Het hart van ons huis : een schrijfster in de Provence
Marita Van der Vyver
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Sirene, 2004 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 11104 |
31/12/2005
Met haar roman Die hart van ons huis stond Marita Van Der Vyver, die zelf met haar gezin in Frankrijk woont, najaar 2004 op de tweede plaats op de boekenbestsellerlijst van haar geboorteland Zuid-Afrika. Bovenaan, niet te kloppen inzake verkoopcijfers, stond De Da Vinci code van Dan Brown. Het is nog even wachten op de vertaling van Van Der Vyvers jongste roman. Net verschenen is wel de vertaling van haar in 2003 gepubliceerde roman Vergenoeg.
Adèle Bothma, sinds 25 jaar weduwe, ligt op sterven. Haar laatste dagen wil ze niet in het ziekenhuis, maar thuis in haar (fictieve) dorp Vergenoeg doorbrengen. De roman Vergenoeg gaat over afscheid nemen, het soort afscheid dat gepaard gaat met een indringende confrontatie met het verleden en met zichzelf. Verrassend genoeg gaat het in Vergenoeg niet zozeer over de moeder zelf, die in korte en afgemeten passages in de ikvorm aan het woord wordt gelaten, maar veeleer over haar beide dochters, San en Bella. Binnen de korte tijd (de hele roman speelt zich af binnen een tijdspanne van een kleine week) dat de twee vrouwen met hun moeder, maar vooral met elkaar worden geconfronteerd, vallen de maskers af. De hele roman door wordt onderhuids, onder het oppervlak van een schijnbaar clichématig en soms naar het sentimentele overhellende verhaal, een fascinerend spel opgevoerd waar schijn en werkelijkheid tegen elkaar aanbotsen. Niet toevallig overigens worden de drie laatste hoofdstukken onder de terugkerende titel 'Ik wou dat ik het had geweten' geplaatst: wat altijd en om uiteenlopende redenen verzwegen werd, is thans bespreekbaar geworden en voegt aan de relatie tussen beide zussen een nieuwe dimensie toe.
San, gehuwd met advocaat Steyn, is het burgerlijke type bij uitstek. Althans, die schijn heeft ze altijd opgehouden: de zorgende moeder voor haar kinderen, de bereidwillige echtgenote voor haar man, de toeverlaat van haar zieke en stervende moeder. Als oudste dochter heeft ze bovendien altijd ook het voorbeeld moeten zijn dat door de ouders uitgespeeld kon worden tegen de rebelse en onhandelbare Bella. Nu haar moeder op sterven ligt en haar zus Bella, zij het maar voor even, de tijd van het sterven namelijk, naar huis is teruggekeerd, wordt San ertoe gedwongen in de spiegel te kijken. Wat zij te zien krijgt, is niet steeds even fraai en doorprikt de schijnwereld waarin ze geleefd heeft: als haar man samen met de kinderen het laatste weekend dat hun moeder en oma nog in leven is, in Vergenoeg komt doorbrengen en dan, veeleer uit macht van de gewoonte dan uit liefde, seks heeft met haar, verlangt ze maar één ding: dat dit gedoe zo vlug mogelijk voorbij mag zijn en dat zij weer troost en vergetelheid kan vinden in de drank ("ze is een vrouw geworden die alcohol verkiest boven seks"). Pas later wordt ook duidelijk wat haar in de relatie met haar moeder steeds dwars is blijven zitten: "Ik wil niet vastgehouden worden. Ik wil niet getroost worden. Ik wil alleen dat mijn moeder, voor ze sterft, echt naar me kijkt".
Bella is zowat in alles de tegenpool van San. Rebelse meid, die haar lichamelijke schoonheid als wapen gebruikte om macht te verwerven over de mannen die rond haar draaiden, experimenterend met en verslaafd aan drugs. Na een kort optreden als actrice/zangeres in Zuid-Afrika is ze uitgeweken naar Parijs om daar carrière te maken: tot daar de schijnwereld waarin ze geleefd heeft en waarin iedereen, ook haar eigen familie, nog altijd gelooft. Als de pers erachter komt dat zij in Vergenoeg verblijft, wordt ze onmiddellijk gevorderd voor een interview. Bella speelt het spel mee, tot ook bij haar de werkelijkheid het haalt op de schijn: zij bekent aan San hoe ongelukkig ze is. Van een succescarrière is geen sprake: "Ach, weet je, elke keer dat ik naar Zuid-Afrika kom, word ik behandeld als een ster. Het meisje van hiernaast dat het in het buitenland heeft 'gemaakt'. Zo zijn er maar weinig. Van dat soort. Charlize Theron en haar club. Ik hoor daar niet bij, San, ik ben daar een totaal onbekende. Ik zing in een armoedige nachtclub voor dronken toeristen, die bekende Franse chansons willen horen". Ook op relationeel vlak is zowat alles fout gelopen: de violist met wie ze samen leefde, heeft haar tot een abortus gedwongen toen ze in verwachting bleek te zijn en profiteerde dan maar van haar korte afwezigheid om met een jongere collega in bed te duiken. Ook emotioneel zit Bella dus volledig aan de grond. Als in een soort verkrampte reactie, hunkerend naar troost die uiteindelijk geen troost zal blijken te zijn, geeft ze zich enkele dagen na de dood van haar moeder over aan Karel Viljoen, een jeugdvriend die zelf twee mislukte relaties achter de rug heeft en eigenlijk altijd op haar verliefd is gebleven.
Vergenoeg groeit binnen het kader van dit alles als titel uit tot een pregnante metafoor: er is de afstand tussen beide zussen, letterlijk (op zeker moment zegt San dat zij de 'luxe van de afstand' niet heeft gekend, zoals Bella, die in Parijs woont) en figuurlijk (hoe ver kan iemand gaan in de manier waarop hij/zij zich terugtrekt in een schijnwereld). Van Der Vyvers roman kan in de eerste plaats worden gelezen als een psychologisch portret van twee mensen die hoe dan ook tot elkaar veroordeeld zijn. En dit alles tegen de achtergrond van het land waar Marita Van Der Vyver, ook al woont ze in Frankrijk, altijd mee verbonden zal blijven. Het Zuid-Afrika dat hier wordt getekend zonder dat het nadrukkelijk aandacht krijgt, is een land dat worstelt met het verleden en onzeker aankijkt tegen de toekomst. [Jooris Van Hulle]
Redactie
Adèle Bothma is stervende. Haar twee dochters verzorgen hun moeder tijdens haar laatste dagen in haar huis in het dorpje Vergenoeg. De confrontatie met de naderende dood maakt veel los en confronteert de drie vrouwen met zichzelf, elkaar, het verleden en heden. De oudste dochter San, ogenschijnlijk geslaagd in het leven, afgestudeerd, getrouwd, kinderen, en trouwe verzorgster van haar moeder, heeft een drankprobleem en kan haar moeders sterven emotioneel niet aan. De rebelse jongste docher Bella, die een armoedig bestaan in Parijs leidt en haar moeder maar sporadisch zag, is degene die haar stervende moeder goed opvangt. Een vanuit wisselend perspectief verteld, aangrijpende, goed geschreven en makkelijk leesbare roman over moeders, dochters en zusters, sterven, afscheid en liefde, waarin toch ook de humor en lichtvoetigheid uit haar vorige romans terug te vinden zijn. De debuutroman van de in Frankrijk levende Zuid-Afrikaanse Marita van der Vyver 'Griet schrijft een sprookje' werd meermalen bekroond. Het vervolg 'De sprookjesschrijfster en de poppenspeler' verscheen ook in het Nederlands. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.