n de afgelopen decennia heeft prof. dr. Ferre Laevers doorlopend onderzoek gedaan naar de wijze waarop we in het onderwijs kijken naar ontwikkeling van kinderen. Zijn onderzoeken hebben ons nieuwe handvatten gegeven. Zijn manier van kijken naar de ontwikkeling van kinderen heeft gevolgen voor de manier waarop we de output van onderwijs in kaart brengen. In Grip op competenties beschrijft Laevers samen met co-auteur Wilma van Esch in een voor hen kenmerkende mix van theorie en praktische voorbeelden de tien domeinen waarbinnen mensen zich ontwikkelen. De bril die zij aanreiken, toont niet alleen de onderwerpen die je moet ‘beheersen’ en ‘de kennis en de vaardigheden’ die daarbij horen, maar ook wat iemand een expert maakt in een bepaald domein. En vooral waartoe je ‘didactische arrangement’ uiteindelijk moet leiden, als je de ontwikkeling van kinderen ten volle wilt ondersteunen en stimuleren. Elf kindportretten: een competentiegerichte benadering brengt je dichter bij kinderen. Ze worden niet meer gereduceerd tot hun problemen. Je kunt meer voor hen betekenen, omdat je voor meer openstaat. Niet alleen bij hoog-competente leerlingen is dat voelbaar, maar minstens zo sterk bij leerlingen die met delen van het curriculum worstelen. De kindportretten (van 4 tot 12 jaar) in dit boek zijn indringende verhalen, stuk voor stuk. In elk verhaal gaat een wereld open. Elk van de portretten roept het unieke op van een persoon-in-ontwikkeling. Van kinderen die hun kracht tonen, maar ook van hun worsteling met de uitdagingen die eigen zijn aan ‘leven’. Wat we in de verhalen zien, staat haaks op het deficit-model. Je blijft verrijkt achter na de lezing, met inzichten die het competentieverhaal bevestigen, maar ook overstijgen.
Alle pedagogische kaders geven aan dat we een brede ontwikkeling op het oog moeten hebben. Maar over wat we ‘ontwikkeling’ noemen, verschillen de meningen. In de ervaringsgerichte benadering spreken we van fundamenteel leren of deep level learning en daarbinnen van competenties. In dit boek belichten we deze opvatting van leren en ontwikkeling. We introduceren ook een kader om ontwikkeling te observeren in tien domeinen: grote (grove) en kleine (fijne) motoriek, taalvaardigheid, beeldende en muzikale expressie, begrijpen van de fysische wereld, begrijpen van de maatschappelijke wereld, sociale competentie, logisch-wiskundig denken, zelfsturing en ondernemingszin, zelfvertrouwen en verbondenheid. We tonen hoe dat in de praktijk werkt, met het portret van twaalf kinderen (van 1 tot bijna 4 jaar). We beschrijven onze observaties, we duiden welke ontwikkelingsgebieden daarin te onderscheiden zijn én we geven een inschatting van de competenties. Indringende verhalen zijn het, stuk voor stuk. Elk van de portretten roept het unieke op van een persoon-in-ontwikkeling. Van jonge kinderen die hun kracht tonen, maar ook hun worsteling met de uitdagingen die eigen zijn aan ‘leven’. Tot slot hebben we elk domein uitgelicht, beginnend met een globale beschrijving per domein. Het stelt je in staat zelf gericht te observeren en een inschatting te maken van de competentie op het domein. Daarna beschrijven we waar de competenties bij volwassenen aan de orde komen, geven we situaties waarin je deze competenties bij kinderen kunt observeren, noemen we de signalen die je helpen om te bepalen hoe ver het kind ontwikkeld is in het domein en geven we een definitie van het laagste en hoogste niveau van ontwikkeling. Een competentiegerichte benadering brengt je dichter bij kinderen. Je ziet het hele plaatje. Je herleidt ze niet tot wat ze (nog) niet goed kunnen, maar je ziet, waardeert en geniet van hun sterktes.
Met de EE-Cahiers wil men een relevante onderwijsthematiek hapbaar en concreet beschrijven met aandacht voor een beetje theorie, maar vooral met een richting en een houvast voor het dagelijkse handelen in de praktijk. De EE-Cahiers richten zich voornamelijk op de leeftijdsgroep van 6- tot 12- jarigen. In dit Cahier krijgen we mogelijkheden om via kring en forum op klas- én schoolniveau de sfeer te verbeteren. Het geeft didactische houvast voor leerkrachten die zoekende zijn.
