La grande bellezza
Paolo Sorrentino
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2015 |
VOLWASSENEN : ROMANS : SORR |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
De Bezige Bij, 2015 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11028 |
Annick Vandorpe
ob/kt/28 o
Twee jaar na de gelauwerde film La grande bellezza (The Great Beauty) vergastte Paolo Sorrentino (°1970) ons onlangs op La giovinezza (Youth). Sorrentino zoomt in op twee oude vrienden die elkaar treffen in een luxueus hotel in de Zwitserse Alpen. Fred Ballinger (Michael Caine) was ooit een wereldvermaard componist en dirigent, zijn vriend Mick Boyle (Harvey Keitel) was een belangrijk regisseur. Intussen zijn ze allebei bijna tachtig.
Terwijl Fred zijn carrière jaren geleden heeft opgegeven, werkt Mick aan zijn laatste film, die de kroon op zijn oeuvre moet worden. De vrienden reflecteren over de tijd die is vergleden en over de beperkte toekomst die hen rest.
Youth lokte talloze kijkers naar de bioscoop en kreeg lovende kritieken. Sorrentino, die in 2010 zijn debuut maakte als schrijver, goot het scenario ook in romanvorm. Helaas, want zo goed als de film is, zo teleurstellend is het boek. Het is opgedeeld in 75 ultrakorte hoofdstukjes, die elk een bepaalde scène weergeven. Die fragmentflitsen dragen bij aan de sfeerschepping en zorgen ervoor dat je de verschillende personages snel leert kennen, maar het verhakkelde, al te filmische effect wordt op den duur irritant.
Sorrentino heeft een eigenaardig gezelschap samengebracht. Zo bevinden zich onder de hotelgasten een zwaarlijvige Zuid-Amerikaan die ooit de beste voetballer ter wereld was, een Duits immer zwijgend en oersaai ogend koppel met een heftig seksleven, en een (op het eerste gezicht) niet erg knappe, maar wel erg slimme Miss Universe. We krijgen korte inkijkjes in hun leven. Dat werkt in de bioscoop, maar als lezer blijf je op je honger zitten.
De regisseur gebruikt een alwetende verteller, die afwisselend in de hoofden van de personages kruipt en uitvoerig beschrijft wat zij voelen. Het lijkt bijna alsof hij richtlijnen geeft aan acteurs, die de omschreven gevoelens dan maar moeten vertolken. De roman mist suggestie; voor de lezer wordt niets aan de verbeelding overgelaten. Door het expliciete benoemen van alle emoties balanceert het boek op het randje van de sentimentaliteit.
Paradoxaal genoeg geeft de roman zin om naar de film te gaan, omdat je je de poëzie die Jeugd op het witte doek wél biedt perfect kunt voorstellen.
ANNICK VANDORPE ■
Michaël Bellon
ob/kt/02 o
Paolo Sorrentino is de regisseur van films als Le conseguenze dell' amore,Il Divo en vooral La grande bellezza, de prent die in 2014 de Oscar voor Beste niet-Engelstalige film wegkaapte voor The Broken Circle Breakdown. Sorrentino deed vijf jaar geleden al eens een succesvol uitstapje naar de literatuur met zijn volwaardige roman Iedereen heeft gelijk, over een beroemde zanger die de puinhopen in zijn privéleven probeert op te ruimen. Nu zet Sorrentino opnieuw een verhaal op papier. Al gaat het dit keer niet om een helemaal op zichzelf staande roman, maar om het licht bewerkte script van zijn recentste film.
In het voorjaar ging Sorrentino namelijk in competitie op het filmfestival van Cannes met zijn Engelstalige film Youth, die volgende week bij ons in de zalen komt. Daarin speelt acteur Michael Cain de tachtigjarige Britse componist en dirigent Fred Ballinger, die zich heeft teruggetrokken in een luxehotel in Davos in de Zwitserse Alpen. Zijn carrière heeft hij voorgoed achter zich gelaten. Componeren doet hij alleen nog voor zijn plezier in de ligzetel, met de knisperende papiertjes van zijn snoepjes als enige instrument. Zelfs voor de koningin van Engeland wil hij zich niet meer verplaatsen. Mijmerend, mokkend en monkelend stelt Fred zich tevreden met het gezelschap van zijn dochter Lena (vertolkt door Rachel Weisz) en van enkele vrienden, zoals zijn leeftijdgenoot Mick Boyle (Harvey Keitel), die met een schare jonge scenaristen werkt aan de film die zijn artistiek testament zou kunnen worden.
Verloop van tijd
In La grande bellezza had Sorrentino het vooral over schoonheid. Maar ook al over de dood, de jeugd, ouderdom en het verstrijken van de tijd. Wie deze film gezien heeft, zal zich Toni Servillo's confrontaties met de verschijningen van extreem oude, extreem jonge en extreem vrouwelijke vrouwen nog wel herinneren.Youth, en dus ook Jeugd, gaat nadrukkelijker in op het verstrijken van de tijd. Fred en Mick klagen dat ze zich van hun verleden steeds minder herinneren: 'Ik herinner me mijn ouders niet meer. Hoe ze waren, hoe ze praatten. Gisternacht keek ik naar Lena terwijl ze sliep en moest ik denken aan al die duizenden kleine dingen die ik als vader voor haar heb gedaan met de bedoeling dat zij ze zich zou herinneren als ze groot was. Maar na verloop van tijd zal ze zich er niet één meer herinneren.'
De twee heren herinneren zich zelfs hun oude liefdes niet. Al staat daar tegenover dat hen hier net als in La grande bellezza af en toe een royale blik is vergund op de jeugd (en haar schoonheid) - weze het in de hoedanigheid van een dansende masseuse, een naakte Miss Universe, of het stel jonge verliefde scenaristen. Sorrentino roept op om nooit de toekomst uit het oog te verliezen, want daar ligt de vrijheid, en die ligt in het gevoel jong te zijn. Het komt er dus op aan het contact met de jeugd niet te verliezen, ook al maak je er zelf geen deel meer van uit. Dat is de boodschap van dit verhaal, dat geen meesterwerk is, maar wel een sfeervolle, kleurrijke, meditatieve en optimistische studie van het ouder worden.
De echte Maradona
In de filmversie krijg je daar natuurlijk gratis beelden bij. Bijvoorbeeld van het majestueuze hotel Schatzalp in Davos, dat zoals het script voorschrijft wordt omlijst door de soevereine Alpen. In dat hotel heeft Thomas Mann overigens De Toverberg geschreven, maar Sorrentino beweert dat dat toeval is. Nochtans is er met het reikhalzen van de ene generatie naar de andere zeker sprake van thematische affiniteit tussen de bildungsroman De Toverberg en het ouderdomsdrama Jeugd. Bovendien maken zowel Mann als Sorrentino van de context van het hotel gebruik om een kabinet aan smakelijke nevenpersonages op te voeren. Bij Sorrentino passeert niemand minder dan Maradona de revue. Ook de voormalige Argentijnse stervoetballer zou namelijk ooit echt in hotel Schatzalp hebben verbleven, en de dikkerd is een mooi voorbeeld van iemand die eeuwig kind is gebleven. Maar noteer vooral dat terwijl de toeschouwer van de film het moet doen met een lookalike van Maradona,el pibe de oro in het boek echt zijn opwachting maakt.
Want laat ons nu even die acteurs vergeten. De impact van een filmshot is groot, maar dwingend. Terwijl het geschreven woord meer vrijheid laat. Als Sorrentino in zijn script een Duits koppel zestigjarigen opvoert die zich in de vrije natuur overgeven aan een hitsig vluggertje, dan kun je daar snel overheen lezen, of er een gedenkwaardiger scène van maken dan het uiteindelijk in de film is geworden. Naargelang je voorkeur.
Het is hoe dan ook interessant om eerst dit boek te lezen en dan pas de film te zien. Het is helemaal iets anders dan een film zien die gebaseerd is op een echte roman. De verhouding tussen woord en beeld is hier veel meer één op één. Het script moet het doen zonder de mooie plaatjes, maar begeleidt je in ruil bij het verbeelden. Dat is een goede herhalingsoefening voor wie goed wil lezen, en de voortdurende scherpte wil opbrengen om zelf gedetailleerde beelden op te roepen. Jij bent de cameraman die op aangeven van de regisseur tussen de personages laveert en er desgevallend op inzoomt. Als je dat goed doet, dan merk je overigens dat Sorrentino al in zijn script voor enkele visueel opmerkelijke scèneovergangen zorgt. Een heel andere ervaring dan alles in de cinema op je af te laten komen.
PAOLO SORRENTINO
Jeugd.
Vertaald door Els van der Pluijm, uitgeverij De Bezige Bij, 208 blz., 19,90 euro (e-boek 12,99 euro). Oorspronkelijke titel: 'La giovinezza'.
De auteur: Italiaanse succesregisseur van films als Le conseguenze dell' amore,Il divo, en Oscarwinnaar La grande bellezza. Hij debuteerde eerder als romanschrijver met Iedereen heeft gelijk (2011).
Het boek: het script van zijn recentste film Youth, dat aardig dienst blijkt te doen als novelle.
ONS OORDEEL: film noch boek zijn onvergetelijke meesterwerken, maar beide bevatten wel een sfeervolle, kleurrijke en optimistische studie van het ouder worden. Wat je tegenover de film verliest aan mooie beelden, win je aan betrokkenheid en verbeeldingskracht door zelf te lezen.
Michaël Bellon ■
Pim de Glas
In een luxe hotel brengen twee bejaarde vrienden hun vakantie door. Fred was dirigent en componist, hij heeft zich teruggetrokken uit het openbare leven. Als hij via een gezant van de koningin van Engeland de vraag krijgt om nog een keer te dirigeren, weigert hij. Mick is filmregisseur en werkt aan zijn laatste film die zijn meesterwerk moet worden. Hij heeft zich omringd met een team jonge schrijvers. Beiden hebben een nostalgische blik en verbazen zich over de zorgeloze jongeren om zich heen. Wanneer de actrice die Mick voor de hoofdrol wil, deze weigert omdat ze bij de tv meer kan verdienen, stort zijn wereld in: voor hem is dat het einde. Voor Fred wordt dat aanleiding om nog een laatste maal te dirigeren. Dit boek wordt gepresenteerd als roman, maar is in feite niet meer dan een schriftelijke weergave van de losse scènes van de film ‘Giovinezza’ (2015, met Michael Caine en Harvey Keitel in de hoofdrollen), die Sorrentino maakte na ‘La grande bellezza’. Ook deze tweede film was een succes, maar het nut van dit filmscript is niet duidelijk en voegt niets toe aan de film.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.