De tirannie van verdienste : over de toekomst van de democratie
Michael J. Sandel
Michael J. Sandel (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Ten Have, cop. 2012 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GENEESKUNDE : 603.1 SAND |
15/10/2012
Met de steeds rasse(re) schreden die de geneeskunst zet, wordt ook steeds meer mogelijk. Een belangrijk gevolg daarvan is dat de maatschappij voor nieuwe uitdagingen staat waarvoor ze niet meteen een antwoord heeft. Een bekend en ondertussen al uitvoerig gevoerd debat, althans in academische kringen, is dat van de eugenetica en de vraag in hoeverre ingegrepen mag worden. Wanneer het over erfelijke ziektes en afwijkingen gaat, lijkt er een zekere consensus te bestaan, maar het is een heel andere kwestie wanneer het gaat over niet noodzakelijke verbeteringen, zoals de kleur van de ogen of de lichaamslengte. Hebben ouders bijvoorbeeld het recht om te bepalen dat hun kind blauwe ogen dient te hebben of een ‘aangeboren’ talent voor sport of academische prestaties? De meeste mensen zullen geneigd zijn om hiermee niet akkoord te gaan, omdat het enerzijds een ingrijpen is in de natuurlijke gang van zaken en anderzijds de nog ongeborgen kinderen in een bepaalde richting duwt.
Het eerste argument is uiteraard het moeilijkst vol te houden om de eenvoudige reden dat de mens continu ingrijpt in de natuur, al was het maar door ziektes te bestrijden. In Pleidooi tegen volmaaktheid benadrukt Michael J. Sandel dan ook in de eerste plaats andere argumenten contra een te sterk doorgedreven eugenetisch en biotechnologisch denken. Een mooi voorbeeld vormt de sport waar nu al allerhande doping verboden is vanuit het principe dat dit voor een ongelijkheid zorgt en het principe van de aangeboren talenten aantast. Eenzelfde bedenking maakt Sandel wanneer het op kinderen aankomt die ook nu al te veel in bepaalde richtingen geduwd worden door overambitieuze ouders en zo de vrijheid om hun leven zelf in te richten ontnomen wordt, een gevaar dat nog reëler wordt wanneer op een genetisch niveau ingegrepen kan worden. Deze nieuwe vorm van eugenetica krijgt een liberale invulling door een aantal filosofen en academici die geen graten zien in een biotechnologische verbetering omdat deze niet noodzakelijk de vrijheid van het individu inperkt. Sandels voornaamste argument hiertegen blijft dat talenten een ‘geschenk’ zijn zonder hier een religieuze connotatie aan te binden. Dat zijn denken niet (puur) religieus geïnspireerd is, wordt duidelijk in de epiloog waarbij hij zich een pleitbezorger toont van stamcelonderzoek en de belangrijkste kritieken van tegenstanders op het gebruik van embryo’s pareert.
Met Pleidooi tegen volmaaktheid brengt Sandel geen nieuwe elementen aan in het bio-ethisch debat over gentechnologie en biotechnologische verbeteringen, zijn (dunne) boek is echter wel een mooie samenvatting van zijn denken enerzijds en een introductie in dit debat. Uiteraard is het zo dat Sandel hard de nadruk legt op het ‘gegevene’ van talenten enerzijds en het feit dat gentechnologie voor een ongelijkheid in de maatschappij kan zorgen door zijn hoge kostprijs, maar tezelfdertijd vormen dit nog steeds twee van de belangrijkste argumenten in de discussie. En daardoor blijft Sandels werk een handzame introductie die het persoonlijke standpunt overstijgt.
[Jurgen Boel]
H.J.M. Bartelink-Hoos
Sandel is filosoof in Harvard. In dit boek gaat hij in op de morele consequenties van moderne technologie, met name gentechnologie. Hij gebruikt duidelijke en aansprekende voorbeelden om de ethische vraagstukken aan de orde te stellen. Bijvoorbeeld: in hoeverre mag je ingrijpen in genetische eigenschappen van je kinderen? Of mag een atleet via genetische manipulatie zijn spierkracht verbeteren? En hoe verhoudt zich die gentechnologie ten opzichte van intensieve training en bijvoorbeeld dopinggebruik? Ook de 'nieuwe eugenetica' komt aan de orde evenals stamcelonderzoek. Een lezenswaardig boek, waarin stelling wordt genomen tegen het streven ideale mensen te creëren. Met onder meer literatuurverwijzingen in eindnoten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.