Jezus en de vijfde evangelist
Fik Meijer
Fik Meijer (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 2004 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : GESCHIEDENIS : 923.4 MEIJ |
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Athenaeum-Polak en Van Gennep, 2004 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 923.4 MEIJ |
31/12/2004
In de Oudheid waren wagenrennen (naast de gladiatorengevechten) dé Romeinse passie. Op een grote dag zaten zo'n 150.000 uitzinnige supporters in het Circus Maximus te Rome. Ze kwamen uit alle lagen van de bevolking: zowel uit de aristocratische bovenlaag die anders neerkeek op het gepeupel als uit het 'plebs', het gewone volk. Allemaal juichten ze hun favorieten even fanatiek toe. Weinig is daarover echter terug te vinden in de geschriften uit die periode en in die teksten houden de auteurs (zonder uitzondering uit de elite) de schijn hoog dat ze enkel geestelijk hoogstaand vermaak konden waarderen.
Fik Meijer -- hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam -- publiceerde de jongste jaren al verschillende zeer leesbare boeken over de Oudheid, o.a. over het leven van de Romeinse keizers (Keizers sterven niet in bed) en vorig jaar nog over dat andere volksvermaak Gladiatoren.
De structuur van dit boek lijkt hier zeer sterk op. Na de inleiding volgt een historisch hoofdstuk over het onduidelijke ontstaan van de wagenrennen -- waarschijnlijk in het Midden-Oosten -- en een eerste bloeiperiode in Griekenland: wagenrennen waren er een vast onderdeel van de vier grote kransspelen in Olympia, Delphi, Corinthe en Nemea. Via de Griekse kolonisten in Zuid-Italië raakten wagenrennen ingeburgerd in het Romeinse rijk. Hun populariteit bleef toenemen en overtrof vanaf de vierde eeuw zelfs het succes van de gladiatorengevechten. Het belangrijkste centrum was het indrukwekkende Circus Maximus in Rome. Meijer wijdt een volledig hoofdstuk aan de bouw en de karakteristieken van dit grootste circus uit de Oudheid en bespreekt nadien de organisatie van de rennen: de vier grote renstallen of factiones, te herkennen aan hun 'clubkleuren': rood, blauw, groen en wit; de paarden en hun menners, die net zoals hun moderne tegenhangers in populaire sporten als voetbal, tennis of Formule 1 uitgroeiden tot ware volkshelden die astronomische prijzengelden konden verdienen.
Sterk tot de verbeelding sprekend -- bijna spannend zelfs -- is het hoofdstuk 'Een dag in het Circus Maximus'. De auteur geeft daarin niet enkel nauwgezet het verloop van de gebeurtenissen weer -- de pompeuze openingsceremonie, de 24 rennen met telkens de afsluitende cérémonie protocollaire om de winnaar te huldigen, de acrobatische huzarenstukjes tussendoor -- maar daarnaast evoceert hij bijzonder treffend de sfeer die er moet geheerst hebben en de emoties die bij het publiek loskwamen: de onvoorwaardelijke trouw van de supporters aan hun 'club' (in tegenstelling tot de menners, die probleemloos van kleur wisselden indien elders meer sestertiën te verdienen waren), de rellen die in en rond het stadium soms uitgroeiden tot regelrechte gevechten, de hoge inzetten bij het gokken... Hij gebruikt daarbij altijd ruim citaten en beschrijvingen van ooggetuigen.
In de volgende hoofdstukken vertelt de auteur hoe het verval van de wagenrennen gelijke tred hield met het verval van het Romeinse rijk: eerst beleefden ze nog een korte periode van roem in Constantinopel toen het machtscentrum naar daar verschoof, maar toen ook daar de financiële middelen -- lees: de keizerlijke subsidies -- opdroogden, doofden ze langzaam uit.
Fik Meijer heeft de gewoonte om zijn boeken aan de actualiteit te koppelen. Zo doken Saddam Hoessein (Keizers sterven niet in bed) en de film 'Gladiator' (Gladiatoren) in zijn vorige publicaties op. In het laatste hoofdstuk van dit boek maakt hij het proces van de beroemde renscène uit de film 'Ben Hur': hij heeft bewondering voor de verfilming, maar wijst op talrijke historische fouten en verzinsels (de bouw van de wagens, het gedrag van de renners...). Mogelijk had een vergelijking met het moderne voetbal (of een andere publiekssport) hier een sterker stuk opgeleverd.
Veel aandacht gaat in dit boek ook naar de sociale en de politieke betekenis van de rennen, die vooral in de keizertijd uitgroeiden tot een politieke barometer. Niet zelden leidde dat tot bloedige represailles, zoals bij de Nika-opstand in Constantinopel (532) toen meer dan 30.000 toeschouwers het leven lieten tijdens het neerslaan van het oproer.
Met zijn toegankelijke stijl en aanpak mikt Meijer telkens op een breed publiek. Eens te meer bewijst hij met dit boek dat een laagdrempelig werk -- goed voor uren leesplezier -- niet per se aan historische of wetenschappelijke waarde hoeft in te boeten en dat blijft een grote verdienste. [Jan Vermeiren]
Prof.dr. E.A. Hemelrijk
In dit aantrekkelijke boek beschrijft historicus Fik Meijer (hoogleraar aan de UvA en bekend van zijn eerdere boeken over o.a. Gladiatoren en Vercingetorix op levendige wijze de gebeurtenissen in en om het Circus Maximus in Rome en het hippodroom in Constantinopel, twee plaatsen die beroemd (en berucht) waren om hun wagenrennen. Hij begint met een beeldende beschrijving van het bloedbad dat keizer Justinianus aanrichtte in het hippodroom om een eind te maken aan het Nika-oproer en voert de lezer dan via een geschiedenis van de wagenrennen en een beschrijving van de voorbereidingen en organisatie naar een 'dag in het Circus Maximus'. Daarna richt hij zich op het leven en de status van de menners, de reacties van het publiek en op de veranderingen en radicalisering, om als toegift de wagenrennen in de film Ben-Hur onder de loep te nemen. De prettige en toegankelijke stijl maakt dit boek geschikt voor een breed publiek. Met zwartwitillustraties, tijdstabel, verklarende woordenlijst, bibliografie, lijst van renbanen en kaarten.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.