Candide
Voltaire
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Wereldbibliotheek, cop. 2004 |
VERDIEPING 4 : BLAUWE TOREN : FILOSOFIE : 155.2 VOLT |
31/12/2004
Om politieke redenen nam Voltaire in 1726 de wijk naar Engeland, waar hij drie jaar zou verblijven en er deze Lettres philosophiques schreef. Het gaat om een aantal losse beschouwingen over de mores en de gebruiken in dat land en over de wetenschappen, literatuur en filosofie, waarmee hij via een omweg kritiek leverde op de talrijke tekortkomingen in zijn eigen Frankrijk, met name op het vlak van de religieuze tolerantie, het staatsbestel, de economische politiek, het gebrek aan vrijheid van meningsuiting en het al te povere belang dat aan de filosofie werd gehecht. Die enigszins verhulde kritiek komt nog het sterkst tot uiting in de vertalingen die Voltaire in zijn brieven maakte van enkele op hun ondermijnende kwaliteiten uitgekozen literaire teksten, die in vertaling nog wat subversiever worden. Zoals in de beroemde monoloog van Hamlet ("to be or not to be"), waarin plotseling een zin opduikt over de huichelachtigheid van priesters die in het origineel nergens te vinden is.
Het loflied dat op de Engelse samenleving wordt geheven, en dat zoals uit de eerste brieven blijkt toch enigszins moet worden gerelativeerd, dient in de eerste plaats om het falen van Frankrijk aan de kaak te stellen, zoals duidelijk blijkt uit het geestige en sterk ironiserende portret dat hij van de Quakers maakt. Zijn bewondering is soms ook echt, bv. wanneer hij Jonathan Swift "een Rabelais die wel bij zinnen is" noemt, of wanneer hij John Locke eert als de man die het menselijk verstand aan de mens heeft ontvouwd. De Fransen die aan de beurt komen brengen het er minder goed af. Over Descartes bv. heet het dat die "ter wereld gekomen is om de dwalingen van de Oudheid aan het licht te brengen, maar er tegelijkertijd zijn eigen dwalingen voor in de plaats zette" en over zijn grote tegenpool Blaise Pascal wordt gesteld dat deze "zijn Gedachten grotendeels schreef om de mens in een kwaad daglicht te stellen".
Spitse en spirituele teksten van een kritisch denkend mens die ons, in de onovertroffen helderheid die de 18e-eeuwse Franse literatuur kenmerkte, ook vandaag nog moeiteloos charmeren. [Jan Baes]
Dr. Paul Schuurman
In 1726 nam de beroemde Franse filosoof en vrijdenker Voltaire de wijk naar Engeland, nadat hem de grond onder het absolutistisch geregeerde Frankrijk te heet onder de voeten was geworden. Hij deed verslag van zijn ervaringen in een aantal 'Filosofische Brieven' (Lettres philosophiques), waarin hij berichtte over filosofie, godsdienst, wetenschap en literatuur (Locke, Newton, Swift en Shakespeare). Zijn stukken zijn geestig en glashelder en hebben een duidelijke politieke ondertoon: in Engeland was een ideaal verwezenlijkt van verdraagzaamheid en parlementair bestuur waarvan Frankrijk nog ver verwijderd was. Jeanne Holierhoek (bekend van haar vertaling van de Briefwisseling tussen René Descartes en Elisabeth van de Palts uit 2000), heeft van de 25 Brieven een uitstekende vertaling gemaakt en die bovendien voorzien van een informatief nawoord en een verhelderende annotatie. Warm aanbevolen voor een publiek met niveau havo/vwo. Paperback; vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.