Mistland
Ludo Enckels
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Clavis, 2003 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : MAG F 378 |
31/12/2004
Ludo Enckels neemt in zijn boeken duidelijk standpunten in: voorheen bracht hij in De nieuwe speler een boodschap van verdraagzaamheid en afkeuring van racisme. In De prijs van het graan ziet hij het groter: in haast vierhonderd pagina's probeert hij de nefaste gevolgen van de mondiale economie op het zuiden te vatten.
In een imaginair Afrikaans land leeft de jonge boer Bonoko met zijn zwangere vrouw in de vruchtbare bergen. Ze leven van de opbrengst van hun graanakker en als je dit boek mag geloven, is dit leven zowat het paradijs op aarde. Deze idylle stort in wanneer de prijs van het graan in elkaar stuikt: ingevoerd graan is immers stukken goedkoper en op winst beluste handelaars hebben geen mededogen met de plaatselijke boeren. Tegelijkertijd bereikt het conflict tussen corrupte politici en rebellen een hoogtepunt; in het dorp van Bonoko vindt een massamoord plaats. Hijzelf wordt verplicht zijn akker te verkopen en naar de stad te trekken, waar evenveel armoe heerst. Bonoko besluit illegaal naar Europa te trekken, om daar geld te verdienen, zijn schulden af te betalen en zijn gezinnetje te laten overkomen. Dit loopt uiteraard anders, en na vele omzwervingen als illegale arbeider wordt hij een moordenaar en pleegt hij uiteindelijk een zelfmoordaanslag.
In een brief aan Dirk Barrez schrijft Enckels dat hij met De prijs van het graan op zijn manier wil deelnemen aan de beweging van het andersglobalisme (http://www.tgl.be/discus/reactie47-3.htm). We lezen wekelijks over naïeve immigranten die per boot en per container naar Europa gesmokkeld worden en dan jaren in barslechte omstandigheden moeten werken. Dat Bonoko uit woede over zoveel onrecht en teleurstelling een moordenaar wordt en ten slotte sterft in een zelfmoordaanslag, we hebben zulke verhalen allemaal gelezen. De jeugd, die in kranten, op radio en tv of in de eigen omgeving (illegale) immigranten vaak hoort afschilderen als profiteurs of erger, leest in dit boek hoe mensen ertoe komen om alles op te geven voor een enkele reis naar het rijke Noorden. Zo krijgt 'de immigrant' en 'de pleger van een zelfmoordaanslag' een ander gezicht dan dat van de 'meedogenloze terrorist'.
Een lovenswaardige opzet, dat niet vanzelfsprekend goede literatuur oplevert. En jammer genoeg zit ook hier het probleem. Enckels brengt zijn boodschap zonder omwegen, met uitdrukkingen als "het vervloekte buitenlandse graan", "die onverbiddelijke handel die over de aardkloot uitzwerft". De grote verontwaardiging laat blijkbaar weinig ruimte voor nuance: het leven van de jonge Afrikaanse boer in zijn dorp is nogal eenzijdig idyllisch. Was het land in het zwarte continent maar overal zo vruchtbaar... Ook stilistisch schort er een en ander aan deze roman. Net zoals de boodschap duidelijk gebracht wordt, is ook subtiel taalgebruik hem vreemd. Ook Enckels' figuurlijk taalgebruik is soms buiten proporties: "Het veld beweegt als een malse vrouw die zich genotzuchtig op haar slaapmat uitrekt". Malse biefstukken, oké, maar malse vrouwen?
De prijs van het graan is een oeverloos boek. Het boek is bijna vierhonderd pagina's lang. Chronologische stukken over het leven in het dorp, de stad en als illegale arbeider worden afgewisseld met korte stukken uit de laatste levensdag van Bonoko, de uren voor de zelfmoordaanslag. Deze sprongen maken het al zo dikke boek op de duur vermoeiend, doordat het verhaal telkens op dezelfde wijze onderbroken wordt. Bovendien sleept het verhaal aan, telkens zakt Bonoko dieper weg. Ik vrees dat heel wat jonge lezers niet door dit boek zullen raken en dat heeft Enckels zeker niet gewild.
Het is een kunst om grote verontwaardiging, zoals die over de onmenselijke uitwassen van de globalisering, te sublimeren tot een boek dat niet bezwijkt onder zulke gevoelens. Dat is niet gelukt. Ludo Enckels is dan ook het slachtoffer van zijn gevoelens. [Ilona Plichart]
J.H. Corts
In een gefingeerd Midden-Afrikaans land staat de arme, maar gelukkige boer Bonoko model voor veel inwoners van de Derde Wereld. Zijn graanoogst is beter dan ooit, maar blijkt ineens de helft in waarde gedaald door de import van goedkoop graan afkomstig van een multinationale onderneming uit het Westen. Een lening stelt hem in staat een ander gewas te telen, maar maakt hem ook afhankelijk. De invloed van de multinational strekt zich uit tot het corrupte landsbestuur. Protesten in Bonoko's dorp worden met een bloedbad de kop ingedrukt. Deze traumatische gebeurtenis is uiteindelijk bepalend voor het verloop van het verhaal. Voor Bonoko, die het bloedbad overleefd heeft, wordt het steeds moeilijker het hoofd boven water te houden. Het verhaal wordt in één grote flashback verteld, onderbroken door korte fragmenten waarin Bonoko als zelfmoordterrorist onderweg is naar zijn wraakneming op de directie van de multinational. Mede door de eenvoudige, heldere stijl (de auteur schreef tot dusver voor kinderen en moeilijk lezenden) een ook voor jongeren vanaf ca. 16 jaar boeiende roman, waarin de verwoestende invloed van het kapitalisme op kleine, zichzelf voorzienende gemeenschappen in de ontwikkelingslanden indringend verteld wordt. Gebonden; kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.