Ivanov : roman
Hanna Bervoets
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Atlas Contact, 2013 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : BERV |
31/05/2013
In haar derde roman vertrekt Hanna Bervoets van een postapocalyptisch scenario. Na een mysterieuze gebeurtenis, slechts omschreven als ‘de knal’, komen een aantal mensen vast te zitten in een schoolgebouw, waar ze een tv-documentaire aan het opnemen waren. Programmamakers Barry, Merel, Leo en Lotteke, rekentalent Joeri met zijn moeder Nathalie en zijn leraar Kaspar, en de conciërge Kaylem krijgen de instructies om ramen, deuren en gordijnen dicht te doen en het gebouw niet te verlaten. Zo ontstaat ‘de nieuwe situatie’ waarin mensen in extreme omstandigheden verplicht zijn om met elkaar samen te leven.
Alles wat er was
De ‘nieuwe situatie’ observeert de lezer door de ogen van Merel, die gedurende 145 dagen een dagboek bijhoudt. Hoewel Merel een heel nuchtere observator is, merkt de lezer al gauw dat ze geen betrouwbare vertelster is. Haar eigen waarheid creëeen is dan ook haar sleutel tot overleven in deze afvalrace, die een strijd tegen de waanzin is. Ook voor Merel is de waanzin naar het einde toe steeds moeilijker te onderdrukken, waardoor werkelijkheid en droom in haar vertelling moeilijker te onderscheiden worden. Het levert een aantal prachtige surrealistische scènes op, die het hoogtepunt van het boek vormen.
Voor mij blijft het echter onduidelijk waarom de schrijfster voor een niet-chronologische vertelling kiest (waarbij ‘dag 91’ gevolgd wordt door ‘dag 5’ enz.). Een chronologische vertelling zou de spanning niet meteen onderuithalen en de toenemende waanzin nog veel sterker doen uitkomen. Ook komt de hele situatie nogal onwaarschijnlijk voor. De personages aanvaarden de ‘nieuwe situatie’ zonder meer. Van de lezer wordt in principe hetzelfde verwacht. Er is weinig aandacht voor wat de personages uiteindelijk drijft om binnen te blijven. Ze vragen zich nauwelijks af wat er buiten gaande is en of er nog hoop op redding is. Ook de vorm van de vertelling, waarbij Merel een toekomstig kind aanspreekt, komt nogal geconstrueerd over. Deze vorm biedt weliswaar de mogelijkheid om een vergelijking te maken tussen ‘de oude situatie’ (onze samenleving) en ‘de nieuwe situatie’, maar daar wordt maar weinig mee gedaan. Alles wat er was is vooreerst een spannend boek over een gedachte-experiment dat mensen en schrijvers al eeuwen boeit. Wie erin slaagt om het ongeloof van zich af te zetten en mee te gaan in het verhaal, heeft een fijne leeservaring, maar ook niet meer dan dat.
is de uitwerking van een gedachte-experiment: Wat doen mensen in dergelijke omstandigheden? Hoe evolueert deze minisamenleving? Al gauw ontstaat er onenigheid in de groep en een strategie. ‘Het gaat niet om wat je doet. Het gaat erom wat mensen geloven dat je doet’, bedenkt Merel al op de vijfde dag. De strubbelingen zijn vaak gebaseerd op wantrouwen. De voornaamste bezigheid van de personages is dan ook speculeren: over de toekomst, maar vooral over het gedrag van de anderen. De speculatie en theorievorming worden ten top gedreven wanneer een medicijnbusje gevonden wordt, waaruit blijkt dat één lid van het gezelschap geestesziek is, en door zijn voorraad pillen heen is. [Mieke Opstaele]
Jos Radstake
In deze nieuwe roman van de Volkskrant-columniste (1984) is er een leven voor en een leven na ‘de knal’. Acht mensen die zouden deelnemen aan de televisieopnamen van een wetenschapsprogramma op een zondag in een schoolgebouw zijn na ‘de knal’ in een claustrofobische setting tot elkaar veroordeeld. Zij zitten wekenlang in het schoolgebouw opgesloten; het is onduidelijk of zij er ooit uit zullen komen; het eten is gerantsoeneerd tot enkele rijstkorrels per dag. De televisieredactrice Merel houdt aantekeningen bij en richt zich hierin tot een jij-figuur, van wie pas later duidelijk wordt wie dat is. De dagen die zij beschrijft zijn genummerd en staan chronologisch door elkaar heen. Een gevonden leeg medicijnbuisje voor antidepressiva doet vermoeden dat een van de aanwezigen bij gebrek aan medicijnen in een psychose zal geraken. In deze apocalyptische roman worden, vooral aan het einde van het boek, ontluisterende grenssituaties beschreven ('Heer der vliegen' van William Golding is niet ver weg). Het is een beklemmend boek, knap geschreven, dat existentiële vragen oproept. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.