Spelen met denken : over filosoferen met kinderen
Ekkehard Martens (Auteur)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt magazijn
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Lemniscaat, cop. 2000 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 110 MART |
Besprekingen
31/12/2001
Dit is geen doeboek vol verhaaltjes (hoewel Matthew Lipman geregeld opduikt met zijn Harry en Pixie) en evenmin een handleiding voor de opvoeder, maar een heuse filosoferen-met-kinderen- (FMK-)studie. Het filosofeert over FMK én biedt tegelijk een aanzet tot een hertaling van de filosofie-voor-volwassenen naar filosofie-door/voor/met-kinderen. Dit is natuurlijk enigszins verwarrend, maar heeft ook iets hyperconsequents natuurlijk. Met dit boek wil de auteur het FMK een "breed uitgewerkte en diepgaande fundering" bieden, een garantie dat het om meer gaat dan een (les)uurtje vrijblijvend zwetsen. Het is dan nog maar de vraag of dit een goede zaak is. Ten eerste is het moderne begrip 'garantie' in de filosofie heden ten dage net zeer omstreden; ten tweede bestaat nog steeds een onoverbrugbaar verschil tussen filosofie en kindervertoog en ten derde is de wenselijkheid van de opheffing van dat verschil allesbehalve evident. Wat dat eerste betreft: de filosofie heeft het niet meer zo met funderingen die bestaansrechten uitdelen, dergelijke termen worden doorverwezen naar de theologie, die door de godsdienstfilosofen beter dan door de theologen zelf wordt gevrijwaard van filosofische accaparatie. Inderdaad wordt de hedendaagse filosofie getekend door narrativiteit en hermeneutiek. Maar dat betekent nog niet dat elk verhaal filosofie moet heten of onder filosofische vlag moet uitvaren ter kolonisatie van elk woord. De auteur wil een écht FMK tegenover een quasi-FMK aflijnen, omdat dat laatste schadelijk zou zijn voor kinderen. Als hij daarmee refereert aan de manier waarop sommige alternatieve onderwijs- en opvoedingscircuits een al te new-agebocht nemen, akkoord, met volgende bedenking: de schadelijkheid van dergelijke circuits bewijst nog niet de wenselijkheid van FMK. Onvermijdelijk duwt hij met die demarcatie het hele FMK in de richting van de officiële, zelfs academische filosofie. Dat is niet onmiddellijk wat sommige andere FMK'ers voorstaat: die willen eigenlijk alleen de 'kinderlijke' associaties zoals die door elke oplettende onderwijzer of opvoeder worden opgenomen -- en dat net zoveel wegheeft van de 'gelijkzwevende aandacht' van Freud als van de Sokratische ironie -- promoveren tot filosofie, wellicht omdat ze zowel het vreemde als het terechte in zich dragen. Dat is gewoon een onschuldig modieus woordspelletje, dat meedrijft op de -- uit dezelfde landen als FMK afkomstige -- stelling dat filosofie praktisch moet (kunnen) worden. Ondermeer De Botton verdient er zijn boterham mee. Wat deze auteur hier wil doen, is werkelijk de filosofie in het spreken van het kind wrikken. Dit lijkt mij vooral fout in die mate dat een kind -- vrij naar Piaget -- nog geen afdoende cognitieve afstand kan instellen die pas filosofie kan genereren. Aristoteles insinueerde dat elke mens wellicht een filosoof was; immers, slechts de mens onder alle levende wezens stelt de waarom-vraag. Nu, kinderen krijgen hun ouders geregeld in het behang met hun waarom: hun waaroms verdragen nooit een redelijke verklaring! Wat FMK doet, is ofwel inflatoir: dan maar elke waarom-vraag filosofie noemen (wat Aristoteles zeker niet bedoelde); ofwel etnocentrisch: elke waarom-vraag te lijf gaan met de ene echte filosofie. En de schemerzone is quasi-FMK. [Erik Meganck]
Wim Fiévez
Dit boek, gericht op de volwassen, filosofisch geïnteresseerde lezer, probeert uit te leggen hoe belangrijk filosofie is voor de ontplooiing van kinderen. Het is in feite een vrij warrige bespreking van de bekendste, vooral Amerikaanse publicaties uit jaren tachtig over de voordelen en mogelijkheden van kinderfilosofie. Filosofie heeft volgens Martens (1943) niets meer te maken met existentiële dogma's, maar is een kwestie van denken over denken. Kinderfilosofie is belangrijk omdat die het intellectueel inzicht in concepten en argumentaties vergroot. Hierdoor versterkt het de autonomie en het kritische vermogen van het kind. Het boek is echter een ratjetoe van citaten, historische informatie en wollige omschrijvingen van wat filosofie is of zou moeten zijn. Sceptische geluiden van Wittgenstein en de postmodernisten worden weliswaar besproken maar krijgen niet de aandacht die ze verdienen. Sceptische lezers zal het boek dan ook niet overtuigen, maar de filosofische vorming van kinderen staat sterk in de belangstelling en het boek zal zijn weg wel vinden naar filosofisch geschoolde lezers die daarbij betrokken zijn. Normale druk.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.