Oranje tegen de Zonnekoning : de strijd tussen Willem III en Lodewijk XIV om Europa
Luc Panhuysen
Luc Panhuysen (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Atlas, 2009 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : NEDERLAND 944.5 |
00/00/0000
Met Rampjaar 1672 levert de Nederlandse historicus en journalist Luc Panhuysen een spannende historische roman af die gebaseerd is op een bestaande briefwisseling en informatie uit krantenartikels van andere historische bronnen.
De zeventiende eeuw was niet bepaald een rustige eeuw. Er woedden vele oorlogen in Europa en er werden vele veldslagen uitgevochten. Vorsten sloten allianties, maar veranderden vaak van bondgenoot. Voor de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden kwam in 1672 een einde aan wat begonnen was als een Gouden Eeuw. Ze werden aangevallen door de Zonnekoning, die vanop zee de steun kreeg van Engeland. Ook de bisschoppen van Munster en Keulen vochten gretig mee. De helft van de Republiek kwam in Franse handen en alleen een lange aaneenschakeling van inundaties kon voorkomen dat Den Haag viel.
Panhuysen benadert deze geschiedenis op een originele manier. We volgen het verloop van de Hollandse Oorlog door de ogen van drie personages uit hetzelfde gezin. De oorlogsomstandigheden joegen hen uiteen. De talrijke brieven die ze elkaar schreven, zijn bewaard in het Utrechtse archief en vormen nu een interessante historische bron.
Godard Adriaan, baron van Reede en heer van Amerongen, werd door de Staten-Generaal als ambassadeur naar Berlijn gestuurd in een poging militaire steun te krijgen van de keurvorst van Brandenburg. Zijn echtgenote Margaretha vluchtte met schoondochter en kleinkinderen achter de waterlinie naar Den Haag. Ze kon niet voorkomen dat het kasteel van Amerongen door de Fransen werd verwoest. Hun enige zoon, Godard, heer van Ginkel, klom steeds hoger op in het leger van Willem III, prins van Oranje.
De auteur bestudeerde zijn bronnen nauwkeurig, en zijn zeer leesbaar verhaal bevat veel interessante details. We volgen de gebeurtenissen afwisselend vanuit de drie verschillende standpunten. Godard Adriaan raakt gefrustreerd wanneer Brandenburg aarzelt om te komen helpen en de toestand in de Republiek steeds hopelozer wordt. Margaretha kent grote angst voor de oprukkende Fransen, maar ook voor het volk op straat, dat de regenten haat en de gebroeders De Witt lyncht. Godard van Ginkel wedt op het juiste paard. Hij steunt de Prins van Oranje, die succesvol de leiding van de Republiek op zich neemt en zo de eerste stadhouderloze periode beëindigt. Maar zijn brieven verraden ook twijfel. Knarsetandend benijdt hij diegenen die in zijn plaats generaal-majoor worden, en even overweegt hij om het leger te verlaten.
Panhuysen citeert veelvuldig uit kranten. Brieven en kranten waren voor mensen in de zeventiende eeuw de enige bronnen van informatie. De hoofdpersonages in het boek moeten belangrijke beslissingen nemen aan de hand van die beperkte informatie. De beschrijvingen van hun angst en twijfel maken dit verhaal tot een spannend geheel. Zo krijgen we ook een zeer gedetailleerd beeld van de vreselijke gevolgen van de oorlog voor de plaatselijke bevolking, de stuntelige manier waarop legers werden geronseld en het gekonkel aan de vorstelijke hoven. Nadelig aan de roman is dat het enkel nauwkeurig beschrijft en weinig of niet analyseert.
Het boek is luxueus uitgegeven met een harde kaft, een leeslint en veel illustraties (zowel in zwart-wit als in kleur). Achteraan vind je een degelijke bronnenlijst en register. Een aanrader voor wie op een aangename manier een belangrijke episode uit de Hollandse geschiedenis beter wil leren kennen. [Dirk Passchyn]
J. van Bree
Een van de bekendste jaartallen uit de vaderlandse geschiedenis is 1672, het rampjaar. De Republiek werd bedreigd door Frankrijk, Engeland, Keulen en Munster. Dankzij de Hollandse waterlinie, het charisma van stadhouder Willem III en een enorme dosis geluk overleefde de natie. 'Hoe de Republiek aan de ondergang ontsnapte' is dat ook de ondertitel van dit boek. De gebeurtenissen uit het rampjaar, dat overigens doorliep tot eind 1673, worden door de historicus Panhuysen beschreven aan de hand van correspondentie tussen Godard Adriaan van Reede, heer van Amerongen, zijn vrouw Margaretha en hun zoon Godard. Daardoor krijgt de lezer een prachtige inkijk in alle facetten van de oorlog: het dagelijks leven (via Margaretha), de verdediging (via de zoon die officier in het Staatse leger is) en de diplomatie (via de vader die probeert de groothertog van Brandenburg in het Republikeinse kamp te trekken). De redeloosheid van het volk, de radeloosheid van de regenten en de schijnbare reddeloosheid van de Republiek worden zo treffend duidelijk gemaakt. Met veel illustraties en een apart fotokatern, eindnoten, een literatuurlijst en register. Dit boek geeft een unieke inkijk in het leven tijdens het rampjaar, waarbij de schrijver subtiel en subliem balanceert op het randje van de roman.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.