Rosanna's dochter
Amelie Fried
Amelie Fried (Auteur), Nelleke van Maaren (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Cossee, cop. 2009 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : FRIE |
31/12/2009
Op het omslag van dit boek staat een verschoten kleurenfoto die de mooi geordende etalage van een Duitse schoenenzaak ergens in de jaren '50 toont. Hij ziet er misschien vrediger uit dan hij is. De ondertitel van dit non-fictieboek luidt immers 'hoe mijn familie zich tegen de nazi's verzette'. De auteur (geb. 1958) is een bekende televisiepresentatrice en journaliste. Het was haar steeds opgevallen hoe hardnekkig haar vader, van wie ze wist dat hij als 'halfjood' in een concentratiekamp had gezeten, over zijn verleden zweeg. Als op een dag haar man vertelt dat hij in een gedenkboek van de Joden uit München is gestuit op de namen van een oudoom en -tante van haar, die in 1943 gedeporteerd werden en in Auschwitz zijn vermoord, besluit ze te gaan graven in de geschiedenis van haar familie. Dat doet de lezer onwillekeurig denken aan die foto's met bergen schoenen van slachtoffers van de Holocaust. Herinneringen uit haar kinderjaren in Ulm, waar haar grootouders een befaamde schoenwinkel hadden, opgedoken (en in het boek afgedrukte) foto's, brieven en archiefstukken en gesprekken met oude familieleden vervolledigen stilaan de puzzel. In maart 1933 roept de 'Ulmer Sturm' op om Joodse winkels te boycotten. Amelie Frieds grootvader zet de zaak onmiddellijk op naam van zijn 'arische' echtgenote Martha. Het mag weinig baten: eens een Jood, altijd een Jood. De NSDAP maakt het Franz Fried op alle mogelijke manieren moeilijk. Amelies vader stelt uiteindelijk zijn vader voor om zich pro forma van zijn Duitse vrouw te laten scheiden.
Via talrijke kleine voorvallen vertakt deze familiegeschiedenis zich tot een beklemmend en levensecht beeld van Joden die werden gedeporteerd, anderen die op het laatste nippertje konden emigreren of door een administratieve vergissing aan de deportatie konden ontsnappen. Tevens wordt de houding van verbeten nazi's, meelopers en opportunisten aan de kaak gesteld. De auteur komt ook de reden van haar vaders zwijgen op het spoor. Daarnaast wordt ingegaan op het naoorlogse Duitsland, dat lange tijd gekenmerkt werd door verdringing en nasmeulende nazisympathieën. Amelie Fried heeft dit boek voor haar twee kinderen (tieners) geschreven. Vandaar de heldere en concrete stijl, de opbouw in kleine stukjes, de overvloedige illustraties, de chronologie (1933-1945), de stamboom achterin en vooral de uiterst nuttige noten, die begrippen als 'arisch', 'Hitlerjugend', 'Westwall', 'Rijkskristalnacht' enz. toelichten, ook voor wie nog weinig met dit stuk Duitse geschiedenis vertrouwd is. De auteur sympathiseert met het 'Stolpersteine'-initiatief van de Keulse kunstenaar Gunter Demnig: struikelstenen met de namen en data van nazislachtoffers, aangebracht voor de vroegere huizen van gedeporteerden om hun lot te gedenken. "Intussen liggen er bijna 10 000 struikelstenen in 200 Duitse gemeenten ? alleen niet in München, waar de gemeenteraad zich heeft uitgesproken tegen deze vorm van gedenken." Die slotzin bewijst hoe nodig het is aan de geschiedenis van uitstoting en uitroeiing te blijven herinneren. Schoenenpaleis Pallas, dat in Duitsland al meer dan een jaar op de bestsellerlijsten staat, verdient veel jonge en oudere lezers. [Erik de Smedt]
Drs. Madelon de Swart
In 2004 ontving Amelie Fried een telefoontje waardoor ze diepgeraakt was. Ze werd geconfronteerd met het lot van twee van haar joodse familieleden die in de Tweede Wereldoorlog waren omgekomen. Het is het begin van een onderzoek naar het lot van haar vaders familie in de nazitijd in Duitsland. Fried reconstrueert zo een familiegeschiedenis waarover nooit gesproken was. Haar joodse opa Franz, getrouwd met een niet-joodse vrouw, had een schoenenwinkel in de Zuid-Duitse stad Ulm. Vanwege het anti-joodse geweld van de nazi’s zette hij in 1933 de winkel op haar naam, in 1939 scheidden ze om de zaak te redden. Hoewel Franz concentratiekamp en werkkamp overleefde, sprak hij nooit meer over de oorlog. Dat gold ook voor Frieds vader (1906-1981), wiens carrière als toneelcriticus stokte omdat hij halfjoods was. Dit zeer lezenswaardige boek van de Duitse auteur en tv-presentatrice (1958) was een bestseller in Duitsland. Het maakt zeer goed duidelijk - vanuit een heel persoonlijke, herkenbare situatie - hoezeer de anti-joodse maatregelen van de nazi’s ingrepen in het leven van gewone burgers. Verzorgd uitgegeven met zwart-witfoto’s van personen en documenten, kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.