Het Palestijns-Israëlische conflict
Dan Cohn-Sherbok (Auteur), Dawoud El-Alami (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Tirion, cop. 2002 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : Israël 945.6 |
Besprekingen
31/12/2003
De afgelopen jaren is het conflict in het Midden-Oosten via de televisie onze huiskamers binnengekomen. Dag na dag bepalen geweld en lijden het nieuws. Beelden van tot de tanden bewapende Israëlische soldaten tegenover kinderen die stenen gooien zaaien onrust en verwarring. De heftigheid van het Palestijnse verzet is het gevolg van jaren van opgekropte woede en frustratie. De Israëlische reactie is altijd snel en doelmatig: Palestijnse steden worden ingenomen, gebieden afgesloten en onderhandelingen [...] opgeschort".
Oorlog en vrede ?
dan cohn-sherbok, dawoud el-alami : het palestijns-israëlisch conflict
Dit 'werelddossier' met als titel Het Palestijns-Israëlisch conflict is bedoeld om inzicht te bieden in de uiteenlopende visies die in beide kampen leven. Het veronderstelt geen voorkennis, wel interesse, en is helder en bevattelijk geschreven. Het is uniek in zijn opzet, want beide visies staan in dit boek opgetekend: de joodse en de Palestijnse. In het laatste hoofdstuk gaan de auteurs zelfs een stap verder en zoeken samen naar een (mogelijke) oplossing.
Het Midden-Oosten is een kruitvat van spanningen en conflicten, zoveel is zeker. Een van de moeilijkste vraagstukken vormt de spanning tussen de Israëli's en de Palestijnen. Beide hebben aanspraken op eenzelfde gebied, beide zijn sedert decennia verwikkeld geraakt in een spiraal van geweld. Een aantal van de problemen en vooral pijnpunten zijn om historische en actuele redenen sterk aan elkaar verbonden en grensoverschrijdend. De wereldgemeenschap wordt door beide partijen gevraagd om hulp te bieden in het zoeken naar oplossingen. Vredesonderhandelingen en vredesprocessen halen het groot nieuws, maar op het terrein worden ze meteen weer in vraag gesteld.
De jurist Dawoud El-Alami is lid van een gerespecteerde Palestijnse familie. Hij is een oprechte verdediger van de Palestijnse belangen, en staat daarom erg kritisch tegenover zowel Israëlische als officiële Palestijnse standpunten. Dan Cohn-Sherbok is een Amerikaanse rabbijn. Eerder schreef hij een pleidooi voor het bestaan van de staat Israël, waarin hij de totstandkoming bepleit van een thuisland voor de Palestijnen. Anderzijds is hij een hevig verdediger van een joodse staat in het Midden-Oosten. Beide auteurs verwijzen naar het ontstaan van het Zionisme op het einde van de 19e eeuw; hun blik op dit historisch gegeven is wel verschillend ingekleurd. Terwijl Cohn-Sherbok het urgente belang van de stichting van de staat Israël plaatst tegen het verschrikkelijke lot van de joden in Europa, ziet El-Alami geen enkele rechtsgrond, laat staan ethische verantwoording, voor het beroep van Israël op Palestijns bezit. Hij kan zijn woede nauwelijks onderdrukken waar het gaat om toe-eigening van Palestijns land. Hij is van oordeel dat Israël aan het Palestijnse volk compensaties verschuldigd is voor zowat een eeuw ontberingen en ongemakken die zijn volk werden aangedaan. In zijn bijdrage benadrukt hij hoe een of twee generaties geleden de Palestijnen -- onwetend -- zich zogezegd veel toleranter opstelden tegenover de verschillende voldongen feiten die hen door het ontstaan van de staat Israël werden opgedrongen: het door de jonge staat Israël geschapen Palestijnse vluchtelingenprobleem, de negatieve opstelling van Israël ten overstaan van in Arabische stijl opgestelde akten van landeigendom van de Palestijnen. Beide auteurs blijven hier bij hun uiteenlopende visie en standpunten.
Cohn-Sherbok begint zijn verhaal met een uiteenzetting over de zionistische beweging, waarin vanaf het begin van de 19e eeuw een religieuze en spirituele strekking bestaat die ijvert voor de joodse identiteit rond de verwachting van de Messias, en daarnaast een seculiere strekking die reeds op het einde van de 19e eeuw een oplossing tegen het antisemitisme ziet in de totstandkoming van een eigen thuisland voor de joden. Na de Eerste Wereldoorlog krijgen die plannen steeds meer concrete gestalte. De Britten hadden namelijk, via een dubbelzinnige Balfour-Declaration, in het latere mandaatgebied Palestina een land beloofd aan de joden. Het vervolg is bekend, en wordt door Cohn-Sherbok in een vlot leesbaar historisch kader weergegeven: het interbellum met de opkomst van het nazisme en het verhaal van bloed en tranen dat leidt tot de oprichting van de staat Israël en de nimmer aflatende vijandigheid van de Arabische wereld.
El-Alami ziet in vele historische beslissingen heel andere zaken dan zijn joodse gesprekspartner. Vast staat dat de Palestijnen anno 2003 anders denken over hun situatie in het Midden-Oosten dan hun (groot)ouders ten tijde van de oprichting van de staat Israël in 1948 en in de daaraan voorafgaande periode. De zogezegde verdeling door de jonge Verenigde Naties, de ongelijke behandeling van joden en Palestijnen die zich niet herkenden in de verdeelsleutel, en de plotse oprichting van de Israëlische natie, zijn voor de Palestijnen vandaag een doorn in het oog. Zij blijven het aanvoelen als het annexeren van hun eigen grond. De Zionisten dachten een land zonder volk aan te treffen voor een volk zonder land.
Voor El-Alami begint de moderne geschiedenis van Palestina eigenlijk in de 19e eeuw, in de nadagen van het Ottomaanse Rijk. Landbouw was de belangrijkste bron van inkomsten in een feodaal beheerd gebied. In de tweede helft van de 19e eeuw komen steeds meer joodse immigranten, wat door de bevolking met lede ogen werd ondergaan. Wanneer de Britten en de Fransen in en na de Eerste Wereldoorlog het gebied 'verdelen' stuiten ze op de moeilijkheid dat de Otto-maanse sultan tevens de kalief was, de spirituele leider van de islam. Het religieuze en zelfs fundamentalistische element in de godsdienst zal in de hele 20e eeuw problematisch blijven.
De kern van de onoplosbaarheid van de toestand is het ontbreken van eenduidige spelregels, daarover zijn beide auteurs het in grote mate over eens, maar ze benadrukken wel hun eigen gelijk. Terwijl Cohn-Sherbok spreekt van discriminatie van de joden, vraagt El-Alami hem eerst te kijken naar het imago van de 'onbeschaafde Arabieren' in de westerse cultuur, een imago dat op een onacceptabele manier wordt hooggehouden en bevestigd. Israël wordt afgeschilderd als een beschaafd westers land, omringd door vijandige barbaren. El-Alami geeft de gevoelens van de Palestijnen weer, wanneer hij zegt dat een Israëliër gewapend op straat mag gaan, een Palestijn niet, dat Israël lid is van de Verenigde Naties, de Palestijnen daarentegen hebben geen recht op een eigen staat. En de (nazaten van de) vluchtelingen hebben geen recht op terugkeer, terwijl iedere jood recht heeft op emigratie naar Israël. El-Alami schrijft dat vooral de toekomst belangrijk is, en onderstreept dat het grootste deel van de Arabische wereld het bestaan van Israël accepteert. Dat betekent echter niet dat het onrecht dat de Palestijnen is aangedaan zomaar kan worden weggewuifd. Er zijn in het verleden dingen gebeurd die nu hersteld moeten worden. De laatste alinea van het boek eindigt met de gedachte dat Israëli's en Palestijnen nooit in vrede kunnen samenleven als ze niet gelijk zijn. Of het in één of in twee landen gebeurt, beide moeten dezelfde rechten krijgen, en ook gelijke kansen.
Het boek leest vlot en biedt een degelijk onderbouwd beeld van het dossier. De academisch geschoolde auteurs zorgden voor een toegankelijke publicatie. De kaarten zijn wat magertjes uitgevallen, de chronologie van 1862 tot 2001 daarentegen is zeer nuttig bij het lezen van het boek. De bibliografie verwijst hoofdzakelijk naar Engelstalige literatuur, het register is uitgebreid en praktisch. Het is nu nog wachten op de vrede. [Frans L. Van den Brande]
Prof.dr. A. Wessels
Een joodse en Palestijnse auteur behandelen het Palestijns-Israëlische conflict vanuit joods en Palestijns perspectief. Eerst worden de ontwikkelingen gevolgd vanaf de zionistische beweging tot de oprichting van de joodse staat en de geschiedenis daarna tot en met het gefrustreerde vredesproces sinds Oslo (1993). De Palestijnse auteur beschrijft de ontwikkeling in diezelfde periode van de oorsprong van het moderne Palestina, de verhouding tussen joden en Arabieren, de intifada, Madrid, Oslo en verder. Aan het slot volgt nog een korte discussie tussen beide schrijvers. Een bibliografie van titels vanuit beide perspectieven volgt, alsmede een uitgebreid register. Aan het begin van het boek staat ook nog een 'chronologie' met belangrijke jaartallen van de verschijning van 'Rome and Jerusalem' van Moses Hess (1862) tot aan 2001, het premierschap van Sharon. Het zal iedere lezer duidelijk worden dat er nog erg veel verder gesproken zal moeten worden tussen Israëli's en Palestijnen over verstaan en uitleg van geschiedenis, alsook het beter verstaan van elkaars pijn. Belangrijk is in ieder geval dat het geprobeerd wordt.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.