Zoekresultaten

Anna Karenina

Lev N. Tolstoj (Auteur)

'n Meeuw

Anton Tsjechov (Naar het werk van), Alain Pringels (Bewerker)

Op het landgoed van Sorin is de hele familie van de beroemde actrice Arkadina bijeen. Haar zoon, Kostja, droomt ervan een groot schrijver te worden. Hij heeft een toneelstuk geschreven, waarin hij zijn nieuwe ideeën over kunst uiteenzet. Het stuk zal die avond worden opgevoerd, met in de hoofdrol een naburig jong meisje, Nina. Kostja is verliefd op Nina, maar op zijn beurt wordt hij weer hartstochtelijk bemind door Masja, de dochter van de rentmeester. Ook Arkadina weet zich bemind, en nog wel door een beroemd schrijver, Trigorin. De opvoering van Kostja's toneelstuk eindigt in een rel. Arkadina steekt haar afkeer niet onder stoelen of banken en Kostja loopt kwaad weg. Masja, die wegkwijnt vanwege haar vergeefse liefde, stort haar hart uit bij de goedige dokter Dorn. De volgende dag schijnt de rust weer teruggekeerd te zijn op het landgoed, maar een futiliteit brengt Arkadina tot razernij. Terwijl Nina nog staat te overpeinzen hoe zo'n grote actrice toch om zo'n kleinigheid kan huilen, komt Kostja haar tegemoet met een geweer en een geschoten meeuw in zijn hand. Het is een symbool. Hij zal zich zelf misschien ook doodschieten, want Nina's liefde voor hem is aan het verdwijnen. Ze schijnt meer belangstelling te koesteren voor Trigorin. In wanhoop snelt hij weg, als hij zijn medeminnaar aan ziet komen. Het derde bedrijf voert de onderliggende spanningen naar de oppervlakte. Kostja heeft vergeefs getracht zichzelf een kogel door de kop te jagen. Terwijl zijn moeder een nieuw verband om zijn hoofd aanbrengt lucht hij zijn hart. Het is Trigorin die hem dwars zit. Als Arkadina het voor Trigorin op neemt, komt het tot een felle uitbarsting tussen moeder en zoon. Nu kan ze niet langer blijven. Zij en Trigorin zullen weer naar de stad vertrekken. Maar daar heeft Arkadina ook nog een andere reden voor. Ze is jaloers, want ze heeft wel gemerkt dat Trigorin verliefd geraakt is op Nina. In een formidabele scène, waarin ze al haar verleidingskunsten tentoonspreidt, weet ze Trigorin over te halen met haar mee weg te gaan. Trigorin vertrekt echter niet zonder afscheid genomen te hebben van Nina, die hem vertelt dat ook zij op reis gaat. Ze besluiten elkaar te treffen in Moskou.Het laatste bedrijf speelt twee jaar later. Kostja heeft wel wat succes gehad als schrijver, maar de grote doorbraak is nooit gekomen. Hij kwijnt stilletjes weg. Nina heeft een verhouding gehad met Trigorin en van hem een kind gekregen, maar hij heeft haar daarna in de steek gelaten. Zij is aan het toneel gegaan, maar ze bleek een middelmatig actrice te zijn. Ook Masja is getrouwd en heeft een kind, maar ze is niet gelukkig, en nog altijd hoopt ze op wederliefde van Kostja. Arkadina en Trigorin, die nu weer bij haar zijn, komen weer naar het landgoed. Van een herstel van de verhoudingen kan echter geen sprake zijn. Om het gebrek aan contact te maskeren begint men te kaarten, totdat het tijd is voor het diner. Alleen Kostja heeft geen trek, hij blijft alleen in de kamer achter. Hij hoort iets in de tuin, en als hij gaat kijken, blijkt Nina op het terras te staan. Ze vertelt Kostja heel haar droevig lot, maar kan er niet toe komen er verandering in te brengen. Ze heeft haar bestemming gevonden, maar Kostja niet. Het lukt hem niet haar voor zich terug te winnen. Nina vertrekt weer. Kostja verscheurt zijn manuscripten en gaat ook heen. De familie keert terug en zet zich weer aan de kaarttafel. Er klinkt een schot. Kostja heeft zich doodgeschoten. (cop. NVA)

Nikolai Erdmann (Auteur), H. Van Herreweghe (Auteur)

Als na een middernachtelijke ruzie de ontevreden en werkloze Semjon Semjonowitsj de echtelijke sponde heeft verlaten, bekruipt zijn vrouw direct het angstige voorgevoel dat hij zichzelf van het leven aan het beroven is. In grote paniek weet zij haar schoonmoeder, haar buurman en zijn maîtresse ervan te overtuigen, dat haar man zich een kogel door het hoofd wil jagen en er wordt een zoektocht georganiseerd. Nadat Semjon in de keuken is teruggevonden (waar hij net een stuk leverwordt in zijn mond wil steken), heeft iedereen het zó expliciet over zijn vermeende plan, dat de sombere Semjon dan pas zèlf sterk in de mogelijkheid van een zelfmoord geïnteresseerd raakt. Uiteindelijk komt het zelfs zover, dat hij stiekem een revolver op de kop tikt. Ondertussen heeft ook de buitenwereld lucht gekregen van Semjons plannen. Niet dat het drukke bezoek dat hij hierop krijgt, bedoeld is om hem van die daad af te brengen. Integendeel. De intellectueel Aristarch, de romantische Cleopatra en de zinnelijke Raïsa, de postbode Jegor, de acteur Wiktor en de priester Elpidius, zij allen willen dat Semjon hen helpt door zijn zelfmoord in het teken van een bepaalde ideologie te plaatsen. Zo zal het een symbolische daad worden, waar eenieder nog lang over na zal praten. Semjon, die op deze wijze de rol van held of martelaar krijgt opgedrongen, vindt snel zijn gevoel van eigenwaarde terug. Afgesproken wordt, dat hij de volgende dag na een gezamenlijk feestmaal aan zijn 'laatste reis' beginnen zal. Naarmate zijn vastgestelde doodsuur dichterbij komt, ontdekt hij echter opnieuw de waarde van het leven en geeft tenslotte openlijk toe, dat hij liever niet dood wil. Door een onverwachte wending eindigt de dag tòch met een begrafenis. In de bewerking van De Boer en Engelander zijn de concrete toespelingen op de toenmalige Russische situatie zoveel mogelijk verwijderd, waardoor het stuk een veel ruimere werking krijgt. Centraal staan de tragikomische gebeurtenissen rond een werkloze man, die te kampen heeft met een gebrek aan zelfrespect, maar uiteindelijk een positieve verandering doormaakt. Degenen die hem in dit stuk voor hun karretje willen spannen, zijn min of meer symbolen die voor een bepaalde groepering of idee staan, zoals de wetenschap, de kerk, de kunst, het vrouw-zijn. Zij kunnen in een voorstelling al of niet worden uitvergroot in speelstijl en kostumering. Door middel van verschillende komische technieken (waaronder het herhalen van dialoogfragmenten in wisselende situaties) en het hoog opvoeren van de spanning ("Wanneer gebeurt het nou eindelijk?") leidt de schrijver 'De zelfmoordenaar' naar een einde. (cop. NVA)