Het roze huis
Pierre Bergounioux
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Van Oorschot, 2005 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : BERG |
31/12/2005
De Franse auteur Pierre Bergounioux (geb. 1949) is in ons taalgebied relatief onbekend. In Frankrijk behoort hij echter tot het kruim van de hedendaagse Franse letterkunde. Sinds zijn debuut in 1983 schreef hij een aardig oeuvre bijeen, waaronder een tiental romans. Literaire erkenning in zijn thuisland bleef niet lang uit. In 2002 werd hij immers gelauwerd met Frankrijks belangrijkste ?uvreprijs: de Grand Prix de Littérature de la Société des Gens de Lettres.
Twee nieuwe Nederlandstalige vertalingen moeten hem ook in onze contreien introduceren. Een stap en dan de volgende en Het roze huis, respectievelijk uit 1985 en 1987, worden gelijktijdig uitgegeven en dat is niet toevallig. Beide romans vormen immers thematisch een tweeluik en schetsen vanuit verschillend vertelperspectief een beeld van een veranderende samenleving. Het is de transformatie van een oude plattelandsgemeenschap naar een moderne, verstedelijkte maatschappij die door middel van jeugdherinneringen van de protagonisten verpersoonlijkt wordt.
In het oeuvre van Bergounioux is Een stap en dan de volgende wellicht de enige niet-autobiografische roman. Protagonist is een simpele houthakker uit Limousin (een dorp in centraal Frankrijk), begin 20e eeuw. Een toevallige ontmoeting met een meisje uit de betere kringen van zijn dorp zal zijn leven een nieuwe wending geven. Getroffen door haar schoonheid, is hij van plan om zichzelf stap voor stap op te werken. Zo is hij zinnens om zijn dialect af te zweren en het officiële Frans aan te leren en te leren lezen. Dat is voor hem de sleutel die hem uit zijn isolement moet halen en waarmee hij zijn beoogde sociale klim kan bewerkstelligen. Na een werkongeval verliest hij echter een oog. Dit tragische voorval bespaart hem een mobilisering in het Franse leger en een bijna gewisse dood aan het front. Tientallen dorpelingen komen zo om het leven. Voor de houthakker biedt de oorlog perspectieven: door de grote nood aan hout kan hij zijn handel snel uitbreiden. Maar zijn ultieme doelstelling blijft om zijn geliefde te bereiken.
Het roze huis is wel autobiografisch getint. Jeugdherinneringen van de schrijver worden verweven met de veranderende maatschappij. Ook hier is de ikfiguur geïntrigeerd door een vluchtig waargenomen beeld van een meisje. Het verhaal speelt zich af tussen 1950 en 1960 en de houthakker uit de vorige roman treedt als nevenpersonage op. Vanaf zijn zesde levensjaar brengt de ikfiguur elke zomer in het roze huis door, het huis tussen de boomgaarden van zijn grootouders. Tijdens elke vakantie wordt een deel van de familiegeschiedenis ontsluierd. De liefdeshistories van zijn ooms en de oorlogsverhalen van zijn grootvader maken diepe indruk op de opgroeiende tiener, die al zijn zintuiglijke waarnemingen nog niet kan duiden. Het huis en de natuur zijn voor de jongen een groot en paradijselijk universum. Hij onderzoekt er de flora en fauna maar ook de menselijke natuur en ervaart er een soort van tijdloosheid.
In de passages over het ontwakend taalgevoel en het volwassen worden van de protagonist is de auteur bijzonder goed op dreef. De spanningsboog tussen enerzijds het instinctief aanvoelen en anderzijds het benoemen an abstraheren wordt op zinderende wijze weergegeven. Schoonschrijverij kan je het echter niet noemen; als chroniqueur van 'la France profonde' weigert Bergounioux immers om het precieze vocabulaire van het literaire Frans te gebruiken. Hij verkiest ervoor om zo zintuiglijk en direct mogelijk te schrijven. Het is deze eigenzinnige en uiterst beeldende schrijfstijl die beide romans zo bijzonder en meeslepend maakt. De poëtische beschrijvingen van de weerbarstige natuur en de innerlijke landschappen zijn bijwijlen even adembenemend als de hoogste bergtoppen. Het verglijden van de tijd of de onafwendbare cyclus van dagen en seizoenen wordt op die manier bijna voelbaar gemaakt. Het zijn momenten van naamloos verdriet die naadloos overgaan in stil geluk. Een stap en dan de volgende en Het roze huis zijn twee imponerende staaltjes van vakmanschap. [Laurent Meese]
Menno Gnodde
Loodzwaar vastgeklonken aan de geboortegrond, overgeleverd aan een duistere natuur, opgesloten in de beperkingen van een idioom, ploeter dan nog maar eens naar het lonkend licht van de ideeënwereld, van een vrijere toekomst. Als dat al geldt voor de mensheid, hoe zou een lelijke, eenogige, maar visionaire jongen uit dat armelijke Franse zuidwesten die naturalistisch doortrokken doem dan nog wel kunnen overwinnen? Omdat hij in die oorlogsjaren 1914-1918 niet in dienst hoeft, het tij van oud naar nieuw ziet kantelen, zich met het droombeeld van de onbereikbare geliefde voor de geest schoolt in taal en zelfvertrouwen, zijn met houtkap vergaarde geld kan inzetten voor de aankoop van door gebrek aan mankracht gedevalueerde grond en zich zo stap voor stap omhoog vecht om, lichamelijk geteisterd, als eigenaar uit te komen bij dat landgoed van zijn uit de verte aanbeden geliefde. Maar onvermijdelijk zal achter het verwezenlijkte ideaal de duisternis weer invallen. Een fraaie, gelaagde roman, in 1986 bekroond met de Prix Alain-Fournier. Vrij kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.