Verlichting nu : een pleidooi voor rede, wetenschap, humanisme en vooruitgang
Steven Pinker
Steven Pinker (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Contact, 2011 |
Thema: vrede en conflicten 7.6.VRE |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Contact, 2011 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 307.4 PINK XXL |
15/01/2013
De vraag die aan de basis ligt van Ons betere ik luidt: ‘Hoe komt het dat het menselijk geweld in de loop van de geschiedenis gestaag is afgenomen?’. Veel lezers zullen geneigd zijn om te reageren met: ‘Komaan Pinker, ben je de bloedbaden in de twintigste eeuw vergeten?’. Dat is precies waar Pinker hen wil hebben: in de positie van de sceptische non-believer. Hij heeft het niet over de afname van het geweld in New York het afgelopen decennium of over de vermindering van homohaat sinds Oscar Wilde, maar over geweld in de wereldgeschiedenis. De mensengeschiedenis is één grote weg naar toegenomen vredelievendheid.
Pinker concentreert zich op zes trends: de overgang van jagers en verzamelaars naar landbouwers; het civilisatieproces van de middeleeuwen tot nu; de humanitaire revolutie van de verlichting; de ‘Lange Vrede’ na de Tweede Wereldoorlog; de ‘Nieuwe Vrede’ sinds het einde van de Koude Oorlog; en ten slotte de opmars van de basisrechten (mensen-, vrouwen-, kinderen-, dierenrechten). Al die ontwikkelingen wijzen volgens hem naar een beschaafder, redelijker, slimmere mensensoort en een afname van geweld. In de laatste drie hoofdstukken geeft hij verklaringen voor die veronderstelde ontwikkeling. Die komen erop neer dat de menselijke soort genetisch weliswaar is begiftigd met gebreken en kwaliteiten, maar dat de maatschappelijke omstandigheden op termijn de rationele en vreedzame kwaliteiten bevorderen. Tot die omstandigheden behoren: een democratische staat; de veralgemening van het wetenschappelijk denken en de rede; de feminisering van het openbare leven; de liberalisering van de economie en de handel.
In een boek van meer dan duizend bladzijden over geweld verwacht je een definitie. Geen spoor daarvan. Dat er vele vormen van geweld zijn, wordt door Pinker straal genegeerd. Evenals de vraag of geweld in alle culturen op dezelfde manier wordt ervaren. Misschien had hij beter nagegaan welke vormen van geweld zijn afgenomen en welke vormen zijn toegenomen. Hoe meet je trouwens al dat geweld in de wereldgeschiedenis? In Pinkers boek spreekt bijna geen enkel cijfer voor zich. Ze zijn allemaal het gevolg van berekeningen die uitgaan van twijfelachtige, discutabele en soms knotsgekke uitgangspunten. Alle middelen zijn goed om zijn stelling te ‘bewijzen’. Bladzijden lang put hij zich uit in clichématige beschrijvingen van prehistorische en middeleeuwse gruwelen. Over het concrete beleven van de moderne loopgravenoorlogen, gebombardeerde steden en het leven in concentratiekampen verneemt men daarentegen niets. Pinker ontkent deze gruwelen niet, maar hij doet zijn uiterste beste om hun belang te minimaliseren. De ontzaglijke hoeveelheid wetenschappelijke bronnen moet maskeren hoe selectief Pinker te werk gaat. Men kan met hem blijven discussiëren. Maar op één punt vergalt hij de discussie. Wie oppert dat het objectiverende denken kwalijke gevolgen heeft, krijgt een snauw. Voor de sciënticist is niets heilig, behalve de wetenschap. Dat die sciënticistische droom kan ontaarden in een wetenschappelijk terreurbewind, ontgaat Pinker.
(Dit is een abstract van een artikel van Walter Weyns. De volledige tekst is verschenen in De Leeswolf 2012, nr.4.)
[Walter Weyns]
A.C. Ganzeboom
In dit zeer uitgebreide boek toont de schrijver aan dat ondanks dat velen dat niet zo ervaren, we niettemin mogen aannemen dat we als mensheid ons steeds minder gewelddadig gedragen. Agressie, wraak en sadisme blijken het in toenemende mate af te leggen tegen empathie en zelfbeheersing. Om dit aan te tonen wordt de lezer een breed scala aan wetenschappelijke feiten geboden. Feiten uit de geschiedenis van de oudste tijden tot nu, uit de gedragswetenschappen, statistische gegevens etc. De ambitie van de auteur is groot en hij had zich daarin kunnen verslikken. Dit is echter niet gebeurd. Een indrukwekkend boek, optimistisch, geëngageerd, maar ook realistisch. Ondanks de omvang blijft het boeien tot de laatste bladzijden. Het boek is geïllustreerd met grafieken en wordt, zoals mag worden verwacht, afgesloten met een zeer uitgebreide bibliografie, een notenapparaat en register. Gebonden uitgave met leeslint.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.