Vatmaar : een levensecht verhaal over een tijd die voorbij is
A.H.M. Scholtz
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Meulenhoff, cop. 2000 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : SCHO |
31/12/2001
A.H.M. Scholtz was zeventig toen hij debuteerde met Vatmaar (1997), de eerste grote roman in Zuid-Afrika geschreven door een kleurling. Afdraai, zijn tweede roman, verscheen in 1998 en is thans ook in Nederlandse vertaling beschikbaar. De roman is genoemd naar het dorpje Afdraai, gelegen in de Vrystaat. Rode draad door heel het verhaal is de geschiedenis van de opeenvolgende generaties die op boerderij Brinks Pos wonen. Scholtz laat de geschiedenis een aanvang nemen op het eind van de 19e eeuw, als tijdens de Boerenoorlog (1899-1902) de boerderij wordt platgebrand door de Engelsen en de vrouwen naar een concentratiekamp worden gevoerd. Wat daar, in vaak onmenselijke omstandigheden, nog mogelijk bleek, de solidariteit nl. die geen rekening hield met huidskleur, zal nadien nauwelijks nog aan bod kunnen komen. Het verhaal zelf draait niet zozeer rond de Brinks zelf, maar vertrekt vanuit de geschiedenis van Hester Ollivier, een 'koelievrouw'. Als haar man Hendrik, die zelf als 'bijwoner' (een arme blanke die op de boerderij werk heeft gevonden) terugkeert uit de Boerenoorlog, haar de rug toekeert omwille van haar afkomst. Meteen ligt de weg open voor een verhaal waarin de protagonisten keer op keer ten onder zullen gaan aan de steeds nadrukkelijker aanwezige en rond de jaren '50 geofficialiseerde apartheid. Aangrijpend is het verhaal van Marius Smith, die door toedoen van de gemene en brute seksmaniak Gert Cloete, "het werktuig van de apartheid", zijn vrouw en kind van zich afgenomen ziet. Het zijn zijn kleinkinderen (die eigenlijk de kinderen zijn van Cloete die een relatie had met zijn stiefdochter Valerie), die op Brinks Pos een doos terugvinden met daarin het verhaal van Anna Brink en al wie na haar komt. Scholtz heeft Afdraai op die manier opgebouwd als een raamverhaal. Belangrijker dan die structurele ingreep is de boodschap die de roman en het verhaal van de strijd die generaties kleurlingen hebben gestreden, omvat: aan het begin en aan het slot komt in identiek herhaalde bewoordingen de op de toekomst gerichte boodschap voor dat "er op een dag een man die al over zijn beste jaren heen was, uit de gevangenis zou komen en de zwarten zou bevrijden." Afdraai sleurt de lezer door zijn directe verteltrant mee in een nauwelijks te stoppen geschiedenis van menselijke grootheid en al even menselijke naijver en achterbaksheid. Het enige bezwaar dat ik heb, is dit tegen de soms nogal oubollige titels van sommige hoofdstukken, zoals: 'Manie vindt de liefde en verliest haar weer', of: 'Twee vrouwen lachen en huilen'.... Toch blijft Afdraai een diepgaande roman, die een eeuw Zuid-Afrikaanse geschiedenis concreet gestalte geeft in de lotgevallen van blanken, zwarten en kleurlingen. [Jooris Van Hulle]
Drs. T. Kraan
De Zuid-Afrikaanse schrijver A.H.M. Scholtz (1923) debuteerde in 1996, op zeventigjarige leeftijd, met de roman 'Vatmaar'*, waarmee hij veel lof oogstte. Na een bundel korte verhalen is dit zijn tweede roman. Ook hierin wordt een ontroerend beeld geschetst van de lotgevallen van kleurlingen in Zuid-Afrika, in dit geval de Vrijstaat. Het is het verhaal van de bewoners en bijwoners van een boerderij ('plaas'), Brinks Pos geheten, en bestrijkt een aantal generaties. Het begint in de Boerenoorlog (1899-1902) en de rode draad in het verhaal is het steeds terugkerende drama dat zich voltrekt als iemand ontdekt niet honderd procent blank te zijn. Het boek, dat verzorgd is vormgegeven en goed vertaald, geeft een interessante kijk op het alledaagse leven van alledaagse mensen tegen de achtergrond van een samenleving waarin huidskleur (wit of gekleurd) en moedertaal (Engels of Afrikaans) van essentiële betekenis zijn. Kleine druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.