Questie en afdronk : sociale codes in het openbare lokaal op het Noord-Brabantse platteland in de nieuwe tijd
Brecht Deseure
Brecht Deseure (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Universitaire Pers, 2014 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 901 DESE |
15/09/2014
De Franse Revolutie staat symbool voor het begin van het moderne Europa. In diezelfde periode was het grondgebied dat vandaag België heet een speelbal op het grote Europese strijdtoneel. In Onhoudbaar verleden beschrijft Brecht Deseure hoe dat verleden waarmee gebroken werd een rol bleef spelen in het België van de late achttiende en vroege negentiende eeuw.
Deseure bespreekt het tijdvak tussen de val van de Bastille en de Slag bij Waterloo in drie fasen: de Brabantse Omwenteling (1789-1790), de Franse bezetting (1794-1799) en de inlijving van België door Frankrijk (vanaf 1799). Die chronologische indeling toont ook een evolutie in het politieke denken. De Brabantse Omwenteling kon aanvankelijk op Franse sympathie rekenen: België leek zich los te rukken van het ancien regime. Al snel bleek echter dat deze revolutie in feite een conservatieve reflex was: in plaats van het instellen van liberté, égalité, fraternité wou de politieke elite de gevestigde machtsverhoudingen in stand houden. Deze ‘revolutionairen’ grepen terug naar zestiende-eeuwse charters. Een paar jaar later, toen de omwenteling neergeslagen was, werd het Oostenrijkse bewind verdreven door de Franse revolutionairen, die beweerden met een schone lei te beginnen. Deseure toont echter aan dat ook deze nieuwe machthebbers een beroep deden op de Vlaamse en Brabantse geschiedenis om hun macht te legitimeren. Tijdens Napoleons keizerschap werd die lijn doorgetrokken, en werd diezelfde geschiedenis ingezet om zowel de uitwassen van de revolutie te veroordelen als de macht van de keizer te valideren.
Op zich is dat niet erg uitzonderlijk: overal en in alle tijden hebben machthebbers de legitimiteit van hun bewind proberen te onderbouwen met historische argumenten. Wat nieuw is aan Deseures project, is dat hij zich concentreert op het prille België van de late achttiende en vroege negentiende eeuw, én dat hij daarvoor bronnenmateriaal aanboort dat tot voor kort als irrelevant terzijde werd geschoven. Deseure baseert zich hoofdzakelijk op redevoeringen en proclamaties. Deze Fransgezinde propaganda werd voordien afgedaan als bevooroordeeld en dus per definitie onbetrouwbaar. Deseure gaat echter na hoe de Vlaamse en Brabantse geschiedenis in deze teksten ingezet werd voor (en tegen) de Franse zaak. Zijn werk is in de eerste plaats een discoursanalyse. Dit betekent dat de lezer al bij al weinig informatie krijgt over hoe het Belgische publiek reageerde op dat discours – iets wat Deseure ook ruiterlijk erkent, maar de hypotheses die hij daaromtrent naar voren schuift zijn erg aannemelijk.
Dit boek is dus een presentatie van de manieren waarop het Frans-revolutionaire staatsapparaat het eigen beleid en het eigen gelijk probeerde te bewijzen op basis van historische argumenten. Om dat verhaal te vertellen moet Deseure deze weinig bekende geschiedenis breder schetsen, en hij doet dat op een indrukwekkend heldere manier. Hij slaagt erin om de verschillende politieke facties binnen de Brabantse Omwenteling tegenover elkaar te stellen, hun onderlinge verschillen en hun gemeenschappelijk doel uiteen te zetten, en hun interne ontwikkeling te schetsen. Daardoor is Onhoudbaar verleden een overzichtelijke en vlot geschreven geschiedenis van de Franse periode in België.
[Christophe Madelein]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.