Papieren tijger : roman
Olivier Rolin
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Vleugels, © 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : ROLI |
Dirk Leyman
2/ei/02 m
Exotische broeierigheid, gecombineerd met een bijna diabolisch pessimisme. En altijd weer die belles dames sans merci. Het zijn geliefkoosde ingrediënten voor Olivier Rolin (°1947). De Franse auteur van onder meer Port-Soudan (1994) en Tigre en papier (2002) bedrijft literatuur met een hoog stilistisch fijnproeversgehalte. Dat bewijst hij opnieuw met het zopas vertaalde Veracruz, een novelle waarin je op onrustbarende wijze dreigt te verdwalen. Maar vanaf de eerste pagina's pookt Rolin de nieuwsgierigheid hoog op, zodat je dit boek niet meer weglegt tot je het uit hebt.
Veracruz begint zoeterig romantisch in de spelonken van de gelijknamige Mexicaanse havenstad. Een schrijver verzeilt er voor een aantal lezingen over Proust en begint een kortstondige liaison met de Cubaanse zangeres Dariana, die altijd een 7.56 Walther-pistool in haar tas heeft zitten. Maar dan verdwijnt de ranke, angelieke verschijning eensklaps en verdrinkt hij zijn verdriet in bar El Ideal. Tot hij in een envelop vier verhalen krijgt toegespeeld met een morbide inhoud, telkens geschreven vanuit een ander perspectief, zich afspelend in een door verval aangetaste villa.
Is het een signaal van zijn ex-geliefde? De verhalen lijken vol vingerwijzingen te zitten. Drie brute mannen, onder wie een oversekste priester en een soort maffialeider, misbruiken de beeldschone Susanna. "Ik weet dat ik mooi ben. Mooi als een Azteeks afgodsbeeld, een godin van obsidiaan. Mooi als een mes. Ik heb betaald om het te weten."
Bestaat er een link tussen deze verhalen? Misschien wel, misschien niet. Wat dondert het? "De literatuur is een eindeloos bedrog", predikt Rolin. Hij verblindt en verrast ons, niet het minst met zijn krachtige, overweldigende beelden. Hij neemt ons op sleeptouw in zijn gevaarlijke universum dat wemelt van de spitsvondige literaire referenties. Gérard de Nerval, André Pieyre de Mandiargues, René de Obaldia en zelfs Markies de Sade wrijven zich vanaf de overzijde vergenoegd in de handen over deze duistere parabel, gedrenkt in alcohol, bloed en desillusie.
vertaling Katelijne de Vuyst, Vleugels, 96 p., 20,40 euro.
Marijke Arijs
il/pr/20 a
Van de ijzige kou van Noord-Rusland naar het zwoele Mexico, het is maar een kleine stap voor Olivier Rolin. Twee jaar na De weerman, een eerbetoon aan een van de vele slachtoffers van het stalinisme, is de Franse auteur terug van weggeweest met een flinterdunne roman die hemelsbreed van de vorige verschilt. Veracruz is een eigenaardig tussendoortje, dat in geen enkel literair hokje past, en waarin je om de haverklap op het verkeerde been wordt gezet. 'De literatuur is een eindeloos bedrog', waarschuwt de verteller, die de lezer ertoe brengt zijn ideeën over het verband tussen realiteit en fictie grondig te herzien.
In de boeken van Rolin duiken vaak jonge vrouwen van het ongrijpbare type op. Het zijn sierlijke en bevallige, maar verraderlijke verschijningen, die na korte tijd met de noorderzon verdwijnen, zodat de verteller het nakijken heeft. Dat is in zijn jongste publicatie niet anders. In Bar El Ideal in Veracruz verzuipt een man zijn verdriet om een Cubaanse schone. Dariana is een van die etherische engelen waar de schrijver het patent op lijkt te hebben. Zachtaardig, maar toch geen katje om zonder handschoenen aan te pakken, want ze is een geducht scherpschutter en sjouwt met een 7.65 Walther in haar handtas rond. Mexico is nu eenmaal een gevaarlijk land en een mens moet zich kunnen verdedigen. Op een dag verschijnt ze niet op de afspraak. Na verloop van tijd ontvangt de verteller een anonieme envelop met daarin vier verhalen, over drie perverse engerds en een begeerlijke vrouw. Het contrast tussen zijn idyllische liefdesgeschiedenis met Dariana en deze afschuwelijke monologues intérieurs vol incest en kindermoord kan onmogelijk groter zijn. De lezer belandt van de hemel in de hel en vraagt zich onwillekeurig af waar hij dat aan heeft verdiend.
Louche
Het viertal uit de verhalen bevindt zich in een kamer in een vervallen paleis in Veracruz, de havenstad waar Hernán Cortés destijds zijn veroveringstocht begon. Om de beurt komen ze aan het woord en vertellen ze dezelfde geschiedenis, ieder vanuit zijn eigen standpunt. Ignacio is een uitgetreden priester die wegens seksueel wangedrag uit de jezuïetenorde is geflikkerd, vervolgens is ingehuurd om de familiebibliotheek te beheren en daarnaast wordt ingezet als voorlezer voor de vrouw des huizes. De echtgenoot van deze bloedmooie femme fatale, Miller, is een gewetenloze bendeleider, die zijn havanna's aansteekt met bundeltjes gedichten, en El Griego is haar ontaarde vader - de goorlap heeft jarenlang zijn eigen dochter verkracht. Susana, de spil van het drama, is het lijdend, maar allesbehalve lijdzame voorwerp van hun begeerte. Samen drijft dit stelletje ongeregeld een smokkelhandel in Cubaanse sigaren. Er hangt een permanente dreiging, die de gedaante aanneemt van een slang, een pistool, een blikkerend mes en een naderende cycloon.
Olivier Rolin heeft altijd al een zwak gehad voor avonturiers en louche types. Zijn helden gehoorzamen vaak aan de lokroep van verre, exotische oorden, vallen voor frisse jonge blommen, lopen geregeld een blauwtje en drinken meer dan goed voor hen is. De auteur, die zijn klassieken kent, strooit kwistig met verwijzingen naar Quevedo, Góngora, Calderón, Valéry en Vigny, en laat zijn verteller lezingen geven met als titel 'Proust werkt op mijn zenuwen'. Zijn ergernis geldt het gebrek aan drankovergoten passages in Op zoek naar de verloren tijd, maar daarin vergist de man zich schromelijk, want bij Proust stroomt de alcohol relatief rijkelijk. De jonge Marcel gaat zich op doktersvoorschrift te buiten aan bier, champagne en cognac, slaat op een gegeven moment zeven of acht glazen port achter elkaar achterover en de overige personages doen niet voor hem onder. Maar dit terzijde.
In deze meerstemmige roman wordt druk met registers gegoocheld. De verteller hanteert de lyrische, haast barokke stijl die Olivier Rolin eigen is, Ignacio praat zoals je dat van een gluiperige en kruiperige jezuïet verwacht, Miller redeneert zoals het een hufterige proleet betaamt en El Griego blijft steeds zijn onverbeterlijke perverse zelf. Als lezer ga je ijverig op zoek naar verbanden, maar dat blijkt al gauw vergeefse moeite te zijn. Iedere logische of chronologische samenhang berust op louter toeval. 'We willen altijd dat alles een betekenis heeft,' zegt de verteller. 'We willen dat de tijd verstrijkt zonder ooit terug te keren, dat gebeurtenissen elkaar opvolgen, dat boeken een bedoeling, een verborgen betekenis hebben, dat een verhaal een einde heeft', maar waarom zou er orde moeten zijn, waarom moet alles altijd een oorzaak of een gevolg hebben? De verteller heeft zijn bekomst van lezers die alles van naaldje tot draadje willen snappen. En dus maakt hij er zich met deze slotwoorden vanaf: 'Geloof geen woord van wat ik heb geschreven. En laat me nu met rust.'
Vertaald door Katelijne De Vuyst, Vleugels, 96 blz., 20,40 €. Oorspronkelijke titel: 'Veracruz'.
Olivier Rolin
il/pr/14 a
Natuurlijk loopt het slecht af. Op een dag komt het gracieuze 'engelensnoetje' met de 7.56 Walther in haar tas ('Mexico is een gevaarlijk land') niet opdagen en daarna zal de man zijn gebroken hart verzuipen in bar El ideal.
Deze proloog blijkt het raamwerk voor de rest van de roman. Wat volgt zijn vier verhalen, geschreven vanuit vier perspectieven, het ene nog gruwelijker dan het andere. Een geile priester, een sadistische bendeleider, een smeerlap die zijn dochter jarenlang verkrachtte en Susana, de dochter, die nu een andere verkrachter heeft (namelijk haar echtgenoot de bendeleider) en een bewonderaar (de priester), brengen samen de avond door in de aftandse salon van wat ooit een weelderige villa was.
Wat je leest is niet alleen ijzingwekkend, het zit ook ontzettend goed in elkaar, met kleine herhalingen in en verwijzingen tussen de verhalen onderling. De puurheid van het kortstondige liefdesverhaal uit het begin staat in schril contrast met de duistere praktijken die hebben plaatsgevonden in de salon. Toch ga je zoeken naar een verband tussen die proloog en de rest, net als de ik-verteller zelf.
Maar aan het einde haalt deze alles overhoop. Hij concludeert dat hoe we ook zoeken, we geen verband zullen vinden tussen zaken, simpelweg omdat dat er niet is. Er is geen betekenis. De wereld is een caleidoscoop, met alleen losse, perfecte momenten waardoor we ons moeten laten overrompelen. Deze korte roman, met al z'n gruwelijkheden, is zo'n perfect moment. Rolin heeft weer eens pure fictie geschreven en ook daarin is hij steengoed.
*****
Vertaald uit het Frans door Katelijne De Vuyst. Uitgeverij Vleugels; 92 pagina's; € 20,40.
Menno Gnodde
Hartstocht. En dan op een dag in juni 1990 blijft zij weg, is het voorbij met de warme liefde die de schrijver (1947), althans zijn alter ego, met Dariana, sierlijke Cubaanse zangeres, beleefde. Een dag of wat later ontvangt hij in zijn hotel te Veracruz, waar hij enkele colleges Proust verzorgt, een anonieme brief met vier zwarte verhalen in vier verschillende registers. Het zijn intieme monologen over schunnige verlangens, incest, verkrachting en dood. Verstoten jezuïet Ignacio etaleert zijn vleselijke driften, macho Miller zijn gewelddadige inborst, El Griego zijn bloedschennige relatie met Susana, en dochter Susana zelf haar voorgenomen wraak op deze huisgenoten. Drie maanden later raast de cycloon Susana over de stad, van het huis rest een uitgerookte ruïne. In de navolgende overwegingen gaat de ik-figuur, hij verblijft inmiddels in China, op zoek naar de verloren tijd, de dubbelrol van Dariana of Susana, de zin van een en ander, maar verdwaalt in de verstrengeling van heden en verleden, van realiteit en fictie. Conclusie: 'Wat wij de wereld noemen, bestaat alleen als fabel.'
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.