvolgende reis naar de kust. De eerste verteller is Halima, de kokkin van de expeditie, die beschikt over een scherpe tong en een onuitputtelijke voorraad verhalen. Zij bekijkt 'Bwana Daudi' ('meester David') met de nuchtere blik van een vrouw die zich met praktische zaken bezighoudt. Hij is op zoek naar de bron van de Nijl, en hoopt zelfs de bronnen te vinden zoals opgetekend door Herodotus, mogelijk de vier stromen van de bijbelse Hof van Eden. Halima vindt zijn zoektocht absurd en adviseert hem prozaïsch: "Ga toch terug naar uw kinderen. (...) De Nijl zal gewoon doorstromen als altijd, of u dat begin nu vindt of niet."
Toch deelt ze zijn nieuwsgierigheid naar de verschillende culturen, religies en mensentypes die de expeditie onderweg tegenkomt. Als missionaris wint Livingstone amper zieltjes, omdat hij net als Halima andere vormen van geloof, zoals de islam en geestenverering, met een té open blik bekijkt. De enige bekering die hij op zijn conto kan schrijven is die van ene koning Sechele, maar die wekt vooral verontwaardiging onder zijn bedienden.
Halima kan Livingstone's reislust maar moeilijk begrijpen, maar ze heeft weinig keus, ze moet met hem mee. Ze werd geboren als lijfeigene van de Arabische gouverneur van Zanzibar en is nu al vier jaar eigendom van Bwana Daudi, die haar gekocht heeft als 'vrouw voor onderweg' voor zijn expeditieleider Amoda. Livingstone heeft beloofd haar na de reis de vrijheid te schenken en een huis voor haar in Zanzibar te kopen. Na Livingstone's dood hoopt Halima dat zijn kinderen zijn belofte na zullen komen, want het enige wat ze wil is een eigen huis met een fraai bewerkte deur. "Vrijheid is een bittere drank als je niet de middelen hebt om vrij te zijn."
Gappah's andere Afrikaanse verteller, Jacob Wainwright, voelt ook hoe weinig vrijheid waard is als je desondanks buitengesloten blijft. Wainwright, die net als Halima echt bestaan heeft, begint als een van de weinige expeditieleden die kunnen schrijven een logboek over de tocht naar de kust. Hij is ooit als jongen van zeven door Engelsen van een Arabisch slavenschip gered.
Gappah drijft licht de spot met Wainwright, met zijn pedante toon en zijn christelijke zendingsdrang. Hij wil niets liever dan zelf missionaris worden, maar wordt uiteindelijk door het Engelse Zendingsgenootschap afgewezen vanwege zijn huidskleur. Ook is hij niet altijd even tactisch, bijvoorbeeld wanneer hij, eenmaal in Engeland aangekomen, een sokjes breiende vrouwenvereniging probeert uit te leggen dat de weeskindjes van Zanzibar daar niets mee kunnen.
'Vanuit het duister stralend licht' is zo lichtvoetig en onderhoudend dat je bijna niet opmerkt hoe diepgaand Gappah het spanningsveld tussen culturen verkent. Ze mag graag wijzen op morele tegenstrijdigheden: een man die tegen de slavernij ageert maar zelf slaven koopt; een stichting die Afrikaanse jongens opleidt maar hun vervolgens geen toekomst biedt. Oordelen doet ze echter zelden. Ze nodigt de lezer liever uit om na te denken over wat er mis kan gaan - en wat er mogelijk is - als twee werelden elkaar raken.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.