Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Lemniscaat, cop. 2004 |
THEMACOLLECTIE ENKEL VOOR ONDERWIJS EN DIENST ROUW : BLAUW : HENK |
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2004 |
MAGAZIJN : SCHOOLCOLLECTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : HENK |
Besprekingen
31/12/2004
De wereld kan in een minuut veranderen en tegelijk hetzelfde blijven". Tot dit inzicht komt de twaalfjarige Martha Boyle in de jeugdroman Een zee voor Zoë van de Amerikaanse schrijver Kevin Henkes (zijn tweede in het Nederlands vertaalde boek), nadat ze ternauwernood een ongelukkige val in de Atlantische Oceaan heeft overleefd. Martha's inzicht is tevens het thema van Henkes' ontroerende, ingetogen en oprecht geschreven verhaal. Een zee voor Zoë wordt niet zozeer gedragen door een spannend, avontuurlijk plot en vernuftige intriges, maar ontleent zijn kracht aan de levensecht uitgebeelde hoofdpersonages, wier levens draaien om vinden, verliezen, zoeken, ontdekken, uiteengaan en veranderen. Leven is voortdurend veranderen en veranderen is leven, ook al draait de wereldbol sinds mensenheugenis dezelfde baan om de zon. Een gegeven dat geleidelijk aan betekenis wint als je rond je twaalfde levensjaar, zoals Martha, balanceert op de scheidslijn tussen kindertijd en volwassenheid.
De gebeurtenis die Martha naar die scheidslijn toeduwt en aan het wankelen brengt, is een onverwacht, kort bezoek van de moeder van Zoë, een medeleerling van Martha die door een verkeersongeluk om het leven is gekomen. Deze onbekende vrouw drukt Martha een bladzijde uit Zoë's dagboek in de handen, kort voordat ze met haar ouders, peuterzusje en oudere broer met zomervakantie gaat naar haar favoriete grootmoeder Ombee aan de Atlantische kust. Na het lezen van de dagboekpagina ontdekt Martha dat Zoë, net als zijzelf, schrijver had willen worden, de zee op een dag hoopte te zien en Martha beter wilde leren kennen. Het beangstigt en bevreemdt Martha: "Nog maar een paar minuten geleden had ze haar spullen voor de vakantie staan inpakken, was ze volkomen gelukkig geweest, en nu voelde ze zich anders, veranderd".
Eenmaal bij Ombee aan de kust, wordt Martha zich steeds meer bewust van veranderingen die zich in haar leven en dat van de haar omringende mensen voltrekken. Puur en ongedwongen vertelt Henkes het verhaal over Martha's innerlijke groei, waarin een enkele terugblik van Martha als heel vanzelfsprekend de chronologie doorbreekt en korte staccatozinnetjes en beeldend schrijven elkaar afwisselen. "Martha vermoedde dat er voorbij twaalf een totaal andere wereld lag. Een wereld die nog steeds buiten haar bereik was, maar wel elke seconde dichterbij kwam", waarin liefde, haat, jeugd, ouderdom en sterven onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Een veranderlijke, onvoorspelbare wereld die slechts één zekerheid biedt: de wetenschap dat je sterfelijk bent. "Het besef dat Martha eerder had weggestopt, drong haarscherp tot haar door: als Zoë dood kon gaan, dan kan dat ook met mij gebeuren. Met iedereen. Altijd."
Al met al wordt het voor Martha een warrige, woelige zomervakantie. Ze krijgt haar eerste kus, verwerkt een eerste teleurstelling in de liefde, haat haar familie, maar worstelt bovenal met het zo herkenbare probleem van sterfelijkheid en de angst en onzekerheid die dat bij haar oproept. Wanneer Martha door een ongeluk bijna verdrinkt, is ze niet alleen bevreesd voor haar eigen dood, maar meer nog voor het naderende einde van haar grootmoeders leven. Middels bijzondere en liefdevolle gesprekken tussen Martha en haar grootmoeder, die haar kleindochter wijselijk de ruimte geeft haar gevoelens, verlangens en dromen te ontdekken, schildert Henkes verfijnd en met treffende woordkeus het groeiend besef bij Martha "dat haar oma langzaam weggleed. Verdween".
Als aan het einde van de roman de zomervakantie nadert, helaas vrij onverwachts voor de lezer en daarmee een zwak moment in het verhaal, komt het onvermijdelijke afscheid van Ombee, de zee en vakantie dichterbij. Zonder te dramatiseren toont Henkes hoe Martha's wereldbeeld veranderd is. Martha ziet Ombee aan het begin van de roman nog als een sterke vrouw "met een krachtige vaste stem", maar aan het einde als haar oude grootmoeder die moeite heeft haar kleindochter en het leven vaarwel te zeggen en bekent dat ze zich nooit echt moedig heeft gevoeld.
"'Nu minder dan ooit,' zei Ombee. [...] Het schokte Martha meer dan andere dingen die Ombee haar verteld had. Het gaf geen goed gevoel om Ombee te zien op een andere manier dan dat ze altijd had gedaan sinds ze klein was. Ombee -- sterk, slim, mooi, teder, vrolijk, verfijnd, elegant, bezorgd, lief, veilig en ja, moedig. Als je op Ombees leeftijd nog niet moedig was, wanneer werd je het dan? En als dit nu eens echt hun laatste zomer was?"
Henkes' ongekunstelde verhaal over heel gewone, invoelbare emoties, speelt zich af tegen de achtergrond van de zee, die Zoë (in haar verlangen de zee ooit te zien), Ombee (die moeite heeft afscheid van de zee te moeten nemen) en Martha (die de "zee wil zijn") met elkaar verbindt. De zee, die Martha in een potje mee naar huis neemt voor Zoë's moeder. De zee, wier veranderlijke kleur, geur en sfeer Henkes in rake beelden vastlegt. "De lucht was verzadigd van blauw en zon. De spiegelende zee lag er vlak en glanzend bij, als de vloer van een chique balzaal". Maar 's avonds kunnen de golven bulderen en in de ochtendstilte komt "de mist in dotten vanaf zee, nevelige eilanden die het land op drijven".
Beelden en kleuren in woorden vangen ziet Henkes als de kern van zijn schrijverschap. Al jong tekende hij verdienstelijk en op 19-jarige leeftijd publiceerde hij zijn eerste prentenboek. Daarna volgden er nog zo'n 25. Inmiddels wisselt hij het maken van prentenboeken af met het schrijven van jeugdromans. Geen spannende avonturen, maar boeken zoals bv. Noëlla Elpers' Geheimen van de wijde zee, die subtiele verhalen over het vergankelijke, alledaagse leven: de overgang van kindertijd naar volwassenheid, ouderdom en dood, en bijbehorende menselijke stemmingen.
Een zee voor Zoë is zo'n boek: een geloofwaardig uitgebouwde jeugdroman, treffend in eenvoud. Een verhaal dat rustig lijkt voort te kabbelen als een vlakke zomerse zee, maar onder de oppervlakte een verrassende gelaagdheid en diepte heeft, die Henkes aan de lezer laat om te ontdekken. [Mirjam Noorduijn]
J.H. Corts
Martha komt eigenlijk pas echt in contact met haar klasgenote Zoë als deze overleden is. De dagboekbladzijde waarin Zoë aangegeven heeft, graag bevriend te willen zijn met Martha, maakt grote indruk. Tijdens de familievakantie aan zee in het huis van haar oma spookt het beeld van Zoë steeds door Martha's hoofd. Ze gebruikt de naam en de enkele herinnering aan het overleden meisje voor een aarzelend begin van een boek om haar besluit schrijfster te worden te bekrachtigen. De gesprekken die Martha met haar oma voert, zijn belangrijke momenten voor haar besluitvorming.Voor Martha zelf brengt deze vakantie ook enkele verrassingen. In over het algemeen korte, maar in lengte variërende hoofdstukken krijgt de lezer inzicht in de psychische ontwikkelingen van een 12-jarig meisje. De sfeervolle omslag toont een onderwaterbeeld in groentinten, waarin een in opvallend oranje gekleed meisje door waterplanten omstrengeld is. Vanaf ca. 11 jaar.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.