Liefde
Karl Ove Knausgård
Karl Ove Knausgård (Auteur), Vanessa Baird (Illustrator), Marin Mars (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Geus, © 2016 |
VOLWASSENEN : ROMANS : KNAU |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Geus, © 2016 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 3760 |
Alexander Van Caeneghem
te/ep/30 s
Herfst is, na de zes delen van Mijn strijd en het brievenboek Uit & thuis, al het achtste boek dat Karl Ove Knausgård publiceert sinds 2009. Na zeven jaar en meer dan 4.000 pagina's dringt zich de vraag op waarin de kracht zit van de man die in de laatste zin van Vrouw, het laatste deel van Mijn strijd, meldde te genieten van het idee geen schrijver meer te zijn.
Er zijn natuurlijk de sensatiezucht van de lezers en de commerciële dynamiek die de hype opwekt en aanzwengelt. Maar Knausgård is in de eerste plaats een bijzonder getalenteerd schrijver, die lezers duizenden pagina's kan meeslepen. Al vanaf Engelen vallen langzaam, de roman voor Mijn strijd, gebruikt hij een elegante afwisseling tussen verhalende romanpassages en essayistische reflectie.
Logische stap
Dat culmineerde in Vrouw in een essay van 450 pagina's over taal in het nazisme. Dat paste in zijn radicaal antiliterair programma: Knausgård wilde de wereld redden van de fictie. In Mijn strijd vond hij ook een alternatief: 'dagboeken en essays, datgene in de literatuur wat niet om een verhaal ging'. In dat opzicht is Herfst een logische stap: geen (verzonnen) handeling of (verzonnen) personages meer, alleen nog beschouwing.
In Herfst vertelt een echt persoon, Karl Ove Knausgård, echte verhalen en hij doorspekt ze met echte reflecties. Ze zijn gericht aan zijn dochter Anna, zijn vierde kind, van wie zijn vrouw Linda op het moment van het schrijven in 2013 nog zwanger is. Herfst is het eerste deel van een reeks van vier, één voor elk seizoen, en bestaat uit drie brieven aan een ongeboren dochter, één voor elke herfstmaand. Elke brief bestaat uit lemma's die uitgewerkt worden in twee pagina's. Via die lemma's wil hij zijn dochter kennis laten maken met het leven. De onderwerpen liggen, in hun variëteit, in de lijn van de verwachtingen: Knausgård heeft het vermogen om verwonderd te zijn over zowat alles. In de brief van september laat hij, bijvoorbeeld, achtereenvolgens zijn licht schijnen over 'appels', 'wespen', 'plastic tassen', 'de zon', 'tanden', et cetera. Net als in zijn fictie brengt hij nadrukkelijk geen hiërarchie aan.
Liefde voor het leven
Wat valt op? De typische Knausgård-angst is nergens te bespeuren. Herfst ademt lichtheid, een weldadige liefde voor het robuuste leven, die zich onder meer openbaart in de bliksem en het ochtendgloren. Er is geen plaats voor wanhoop, verdriet of schuld. Toch is het even authentiek als Mijn strijd, toch zijn de thema's ongeveer dezelfde: schaamte ('Pis'), grenzen en overschrijding ('Lijsten' en 'Kauwgom'), kunst ('Van Gogh', 'Flessen', 'Ochtendgloren' en 'Ambulances'), in het leven staan ('Kalk' en 'Koorts'), taal en wereld ('August Sander'), liefde ('De roofvogel').
Alleen bestaat het gewone leven helaas ook deels uit pedanterie, clichés en imponderabilia. 'Zo werkt de toiletpot, deze zwaan van onze badkamer', besluit Knausgård het lemma 'Toiletpotten'. En in 'Mond' lezen we: 'het buitenste gedeelte van de mond wordt gevormd door de lippen'. Waar de volstrekte afwezigheid van ironie in Mijn strijd verfrissend was, voelt ze hier als een gemis. Bovendien ontbreekt zijn typerende eruditie, vermoedelijk omdat de geadresseerde een kind is en de vorm beperkingen oplegt.
'Hoe representeer je de werkelijkheid zonder er iets aan toe te voegen wat ze niet bezit?', was een kernthema in Mijn strijd. Herfst bewijst dat het verhalende weglaten geen oplossing biedt. Meer nog: de mislukking ligt in het opzet besloten. Knausgård kiest bepaalde objecten en concepten uit de werkelijkheid en belicht ze vanuit een bepaalde invalshoek. Herfst is geen neutrale representatie, maar een aanzet tot een weltanschauung. De succesvolle transformatie van het alledaagse in het bijzondere die de schrijver in zijn fictie bereikte, mislukt hier: sommige dingen zijn te onbelangrijk om er de visie van een schrijver in te lezen.
'Jou de wereld laten zien, maakt mijn leven het leven waard', schrijft Knausgård in het begin van Herfst. Het is een teder uitgangspunt, maar de vraag is in hoeverre de wereld daarbij moet toekijken. Regelmatig voelt het ongepast om mee te lezen, nog vaker is het onnodig, soms wordt het ronduit oninteressant. Dat is een onverwachte ontgoocheling.
Vertaald door Marin Mars, De Geus, 167 blz., 19,95 € (e-boek 13,99 €).
Jos Radstake
Na de fenomenale en verslavende serie ‘Mijn strijd’, waarin het er op het einde even op leek dat Knausgård het schrijven eraan had gegeven, is er nu het eerste deel van een nieuwe reeks, ‘De vier seizoenen’ getiteld. In dit eerste deel schrijft Karl Ove brieven aan zijn ongeboren dochter, zijn vierde kind, en verkent vervolgens in kleine essays de wereld voor haar. Hij wil voor de ongeborene de wereld in woorden oproepen, de wereld zoals die is, het alledaagse en daardoor moet hij daar zelf (opnieuw) oog voor krijgen. De drie herfstmaanden zijn de overkoepelende delen van het boek; dingen, dieren, gebruiken en in veel mindere mate mensen worden beschreven. Uiteenlopende onderwerpen als benzine, kwallen, ambulances, schaamlippen, de wilg, en braken komen aan de orde. Het is alsof rekwisieten van het toneel waarin de dochter zal gaan functioneren worden gewogen. Mooie observaties staan daarbij, herkenning ook van zaken uit ’Mijn strijd’. Minder verslavend dan de eerdere serie, maar misschien waren de verwachtingen wel heel hoog gespannen. Mooie uitgave.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.