Heeft de evolutie een doel? : over schepping en emergente evolutie
Jacob Klapwijk (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Kok, cop. 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 209 KLAP |
Besprekingen
31/12/2009
Terwijl de evolutieleer en het (christelijke) geloof volgens sommigen met getrokken messen tegenover elkaar staan, menen anderen dat beide waardevol zijn op hun domein. Een kleine groep tracht de twee met elkaar te verzoenen zonder God te reduceren tot de entiteit die op de startknop drukte.
De door Augustinus geïnspireerde filosoof Jacob Klapwijk draagt met Heeft de evolutie een doel? zijn steentje bij. In tegenstelling tot veel andere gelovige wetenschappers vertrekt hij niet vanuit een deïstisch of theïstisch wereldbeeld, maar vanuit Augustinus' visie op tijd. Klapwijk getroost zich hierbij de moeite om de denkbeelden van de beroemde kerkvader zo helder mogelijk te duiden zonder te vervallen in obscurantisme of onnodige uitweidingen.
Wanneer Klapwijk het thema van de evolutietheorie aansnijdt, wordt echter al snel duidelijk dat hij er een heel eigen idee over heeft. De achterliggende (basis)principes stelt hij niet in vraag, maar de interpretatie die hij aan de evolutietheorie geeft, verschilt sterk van de klassieke visie. Klapwijk ontkent dit ook niet; naar zijn aanvoelen is de naturalistische strekking te beperkend en dient ze plaats te ruimen voor een spirituelere invulling.
Het hele boek leest als een pleidooi voor een metafysische aanvulling op het neo-darwinistisch denken. De auteur grijpt daarbij o.m. terug naar de werken van prominente evolutiebiologen als Ernst Mayr. Hij citeert de auteurs in kwestie correct, maar geeft er wel een eigen invulling aan. Typerend is bv. een voetnoot waarin hij suggereert dat Darwin het idee van een schepper, in casu God, nooit zou hebben verlaten.
Klapwijk is overtuigd van zijn gelijk, zelfs al durft hij meermaals vraagtekens te plaatsen bij zijn eigen stellingen. Daardoor krijgt Heeft de evolutie een doel? iets van een cirkelredenering waarbij de premissen worden geformuleerd in functie van een vastgelegde conclusie. Het is Klapwijks volste recht om vragen te stellen, maar zijn principe van emergente evolutie blijft een geloofssprong die gewikkeld is in een schamel kleedje van rede en empirie.
Sprekend in dit geval is zijn stelling dat ook theologie een empirische wetenschap is, aangezien zij de band tussen God en de mens bestudeert. Met dat uitgangspunt ontwijkt Klapwijk meteen een aantal relevante kritieken. Binnen de eigen zienswijze bouwt hij een indrukwekkend denkstelsel op, alleen zijn de fundamenten minder stevig dan hij zelf denkt. Geloof en wetenschap hoeven elkaar inderdaad niet uit te sluiten, maar als Klapwijk niet-gelovigen wil overtuigen, dan zal hij toch betere argumenten moeten ontwikkelen. [Jurgen Boel]
Dr. Taede A. Smedes
Jacob Klapwijk, emeritus hoogleraar filosofie aan de Vrije Universiteit (1933), denkt in dit boek na over de vraag of evolutie een doel heeft en hoe evolutie en scheppingsgeloof zich tot elkaar verhouden. Dat de evolutie doelgericht is, is volgens de auteur wetenschappelijk vaststelbaar door te kijken naar opklimmende niveaus van complexiteit. Niettemin is niet wetenschappelijk vaststelbaar wat het doel van evolutie precies is; het christelijk geloof hoopt op het Koninkrijk Gods. Klapwijk verwerpt creationisme, intelligent design en theïstische evolutie, evenals de metafysische systemen van Whitehead en Teilhard de Chardin, en verdedigt een emergente evolutie. Hij slaagt erin een dynamische synthese van Augustiniaans geloof en evolutietheorie te ontwerpen die - ofschoon de auteur dit ontkent - ontegenzeggelijk metafysisch en speculatief van aard is, maar ook tot nadenken aanzet. Het boek leest lastig en is soms extreem technisch, zowel wat biologie als filosofie betreft. Voor filosofisch geïnteresseerde doorzetters die interesse hebben in wereldbeeldconstructies en emergentie. Dit boek is in het Nederlandse taalveld uniek; een origineel boek ofschoon moeilijk, speculatief en eigenzinnig.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.