Op denkles : hoe wapenen we ons tegen 'Iedereen heeft zijn eigen waarheid' en andere modieuze denkbeelden
Sebastien Valkenberg
Sebastien Valkenberg (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Ambo, 2010 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 157.2 VALK |
31/10/2012
De Nederlandse filosoof Sebastien Valkenberg begrijpt niet waarom de mensen zo somber en negatief over onze tijd denken. Het welvaartspeil en de levensverwachting waren nooit zo hoog, de vrijheid en de mogelijkheden nooit zo groot. In vijftien essays verklaart hij in Geluksvogels waarom hijzelf niet in een ander tijdperk zou willen leven. Hij heeft zijn teksten verdeeld over drie terreinen waarop de menselijke geest zich richt: de kosmos (met de onttovering van de wereld door de wetenschap), de maatschappij (met verzekeringen tegen rampspoed) en de mens (met het huwelijk). Deze opdeling is wel wat artificieel, want zijn reflecties en mijmeringen brengen hem bij de meest verscheiden onderwerpen.
De auteur baseert zich vooral op eigen ervaringen en inzichten, maar toetst die ook aan opvattingen van vroegere filosofen. Met Kant bespreekt hij de Verlichting, met Hobbes de meritocratie. Dat ‘links nooit lacht’ verklaart hij vanuit Rousseau. Hij becommentarieert Leibniz en Schopenhauer die menen dat we in de beste, respectievelijk de slechtste wereld leven. De hang naar het bovennatuurlijke is volgens hem te verklaren vanuit de werking van de hersenen (‘causaal redeneren’ en ‘naïeve ontologie’). Meermaals brengt de auteur ook Plato, Aristoteles, Hegel, Wittgenstein en heel wat andere filosofen ter sprake. Daarbij heeft hij ook aandacht voor film en literatuur, bijvoorbeeld wanneer hij hedendaagse huwelijksgebruiken (ook van moslims) confronteert met gegevens uit Romeo en Julia (1595) van Shakespeare en uit Buddenbrooks (1901) van Thomas Mann. Hij bespreekt, vaak ironisch, de meest verscheiden onderwerpen: de fatwa tegen Salman Rushdie, de straf van Babylon (een zekere afwijzing van de multiculturele samenleving), de Nederlandse belastingbetaler als de reïncarnatie van de gulle Sint-Maarten, de soms belachelijke eisen van milieuactivisten, de maakbaarheid van het geluk met de ‘chemische methode’ (antidepressiva) en de verzorgingsstaat, de dominantie van het vrouwelijke schoonheidsideaal dat sociale druk en frustraties kan veroorzaken, de vergoeding die sommigen vroegen voor de ‘schokschade’ die ze opliepen door de confrontatie (op televisie) met de mislukte aanslag op de Nederlandse Koninklijke familie (in 2009).
Valkenberg heeft deze essays in een lichte, luchtige stijl geschreven en geeft soms staaltjes van bijzonder fijnzinnige ironie. De ideeën van vroegere denkers heeft hij vlot en vooral duidelijk in zijn teksten geïntegreerd. Regelmatig suggereert hij, al dan niet spottend, oplossingen voor allerhande problemen. Terecht wijst hij er meermaals op dat sommigen te extreme opvattingen verdedigden, zoals de filosofen die na de wereldoorlogen hun ‘doorgeschoten’ optimisme voor een ‘doorgeschoten’ pessimisme inruilden, of de milieuactivisten die menen dat lichthinder slaaptekort, verstoring van het bioritme en ‘wellicht zelfs kanker’ kan veroorzaken. Het is een bijzonder interessante, onderhoudende en prettige reeks essays, ze zijn als genietbare columns met toch een rijke en wijze inhoud. Dat de auteur zich vooral op Nederlandse situaties baseert, is nauwelijks een bezwaar. Hij sluit af met een bibliografie, opgedeeld conform de teksten, en een personenregister met enkel verwijzingen.
[Jef Ector]
Dr. D.G. van der Steen
Dit boek bevat veertien essays van de filosoof en publicist Sebastien Valkenberg. Deze sluiten zo goed op elkaar aan dat het boek toch duidelijk een geheel wordt. Dat heeft te maken met het thema dat hen verbindt, namelijk de vraag hoe wij aankijken tegen onszelf en onze wereld. En het heeft te maken met de uitermate boeiende manier waarop de auteur vertelt: hij begint zomaar ergens, bij een polder in West-Friesland, bij de schoonheidsindustrie of bij Big Brother, en al pratend blijkt ineens hoe relevant het werk van schrijvers, filmers en met name filosofen steeds weer is voor wat wij zoal denken en vinden en zouden willen weten. Van Guus Geluk naar Aristoteles, en van het stopcontact naar de Verlichting, telkens blijkt de stap heel klein en komen die verre grote filosofen ineens heel dichtbij. En niet alleen is het boek heel boeiend, het is ook heel positief. Valkenberg verzet zich tegen allerlei gangbare vormen van cultuurpessimisme en zet daar een genuanceerd beeld van onze tijd tegenover, met oog voor wat er mis is en wat er anders kan. Met bibliografie en register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.