Bug. Boek 1
Enki Bilal
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Casterman, 2006 |
MAGAZIJN : STRIPS VOLWASSENEN: ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BILA |
31/12/2006
De reeks 'De slaap van het monster', oorspronkelijk opgevat als een trilogie, maar intussen gepland als een tetralogie, is nu aan haar derde deel toe. De eerste twee delen De slaap van het monster (1998) en 32 december (2003) verschenen nog in vertaling bij uitgeverij Oog & Blik, maar met het daaropvolgende Afspraak in Parijs (2006) verhuist de Frans-Joegoslavische auteur Enki Bilal (geb. 1951) naar Casterman. De rechten en verkoop van eerder verschenen Bilal-vertalingen blijven wel bij Oog & Blik. Waar de eerste twee delen nog vertaald werden door Matt Schifferstein, vertaalde Pieter van Oudheusden (met dank aan zijn voorganger) het nieuwe album.
De reeks heeft zijn wortels in het door burgeroorlog verscheurde Joegoslavië. Drie wezen, Leyla, Amir en Nike, slechts 10 tot 18 dagen oud, delen midden jaren '90 hetzelfde bed in een ziekenhuis in Sarajevo. De oudste werd kort na zijn geboorte door de journalist Hatzfeld gevonden naast een dode soldaat met Nike-schoenen, vandaar zijn naam: Nike Hatzfeld. Hij heeft een fenomenaal geheugen en kan zich als volwassene gradueel zijn hele leven tot aan de eerste levensdagen herinneren. Zo ontdekt Nike dat hij als baby de dure eed zwoer om voor Amir en Leyla te zorgen. Aanleiding voor een queeste waarin het wel en wee van de drie volwassen hoofdpersonages parallel gevolgd wordt in afwachting van hun onvermijdelijke (?) hereniging.
Op zich een vrij klassiek gegeven, ware het niet dat het in handen van Enki Bilal uitgewerkt wordt als een sciencefictionstrip, die de grenzen van de werkelijkheid en verbeelding voortdurend verlegt. We schrijven 2027. Op het puin van de door oorlog verziekte oude wereld heeft zich een nieuwe hoogtechnologische wereldorde gevestigd. Een mengeling van oud en nieuw beheerst het straatbeeld, waarbij bv. ogenschijnlijke wrakken van auto's resoluut het luchtruim kiezen. Die nieuwe wereldorde wordt echter bedreigd door de Obscurantis Orde die de "systematische vernietiging van wetenschaps- en cultuurgoed" beoogt.
Het duistere genie dat achter de Obscurantis Orde schuilgaat, is Dokter Optus Warhole. Dit aftakelend monster wiens lichaamsdelen lijken weg te rotten aan het tempo waarop Madonna steeds opnieuw haar maagdelijkheid verliest, schept er genoegen in om replica's van zichzelf in te zetten als zelfmoordterrorist. Zo schakelt hij vriend en vijand in één klap uit, om alles volledig naar zijn hand te zetten, met als ultieme doel het Adelaarsnest, het hart van wetenschap en cultuur, te vernietigen. De marionaut Leyla blijkt een van de weinige mensen te zijn die de locatie kent. Als Amir en zijn vriendin Sacha onder dwang ingelijfd worden in het vernietigingsleger van de Orde en Nikes brein als verklikker gebruikt wordt om Leyla op te sporen, ziet de toekomst er bepaald somber uit.
Niets is wat het lijkt in de wereld van Enki Bilal. Steeds opnieuw heb je er het raden naar of je met een mens van vlees en bloed of een elektronische replica te maken hebt. Geweld is een vaste waarde in deze reeks, maar is nooit gratuit. Altijd is er wel enig conflict uit de actualiteit (van Sarajevo tot 9/11) dat hier direct of indirect zijn neerslag kent. De brutaliteit waarmee alles in beeld gebracht wordt, is duidelijk gericht op het blootleggen van de duisterste zielenroerselen van de mens. Dat een artistiek bloedbad van rood op wit uiteindelijk een kunstperformance blijkt met replica's, maakt de gruwel niet minder. Het bestiale van het kwaad wordt geprojecteerd op killervliegen en -vissen waarin het vleselijke en technologische versmolten zijn (een verwijzing naar de cyberpunk van Philip K. Dick en William Gibson; één van de vele verwijzingen en knipogen naar uiteenlopende onderwerpen van geschiedenis over literatuur tot mode, die Bilal in zijn wereldbeeld verweeft). Een vlieg boort zich in het hoofd van Leyla's collega marionaut of een rode hamervis wordt een wapen waarmee de jonge Holeraw het in een aquarium tussen de vissen vegeterende hoofd van Warhole doorboort: de onthutsende intro van deel drie, Afspraak in Parijs. De replica Holeraw pleegt daarmee symbolisch vadermoord op de resten van zijn schepper. Niet om de goede zaak te dienen, maar om zelf aan de touwtjes te trekken. Nike, die intussen door Holeraw in een dimensie van schimmen opgesloten wordt, moet toekijken hoe een replica van zichzelf Leyla het hof maakt. Zelf zit hij vast aan de resten van de oude Warhole, die als een inktvis met tentakels op Nikes borst vegeteert.
Na de zinderende, op actie en geweld terende eerste twee delen van de reeks, neemt dit derde deel meer ruimte voor reflectie. Terwijl Nike zich in een schimmig tijdloos vacuüm beweegt, wordt Leyla ontvoerd en laat ze zich recruteren als marionaut naar Mars om Nike te vinden. Introspectieve spookbeelden accentueren de menselijke verscheurdheid, terwijl Amir als keeper voor wat actie zorgt in een partij modern gemengd voetbal, waarin extra punten te verdienen zijn voor artistiek-esthetische dans (er is nog toekomst voor het voetbal). Zonder fysiek contact te maken heeft het trio bovennatuurlijke contacten die ruimte en tijd overschrijden. Terwijl Leyla haar eigen dood hallucineert, heeft Nike zich zonder tastbare reden losgemaakt van zijn onwezenlijke inertie en rijdt/vliegt Leyla tegemoet: "Ik ben niet meer dan een gespitste neus die speurt en Leyla's deeltjes sorteert." De gesuggereerde 'Afspraak in Parijs' gaat dan wel niet door voor het trio, maar toch eindigt dit deel met een vage positieve noot. Afwachten hoe Nike en Amir zich zullen gedragen bij de uiteindelijke ontmoeting. De mogelijkheid dat Amirs vader als scherpschutter Nikes vader heeft neergeschoten terwijl hij met zijn baby onderweg was, legt een hypotheek op de relatie. De etnische vijandigheden uit het Sarajevoconflict zouden het trio alsnog zuur kunnen opbreken...
Bilal, wiens stripoeuvre met de jaren grafisch steeds beter wordt, heeft zich vooral in Frankrijk tot een populaire stripauteur ontwikkeld die ongekende oplagen verkoopt. Deze tendens zet zich door, ondanks de groeiende complexiteit van zijn strips, die in de reeks 'De slaap van het monster' een hoogtepunt kent. Dit zijn geen strips die gemakkelijk weghappen, maar geschilderde 'graphic novels' die je in verwarring achterlaten. Enkele leesbeurten zijn dan ook nodig om je in het universum van Bilal te nestelen. Zij het met vele vraagtekens die niet allemaal in het laatste deel zullen worden uitgeklaard. Voor de geduldige striplezers die er nog enkele jaren wachten op het laatste deel bovenop nemen, want Bilal is een veelzijdig kunstenaar die ook in de filmwereld actief is. Zijn stripcomposities reflecteren regelmatig het oog van de regisseur, met plotse filmische overgangen van het ene naar het andere personage, beeldcompositie of specifieke shots. De tekst bij de tekeningen vertraagt de lectuur (zeker de documentenbladzijden of dossiers die hun wortels hebben in de oude Frans-Belgische strips en een te nadrukkelijke drang naar statement suggereren) en dwingen je langer bij een afbeelding halt te houden. Maar ook zonder tekst zuigen de acrylschilderingen van Bilal de aandacht naar zich toe. In een wereld van mens, replica of mutant ogen de figuren soms statisch, maar het zijn de krassen en wervelingen waarmee de auteur buiten de lijntjes kleurt die de personages voor een belangrijk deel hun dynamiek geven en er een uniek Bilal-plaatje van maken. Ook de achtergronden vol nuance en structuur suggereren een voortdurende beweging. Kleur is een essentieel onderdeel om Bilals donkere, schaduwrijke tekenstijl tot leven te laten komen. Vooral rood, blauw, groen, zwart en wit domineren het palet waarmee hij de emoties inkleurt. Wit is bij Bilal geen onbeschilderd blad, maar een kleur waarmee hij extra accenten kan leggen. Los van het verhaal, kan je dan ook blijvend genieten van de grafische uitwerking op zich. [Kris van Zeghbroeck]
Dr. H.A. ten Hove
De Balkan (Belgrado). Nike Hatzfeld wordt aangestuurd door een vlieg en een op zijn lijf parasiterende octopusachtige. Nike is of zijn geheugen (deels) kwijt, of laat droomwereld en werkelijkheid in elkaar overvloeien. In Parijs (2027) wordt hij op het (reuk)spoor gezet van zijn ontvoerde jeugdvriendin en geliefde Leyla. Deze is echter met kryogene technieken op weg naar Mars waar de laatst bekende beelden van Nike zijn opgenomen. De kwaadaardige rol van Warhole-Holeraw vanaf zijn vliegende vliegdekschip is onduidelijk. Uiterst complex verhaal, ondanks de korte samenvatting van voorgaande delen ('De slaap van het monster', 1998* en '32 december', 2003**) op de achterkaft moeilijk te volgen. Dat Bilal een van de grootmeesters van de tekenkunst is, laat hij ook in dit album weer zien. Voor de (volwassen) liefhebber van enigszins esoterische sciencefiction.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.