Geen participatie zonder evenwaardigheid
Maurits Eycken
Maurits Eycken (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Acco, 2006 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 954.3 EYCK |
31/12/2007
Het nieuwe jaar luidde ook een nieuw Europa in. De toetreding van Bulgarije en Roemenië bracht bijna dertig miljoen bijkomende Europese inwoners met zich mee, waaronder heel wat Roma-zigeuners. De situatie van deze bevolkingsgroep kwam daardoor weer even onder de aandacht. Na een lange geschiedenis van vervolgingen, vooral tijdens het naziregime, is discriminatie van zigeuners nog steeds geen verleden tijd. Hier en daar voorspelt een angstige stem bovendien een overrompeling van West-Europa door Roma.
Het boek Roma-zigeuners: overleven in een industriële samenleving verschijnt dus op een belangrijk moment. Een beter begrip van de Roma-cultuur kan een einde maken aan heel wat op onwetendheid gebaseerde stereotyperingen. Tegenover het beeld van de zigeuner als 'sociale parasiet', lijkt hij als zwerver ook de eeuwige vrijheid in zich te dragen. In een geromantiseerde opvatting spreken gitaartonen van zigeunermuzikanten als Django Reinhardt tot de verbeelding. De Roma-vrouw wordt een bijzondere kracht en esoterische kennis toegedicht en als belichaming van het natuurlijke en oncontroleerbare, bezit zij een bijzondere sensualiteit, wordt zij een spaanse 'gitane', een provocerende 'Carmen'.
Maurits Eycken toont aan dat deze beeldvorming, die in bepaalde perioden zowel door zigeuners als door hun omgeving uitgebuit werd, de Roma in een keurslijf dwingt. Allereerst is de Roma-gemeenschap erg divers. De auteur verrichtte vnl. onderzoek bij de Vlasika Rom, maar laat niet na de bredere context en verhouding met andere Roma te schetsen. De Vlach vormen een egalitaire gemeenschap: intern heerst er sterke solidariteit en absolute wederkerigheid. Zij kennen geen uitgesproken leiderschap. De hoogste autoriteit is de kumpania, de leefgemeenschap zelf. Hun houding tot de externe wereld is vooral economisch en functioneel. De omringende maatschappij van niet-zigeuners of gadze zien ze vooral als een bron van inkomsten, waarbij het belangrijk is sluwer te zijn dan de 'domme, gekke vreemdeling' of gadzo dilo. Filmmaker Tony Gatlif maakte deze uitdrukking tot titel van zijn film, om aan te tonen hoe zigeuners leven binnen hun eigen wereld met eigen regels, die af en toe botsen met de omliggende wereld. Bij gebrek aan materiële symbolen ligt hun cultuur immers grotendeels vervat in de omgangsvormen en leefregels binnen de eigen gemeenschap. De traditie vormt bovendien het onderscheid met de bedreigende wereld van de gadze met wie ze in een gedwongen symbiose leven. De keuze om te kunnen vertrekken uit een bedreigende omgeving blijft wel centraal staan in de zigeunercultuur, al leidt dit mobiliteitsbewustzijn niet altijd tot effectief nomadisme. Het is een misvatting dat alle zigeuners in woonwagens wonen. Vaak werden in het verleden pogingen ondernomen zigeuners te sedentariseren. Toch blijft ook dan verbondenheid met de gemeenschap essentieel, zo blijkt uit het fenomeen van de uitgebroken deuren in Praagse appartementsgebouwen. Dit boek is een absolute aanrader voor wie geïnteresseerd is in de zigeunercultuur of voor wie zich toelegt op voortgezet antropologisch of ziganologisch onderzoek. [Anke Van Vossole]
Redactie Vlabin-VBC
De Vlaamse antropoloog Maurits Eycken toont aan dat de negatieve en/of exotiserende beeldvorming over de Roma, die in bepaalde perioden zowel door henzelf als door hun omgeving uitgebuit werd, hen in een keurslijf dwingt. De Roma-gemeenschap is veel diverser van aard dan de beeldvorming laat vermoeden. Eycken verrichtte voornamelijk onderzoek bij de Vlach (Vlasika Rom) in Tsjechië, maar laat niet na de bredere context en verhouding met andere Roma te schetsen. In thematische en gelijkvormig gestructureerde hoofdstukken analyseert hij kernaspecten van de Rom-cultuur: de egalitaire en wederkerige samenleving, de verhouding tot de gadze, de positie van de vrouw, de taal etc. Hij schrijft zowel voor het brede publiek als voor de Roma-onderzoeker. Die laatste bestookt hij met methodologische kwesties, want een antropologisch onderzoek naar de Roma ligt niet voor de hand. Met nog vele casussen, voorbeelden en woordverklaringen draagt deze studie een opvallende sensibiliserend en didactisch stempel. Elk hoofdstuk wordt besloten met een becommentarieerde bibliografie. Het boek bevat enkele foto's en plattegrondjes in zwart-wit. Geen register.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.