Gemeente zegt ik Nederlands leren
Said El Haji
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Maas, cop. 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 12469 |
Rachida Lamrabet
ua/an/22 j
El Haji's enige zus spartelde al hongerstakend door haar jeugd. Zichzelf voedsel ontzeggen was het enige verzetsmiddel dat ze tegen haar tirannieke vader kon inzetten. Maar dat is niets in vergelijking met de desastreuze gevolgen die de patriarchale structuur veroorzaakt in de hoofden van El Haji zelf en zijn broers.
In dit persoonlijke relaas toont El Haji (Marokko, 1976) aan dat, in tegenstelling tot wat algemeen aangenomen wordt, niet de vrouwen maar de mannen de grootste slachtoffers van het patriarchaat zijn.
Tweestrijd
Met zijn zus komt het goed, ze groeit uit tot een zelfstandige en ambitieuze vrouw die haar negatieve jeugdervaringen gebruikt als drijvende kracht om het beter te hebben. Voor haar was loskomen uit deze structuur een zaak van leven of dood, ze had niets te verliezen en alles te winnen.
Het verschil met haar broers is onthutsend. Deze laatsten vallen ten prooi aan twijfel, psychoses en andere stoornissen. El Haji legt de verwarrende tweestrijd bloot waarin hij en zijn broers verzeild waren geraakt. Enerzijds ervoeren zij het patriarchaat als een drukkend keurslijf dat hen belemmerde om een oprechte en open relatie aan te gaan met hun eigen vader. Anderzijds voelden ze zich ertoe aangetrokken omdat het duidelijk was, van mannen werd verwacht dat ze hun rol als leider en behoeder ten volle opnamen. Bovendien garandeerde deze structuur hen macht en aanzien, louter en alleen omdat ze als man geboren waren. Maar de grote leider zijn blijkt geen gemakkelijke opgave.
Het tragische is dat El Haji en zijn broers geen kampioen zijn in het vinden van een gezond evenwicht tussen wat er traditioneel van hen verwacht wordt, wat de samenleving en de veranderende tijd van hen eisen en wat zij zelf willen. En dus rijden de broers zich regelmatig vast en loopt het meer dan eens fout, heel erg fout soms.
Terwijl de zus zich tegen zichzelf keerde door niet te eten, zoeken de broers de confrontatie op. In het meest beklijvende stuk in de bundel keert een van hen zich fysiek tegen de vader en slaat hem tegen de grond. Voortaan zal in het gezin El Haji niets meer hetzelfde zijn, nadat het heilige gebod 'gij zult uw vader eren' aan diggelen werd geslagen.
Westerse mannen
Dat het patriarchaat niet na een generatie uit je lijf te jagen is, blijkt ook waar te zijn voor de schrijver zelf, die in de bundel niet te beroerd is om heel wat veralgemeningen te bezigen over vrouwen. Ergens in hem leeft nog het stereotiepe beeld van de man als autoritair en de vrouw als ondergeschikt, wier hoogste ambitie is om met een rijke man te trouwen. Het stuk over Bouchra, vrouw van Manchester Unitedvoetballer Robin van Persie, is veelzeggend.
En voor mannen van westerse afkomst die zich nu op de borst kloppen en zeggen dat zij dit al lang achter zich hebben gelaten en dat het patriarchaat een typisch Marokkanenprobleem is, heb ik teleurstellend nieuws.
Het patriarchaat is nog steeds de blauwdruk van onze psyche en geeft nog steeds vorm aan onze sociale structuur, het is de motor die ons nog steeds aandrijft, mannen en vrouwen. Kijk maar naar de talrijke onderzoeken die aantonen dat westerse mannen bij bosjes depressief worden wanneer vrouwen zich meer op het domein van de mannen begeven, het domein buitenshuis waar carrière gemaakt wordt en geld verdiend.
Het boek, een verzameling herinneringen en mijmeringen, is op zijn best wanneer El Haji het over zijn jeugd en zijn vader heeft. Die ervaringen zijn boeiend. Jammer genoeg bevat de bundel hier en daar ook opiniestukken over uiteenlopende onderwerpen die het geheel verstoren.
Bovendien slaagt El Haji er zelden in om de stukken, die vaak een interessante aanzet hebben, op overtuigende wijze uit te werken, waardoor ze aan de oppervlakte blijven drijven. Hij had er goed aan gedaan zich te beperken tot die getourmenteerde vader-zoonrelatie en zijn handen grondig in die rijke kleigrond, dat het leven van een zoon van Marokkaanse migranten is, te zetten. Het had kunnen beklijven.
Said El Haji,Sta op en leef, vader,
Uitgeverij Maas, 160 p., 14,95 euro.
RACHIDA LAMRABET ■
Paulien Andriessen
Korte verhalen die zich afspelen binnen de Marokkaanse familie van El Haji in Nederland. Ze gaan over de eenzame positie van zijn zus, de liefde voor zijn analfabete moeder en de band met zijn broers. Hij gaat ook in Marokko op zoek naar plekken uit zijn jeugd. Maar zijn vader blijft een dominante rol spelen, ook als hij al lang overleden is. Over hem schreef El Haji 'De dagen van Sjaitan', zijn veelgeprezen debuutroman uit 2000. El Haji (Marokko, 1976), kwam als kind naar Nederland en studeerde Nederlands in Leiden. Een aantal verhalen is gepubliceerd in de Volkskrant. El Haji schrijft kritisch over het milieu waarin hij is opgegroeid, maar ook heel openhartig en liefdevol. Hij heeft een prachtige stijl van schrijven, je blijft doorlezen. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.