Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving

In 2005 stelde de Hogeschool de Kempel (Helmond), een opleidingsinstituut voor leraren basisonderwijs, het Kempellectoraat in als een kennisontwikkelings- en onderzoekscentrum met als centraal onderzoeksthema 'Leren in leerwerkgemeenschappen'. Het motto van het ontwikkelingsbegeleidend onderzoek waarvoor dit lectoraat staat is 'Samen kennis ontwikkelen en die nieuwe kennis delen, is samen kennis vermenigvuldigen in voortdurende verandering'. Dit sluit aan bij de veranderende visie van de hogeschool, waarbij de klemtoon in de opleiding en in de stage verlegd wordt naar de vorming van leerwerkgemeenschappen. 'Samen opleiden' in de context van een opleidingsschool is daarvan een concretisering. Lerarenopleiding, stagescholen en de aanstaande leraar zijn daarbij partners in leren.
In Betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekleeromgeving beschrijft Herman L Popeijus de voornaamste onderzoeksresultaten van het lectoraat en de bijhorende kenniskring. Het boek opent met het 'Kennisdeel', dat het theoretische beschrijvingskader bevat voor het betekenisvol leren onderwijzen in de werkplekomgeving en voor de manier van denken en handelen om nieuwe ontwikkelingen te onderzoeken. Het lectoraat ontwikkelde het ROTOR-model, dat als denk- en handelingsmodel aan studenten, leraren en opleidingsdocenten steun biedt om die vragen te stellen die er toe doen als je van de dagelijkse praktijk wil leren, met als doel die dagelijkse praktijk verder te ontwikkelen. Het ROTOR-model ontleent zijn naam aan de eerste letters van de vijf afzonderlijke denkstappen die in dit model onderscheiden worden: retrospectie, ontwerpen, toepassen, onderzoeken en reflectie.
ROTOR vorm de rode draad doorheen deel twee van het boek, 'Ontwikkeling door onderzoek'. In dit deel worden tien casussen beschreven waarbij een school- of onderwijsinnovatie gepaard ging met ontwikkelingsbegeleidend onderzoek. In het derde deel, de 'Kennisbank', hebben de auteurs een glossarium en een aantal ontwikkelde onderzoeksinstrumenten opgenomen. Het geheel van theorie en voorbeelden biedt als overzicht een goede verantwoording van de werkzaamheden van het lectoraat waar ook buitenstaanders hun voordeel kunnen mee doen. Het is wel jammer dat het boek ontsierd wordt door een aantal nodeloze herhalingen en redactionele slordigheden. [Rik Belmans]