Actie vrijmetselaren : een politieke benadering van de moderne vrijmetselarij
Karel Poma
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Garant, 2009 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 330.6 POMA |
31/12/2009
De verlichting is een grote onbekende, zo stelt Karel Poma in dit boek. Poma is vooral bekend als de eerste milieuminister van ons land en nadien ook als eerste Vlaamse minister van cultuur. Hij werd toen met veel wantrouwen bejegend door de leden van het katholieke volksdeel, die dat domein tot dan toe als het hunne had beschouwd. Poma's ministerschap was een ware revolutie in die jaren, en het bewijs dat de moderne tijden nog niet overal waren doorgedrongen in het Vlaanderen van toen. Geen wonder dus dat dit essay is ontstaan uit het besef dat de verlichting niet alleen maar geschiedenis is, maar een uniek project dat nog gaande is en nog steeds wordt bedreigd. Voor Poma gaat het inderdaad om een uniek experiment en een dynamische visie op de samenleving, die in de eerste plaats praktisch gericht moet zijn en tot doel heeft te streven naar een harmonisch evenwicht tussen de belangen van het individu en de gemeenschap.
De verlichting en de inrichting van de samenleving op basis van het redelijke denken blijven volgens hem de voornaamste pijler van de westerse beschaving. De ideeën van de verlichting hebben nl. rechtstreeks geleid tot constructies die garant staan voor een duurzame maatschappelijke ontwikkeling: de spreiding der machten, de inrichting van de rechtstaat, de ontwikkeling van de parlementaire democratie, de scheiding tussen kerk en staat, het mogelijk maken van rationeel wetenschappelijk onderzoek, de vrijheid er een eigen mening op na te houden en die te uiten, de verklaring van de universele rechten van de mens enz. Uit de geschiedenis blijkt ook dat deze constructies een wankel evenwicht vertonen, omdat er zowel gevaren van buitenaf als van binnenuit optreden, meestal door eigenwaan. Daarmee wil Poma overigens niet gezegd hebben dat de totalitaire verleiding in de 20e eeuw, die geleid heeft tot de gruwel van de goelag en de concentratiekampen, een direct gevolg zijn van het verlichtingsdenken en de secularisering van de samenleving. Dat is volgens de auteur nl. een doelbewuste misleiding.
Het project dat verlichting heet, heeft in zijn ogen niets van zijn geldigheid verloren en mag in zijn verdere ontwikkeling en uitdieping niet worden gestuit, noch door de reactionaire krachten die nog steeds huishouden in de christelijke erfenis, noch door nieuwe stromingen binnen de multiculturele samenleving. Het mogelijke succes van fundamentalistische strekkingen, waarbij Poma vooral verwijst naar de politieke islam, wordt daarenboven in de hand gewerkt door het postmoderne denken, dat het verlichtingsdenken op rationele basis ondermijnt met zijn cultuurrelativistische theorieën, en daarmee de weerbaarheid van de samenleving om zijn verwezenlijkingen te verdedigen aantast in zijn fundamenten zelf.
Poma neemt duidelijk stelling, en waarschuwt er met verve voor dat we onze moeizaam bevochten verworvenheden ook kunnen kwijtraken. Alleen kennis en inzicht kunnen ons volgens Poma helpen de gevaren te keren. Hij pleit er dan ook voor om in de opvoeding en het onderwijs voldoende aandacht te besteden aan het verlichtingsdenken, een aandacht die er tot op heden veel te weinig is geweest. Wellicht verklaart dit ook de schoolse aanpak van het boek, dat onnoemelijk veel feitelijke informatie bevat en die zozeer tracht samen te ballen dat we door de bomen soms het bos niet meer zien. [Jan Baes]
Redactie Vlabin-VBC
In dit boek geeft Karel Poma, voormalig Belgisch minister van resp. milieu en cultuur, een historisch overzicht van het verlichtingsdenken, van haar vroegste wortels tot vandaag. Poma houdt tegelijk ook een pleidooi voor de verlichting, die volgens hem de voornaamste pijler is van de westerse beschaving. Zo stelt hij dat haar ideeën rechtstreeks hebben geleid tot constructies die garant staan voor een duurzame maatschappelijke ontwikkeling: de spreiding der machten, de inrichting van de rechtstaat, de parlementaire democratie enz. Hoewel Poma laat zien dat deze constructies ook een wankel evenwicht vertonen, heeft de verlichting volgens hem niets van zijn geldigheid verloren. De auteur stelt zich dan ook in het verweer tegen reactionaire krachten of een postmodern cultuurrelativisme. Verder pleit hij ervoor om in het onderwijs meer aandacht te besteden aan het verlichtingsdenken. Wellicht verklaart dit ook de schoolse aanpak van het boek, dat zoveel feitelijke informatie bevat dat je soms door de bomen het bos niet meer ziet. Met een bibliografie en een personen- en zakenregister.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.