Dat kan geen toeval zijn : de psychologie van ons bijgeloof
Frenk Van Harreveld (Auteur), Joop van der Pligt (Auteur), Bastiaan Rutjens (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Nieuw Amsterdam, cop. 2013 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 908.5 HARR |
Besprekingen
15/07/2013
Een zwarte kat die je pad kruist op vrijdag de dertiende terwijl je noodgedwongen onder een ladder doorloopt en van het schrikken een spiegel laat vallen: als je dan niet minstens een klavertje vier en een hoefijzer op zak hebt, kan je het wel schudden… De meesten onder ons erkennen het absurde van bovenstaande schets, maar toch zijn we vaak bijgeloviger dan we zelf denken.
Dat kan geen toeval zijn: de psychologie van ons bijgeloof gaat dieper in op de verschillende vormen van bijgeloof die er bestaan en hoe deze ons leven op een negatieve maar ook op een positieve manier kunnen beïnvloeden. Maar wat is nu precies bijgeloof en wat niet? Een eenvoudige definitie is er niet maar aan de hand van verschillende voorbeelden weten Frenk Van Harreveld, Joop Van der Pligt en Bastiaan Rutjens wel duidelijk te maken hoe zij het begrip invullen en welke rol rituelen en voorwerpen er kunnen in spelen alsook hoe de rituelen of voorwerpen geluk kunnen afdwingen of onheil moeten voorkomen. Opmerkelijk daarbij is dat wanneer een ritueel of object niet het verhoopte resultaat oplevert, de gebruiker ervan de schuld eerder bij zichzelf zal leggen dan het geloof in een bovennatuurlijke kracht op te geven. De reden dat we zo vaak bijgelovige handelingen stellen, heeft volgens de auteurs dan ook in niet onbelangrijke mate te maken met ons verlangen om een door ons ongekende wereld vol gevaren te bezweren en een onzekere toekomst te voorspellen, te controleren en te sturen. Dat verlangen naar controle mondt uit in bijgeloof door onze niet aflatende drang om verbanden te zien, waardoor onbenullige handelingen of waardeloze objecten een bovennatuurlijke waarde krijgen door ze op het juiste moment uit te voeren of te gebruiken. Toch hoeft bijgeloof niet altijd negatief te zijn, zoals het befaamde placebo-effect bijvoorbeeld duidelijk maakt. Jammer genoeg kent bijgeloof ook een negatieve kant, wanneer het net onheil afroept of het lot negatief beïnvloedt. Een moderne invulling hiervan is het nocebo-effect, dat net als het placebo-effect zijn kracht uit de suggestie haalt.
Van Harreveld, Van der Pligt en Rutjens brengen een helder verhaal waarbij ze de belangrijkste elementen rond bijgeloof netjes ordenen en illustreren met voldoende voorbeelden. Maar net omdat die vele voorbeelden zowat het leeuwendeel van het boek uitmaken, vormen ze net zo goed de zwakte van het boek. Wie het illustrerende materiaal wegdenkt, komt uit bij een bijzonder dun boekje dat in essentie weinig nieuws vertelt en vooral alles nog eens netjes op een rij zet. Toch hoeft dat niet noodzakelijk negatief te zijn zolang rekening gehouden wordt met de doelgroep van het boek. Volwassen lezers met enige achtergrond zullen in dit werk weinig nieuws of relevants ontdekken maar jonge tieners met een eerste interesse in wetenschap en non-fictie zullen in Dat kan geen toeval zijn een degelijke aanzet tot meer vinden. [Jurgen Boel]
R.H.A. van de Laar
In een negental hoofdstukken beschrijven de auteurs vanuit hun professie als sociaal-psychologen, het ontstaan, de betekenis en gevolgen van bijgeloof. Aan de hand van hilarische en serieuze voorbeelden uit de praktijk wordt een beeld geschapen van aanwezig bijgeloof in een onzekere samenleving waar men zoekt naar zekerheid in handelen en bestaan. Beschreven wordt hoe bijgeloof kan helpen, maar ook negatieve gevolgen kan hebben. Illustraties in zwart-wit verluchten en verhelderen de tekst. Met verwijzingen naar bronnen en websites in eindnoten. Het boek is interessant voor zowel leken als professionals.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.