Speeldrift
Juli Zeh
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Anthos, cop. 2013 |
VERDIEPING 2 : DUIVELSHOEK : SPANNEND : ZEH |
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Niet beschikbaar |
Anthos, cop. 2013 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 8922 |
15/06/2013
Na lectuur van Nultijd, de nieuwe roman van Juli Zeh, kwamen spontaan volgende regels uit ‘Een vrouw beminnen…’ van Ed. Hoornik in mij op: ‘elkander kussen en elkander slaan, / elkaar een oogwenk naar het leven staan, / ondergaan en verwonderd bovenkomen.’ Ik heb dat altijd een beetje over the top gevonden, maar verdomd: voor Nultijd gaat het op. Het laatste vers lijkt zelfs speciaal voor deze duikersroman geschreven, want dat is wat er gebeurt: ‘ondergaan en verwonderd bovenkomen’ – het overkomt de verteller, Sven, maar ook de lezer.
Sven, een beloftevol jurist, is gevlucht uit Duitsland en runt samen met zijn goedige vrouw Antje een duikschool op een Canarisch eiland. Dat loopt jaren goed, tot Jola en Theo er op vakantie komen. Zij is een soapactrice die eindelijk serieus wil worden genomen, hij de auteur van één succesboek die sindsdien met een writer's block kampt. Jola wil leren duiken om de opdracht van haar leven te pakken te krijgen: de hoofdrol in een film over een duikster. Dat is alleszins het objectieve doel van hun verblijf, maar al gauw wordt duidelijk dat er ook andere motieven mogelijk zijn. De verhouding tussen de mislukte toneelspeelster en de mislukte schrijver is nu niet meteen wat je een stabiele relatie noemt. Er zijn de hatelijkheden die ze elkaar naar het hoofd slingeren, er is de fysieke en seksuele agressie tussen hen en er is het ‘ongeval’ onder water waarbij Theo bijna verongelukt. Plus Jola’s opzichtige pogingen om Sven te verleiden. Is zij misschien hierheen gekomen om haar relatie te beëindigen?
Hoewel Sven zich aanvankelijk afzijdig houdt, raakt hij gefascineerd door de sexy Jola: ’s avonds zit hij via internet te kijken naar scènes uit het feuilleton waarin zij speelt, onder water betast hij haar borsten en waarschijnlijk hebben ze seks. Niet meer dan twee weken duurt het om Sven uit zijn paradijs te verdrijven, want dat is uiteindelijk het gevolg. Als een volbloed intrigante — je bent soapactrice of niet — manipuleert Jola de boel zo dat er niets overblijft van Svens overzichtelijke en rustige leventje. Wanneer zijn collega’s hem niet willen helpen bij de gevaarlijke expeditie die hij zichzelf voor zijn verjaardag cadeau wil doen, vat hij de duikgang aan met de hulp van Jola en Theo. Dat hoogtepunt — nooit was de onderwaterwereld prachtiger — vormt meteen ook de climax van het boek, want wanneer hij bijna opnieuw boven is, plonst er een lichaam in het water: Theo. En hoewel hij hem redt en hij dus eigenlijk de held van het verhaal is, betekent dit zijn definitieve ondergang, want als minnaar van Theo’s lief heeft hij de schijn tegen.
Nultijd is op vele niveaus te lezen: als een soapopera, een thriller, een psychologische roman of als commentaar op een levenshouding. Het eiland, het duiken, de driehoeksverhouding en de daaruit voortvloeiende problemen — het zijn allemaal ingrediënten voor de betere soapaflevering. Wie Nultijd zo leest, zal veel plezier beleven aan de extreme karakters van de personages, de knotsgekke intriges, Jola’s psychologische machtsspel en de vraag wie ze nu eigenlijk kapot wil maken: Theo of Sven. Het boek heeft echter ook thrillerkwaliteiten, al wordt de lezer die zo leest misschien wat teleurgesteld, want er is geen lijk en hoe de vork precies in de steel zit, kom je niet te weten. Dat heeft met het vertelperspectief te maken. Het verhaal wordt door Sven verteld, maar er worden passages uit Jola’s dagboek tussengeschoven. Aanvankelijk loopt hun beider relaas van de feiten gelijk, maar gaandeweg verschilt hun visie op de zaken zo sterk dat het onmogelijk wordt om in te schatten wie de waarheid spreekt. Je bent geneigd om Svens versie te geloven, met name dat hij erin geluisd is. Dat komt niet alleen doordat je hem als eerste aan het woord hoort, maar ook omdat zij een comédienne is natuurlijk. Hoe geloofwaardig kan een soapdiva zijn? Het zijn aanwijzingen voor haar onbetrouwbaarheid en het lijkt erop dat haar dagboek mooi in haar plannetjes past, maar zeker is dat niet. Helemaal aan het einde komen we immers te weten dat Sven dit relaas op aanraden van een advocate noteert als mogelijke verdediging. Hoeveel strategie zit er dan in zijn manier van vertellen?
Nultijd is misschien vooral een psychologische roman over dertigers en veertigers in een soort van midlifecrisis: de personages vragen zich elk voor zich af wat ze bereikt hebben en wat ze nog willen. Zijn ze tevreden met hun status van respectievelijk tv-ster, gemankeerd literair talent en duikinstructeur, of willen ze nog iets bereiken? Zijn ze gelukkig in hun heftige, maar gevaarlijke (Jola en Theo) of hun brave, maar dodelijk saaie (Antje en Sven) relatie? Houden ze het bij het vertrouwde, of durven ze alles los te laten? En wat is de beste keuze, want terwijl Jola aan het einde van de roman met haar schrijver trouwt, staat Sven — die zijn leven onder haar invloed omgooit — helemaal alleen. Of moeten we het duiken en Svens levenskeuze opvatten als een metafoor voor onverschilligheid en egoïsme? Sven probeert te ontsnappen aan de realiteit door op een paradijselijk eiland een escapistische sport te gaan beoefenen, maar die zorgvuldig geconstrueerde werkelijkheid desintegreert door slechts één vrouw. Zo heeft het boek ook een politieke dimensie, in die zin dat het gaat over samenleven en je positie binnen een gemeenschap.
Duik onder in deze goed vertelde, spannende, af en toe verstikkende (pun intended) en bijzonder rijke roman en kom verwonderd of misschien zelfs gelouterd weer boven! [Carl De Strycker]
H. van Vlaanderen
Sinds veertien jaar woont Sven met zijn vriendin Antje op het eiland Lanzerote, waar hij een duikschool begonnen is. Zijn studie rechten heeft hij weliswaar in Duitsland afgerond, maar ervaringen rond het examen maakten dat hij niets liever wilde dan het land verlaten. Nu komen er voortdurend toeristen om te leren duiken. Sven geeft les, Antje doet de organisatie eromheen. Dan komen in november een jonge actrice en haar oudere partner, een niet bepaald geslaagde schrijver. Zij hebben een haat-liefde verhouding en brengen grote verwarring teweeg door hun gedrag. Sven heeft zich altijd voorgenomen nergens een oordeel over te hebben en zich overal buiten te houden, maar deze keer wordt hij meegesleept in een kolkend drama. Een spannende duikexercitie op zijn veertigste verjaardag, waar hij zich eerst op verheugd had, eindigt onverwacht op spectaculaire wijze. Het heeft alles met ‘nultijd’ te maken. Deze vijfde roman van de in 1974 geboren, en in Duitsland populaire schrijfster is helemaal van deze tijd in taal, thematiek en vorm. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.