De wraak van Baudelaire : misdaadroman
Bob Van Laerhoven
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Manteau, 2000 |
MAGAZIJN : FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : LAER |
John Vervoort
i /un/15 j
BOB VAN LAERHOVEN
,,Drie mannen toastten met Dom Perignon op de mogelijkheid om miljoenen mensen om te brengen.'' Zo begint Mosk van Bob van Laerhoven. Toch niet weer een thriller waarin een gigantisch complot van enkele megalomane maniakken moet bestreden worden, denk je meteen. Maar inderdaad, Mosk draait rond de diabolische plannen, codenaam Operatie Sweep, van een advocaat, een geheim agent en de Belgische minister van Defensie (zijn voornaam is Leo, rings a bell ?). Uit de openingsalinea's vernemen we nog dat een ultrarechtse organisatie, de International Christian Control Group, de strijd wil aanbinden met islamitische fundamentalistische groepen als Hamas en Gia, want de Control Group is ervan overtuigd dat er ,,in de 21ste eeuw een formidabele strijd tussen het christendom en de islam ging losbarsten.'' Gelukkig gooit Van Laerhoven het in de volgende hoofdstukken over een andere boeg: degelijke plot, strak geschreven. Tot je te lezen krijgt, zo ongeveer in het midden van het boek, hoe de drie hun plannen gerealiseerd willen zien. Dan breekt je klomp. Bob van Laerhoven (1953) is een literaire duizendpoot. Sinds hij in 1985 opvallend debuteerde met de roman Nachtspel , die nogal obsessioneel rond zelfbevlekking draaide, heeft hij vele romans, maar ook verhalenbundels, reisverhalen, filosofische beschouwingen, theater, dagboeken en talloze artikels geschreven. Maar echt doorgebroken is hij nooit. Even zag het er nochtans wel naar uit. Eind jaren tachtig vielen zijn romans Het lange afscheid en De stenen wachter op. Hij was zelfs te gast in het praatprogramma van Adriaan van Dis. In 1996 verscheen Koperen Gaby . Daarna ging hij zich steeds meer als Kuifje gedragen. Verslagen van zijn vele avontuurlijke reizen verschenen in diverse tijdschriften. Zo reisde hij meerdere keren naar de Balkan toen het daar serieus hommeles was en kon de Thaise seksindustrie op zijn interesse rekenen. Ook herinner ik mij een verslag over zijn ervaringen met de Viagra-pil.
Samen met VRT-radiojournalist Hugo Marynissen publiceerde hij vorig jaar zijn eerste thriller: Dubbelspoor , gesitueerd in Zuid-Afrika. Genre en land moeten Van Laerhoven bevallen zijn want ook Mosk speelt in Zuid-Afrika.
De honderd bladzijden die volgen op de proloog zijn sterk. Daarin wordt vooral de nasleep verteld van een uit de hand gelopen studentengrap. De dochter van de advocaat uit de proloog vertelt aan twee vrienden dat haar ultieme seksuele fantasie een verkrachting is. Die droom willen haar vrienden wel helpen realiseren. Het loopt op een originele maar nogal pijnlijke manier uit de hand. Een van de jongens wordt letterlijk opgeblazen. De vaders zorgen ervoor dat een onschuldige zwarte jongen de schuld krijgt. Hij komt in de beruchte gevangenis van Robbeneiland terecht. Wanneer hij zes jaar later vrijkomt, wil hij de grootste bendeleider van Kaapstad worden en is hij vastbesloten om wraak te nemen op de drie rijkeluiskinderen.
Peter Declercq, ook al de speurder van dienst in Dubbelspoor , komt terecht in een onontwarbaar kluwen, waarbij de wraak van de bendeleider en Operatie Sweep met elkaar verweven worden. Ook dat doet Van Laerhoven meer dan degelijk. Maar wanneer de uiteindelijke bedoeling van het complot duidelijk wordt, verliest het verhaal nogal wat van zijn geloofwaardigheid.
Toch is Mosk een onderhoudende thriller. Van Laerhoven verwijst bijvoorbeeld op een speels-ondeugende manier naar feiten die politiek, pers en publiek de laatste jaren nogal bezig hebben gehouden. Zo duiken plots Atoma-schriftjes op, inderdaad van een voormalige defensieminister, Leo Vinckeslag. Daarin staat niets minder dan dat België mee verantwoordelijk is voor de aanslag op president Habyarimana en dus ook voor de Ruandese genocide. De karikatuur van de voorzitter van de Christelijke Burger Partij is vermakelijk. Van Puyendonk is corrupt als de pest, seksueel gefrustreerd, machtsgeil en meedogenloos. Er wordt ook verwezen naar de moord op een belangrijke Waalse politicus die ,,Dieu le Père'' wordt genoemd.
Van Laerhoven is duidelijk voorgoed verliefd op Zuid-Afrika. Maar hij sluit zijn ogen niet voor de gigantische problemen van het land. Zuid-Afrika kampt met een nooit geziene criminaliteit, armoede, sloppenwijken, drugs, en natuurlijk het racisme en de grote kloof tussen blank en zwart. Ook de kleine kantjes van zijn hoofdpersonages beschrijft hij met zichtbaar genoegen. Alleen zijn belangrijkste plotwending, Operatie Sweep, is niet geloofwaardig. Bij nader inzien heeft zijn plot Operatie Sweep niet eens nodig.
31/12/2000
Het verhaal speelt zich nagenoeg hoofdzakelijk af in het Zuid-Afrikaanse Kaapstad en bestrijkt de periode 1987-1999. Superintendent Peter Declercq, die eerder al een rol speelde in de thriller Dubbelspoor (1998) -- boek dat Van Laerhoven samen met Hugo Marynissen schreef -- is ook hier van de partij. Hij raakt betrokken bij een maalstroom van gebeurtenissen waarop hij slechts ten dele greep lijkt te hebben, waarvoor hij in een aantal gevallen onder druk van buitenaf moet passen of die zich zelfs nagenoeg geheel buiten zijn weten om voltrekken. Overigens gaat het er in Declercqs privé-leven ook niet altijd even rechtlijnig aan toe en blijft de man worstelen met zijn identiteit (blanke Belgische moeder en zwarte Zuid-Afrikaanse vader). Declercqs figuur en rol fungeert als een soort rode draad in een roman met wijdvertakte plot, waarbinnen zich een web van intriges en tal van personages manifesteren. Drie rijke, machtige families raken via hun kinderen (verwende enfants terribles) betrokken bij een nare kwestie. Operatie doofpot wordt ingezet en bij wijze van sluitend alibi wordt Ronald Mufungu, een zwarte jongeman, valselijk beschuldigd. Hij belandt in de helse gevangenis op Robbeneiland. Zijn aanvankelijke overlevingsdrift zet zich al snel om in een tomeloze eer- en wraakzucht. Als Mufungu (inmiddels ook de Hyena genoemd) de gevangenis verlaat, is dat met een pantser van trots ("die zo rood was als bloed en zo hard als gewapend beton"). De goedlachse jongen van weleer is een psychopaat geworden in wie een koelbloedige moordenaar, gehaaide intrigant en crimineel huizen. In geen tijd palmt hij Nyanga, de grootste sloppenwijk van Kaapstad in, en bouwt hij een heus drugskartel uit. Met steeds dat ene doel voor ogen: de ultieme wraak. "Hij zou het de wereld betaald zetten. Allemaal. Iedereen."
Nog in Zuid-Afrika is achter de schermen de International Christian Control Group (ICCG) actief. Destijds opgericht als antwoord op het islamitisch extremisme van GIA en Hamas, maar thans verworden tot een club van "smokkelaars op hoog niveau" [...] "Het bleef echter een efficiënte organisatie, met machtige en invloedrijke leden." Onder wie enkele Belgische toppolitici. Het ICCG is thans in het bezit van een ongemeen moordend wapen, een bacterie die niet-blanke bevolkingsgroepen kan uitroeien...
Dat in deze roman uiteindelijk alles met alles in verband staat en/of te maken krijgt, ligt voor de hand, wordt mede gestuwd vanuit een soort basisidee die altijd en overal opduikt: het onbestemde samenspel van het lot (die "grillige toneelmeester") en het toeval ("gewelddadig toeval in een gewelddadig land"). Niets of niemand wordt gespaard. Zo schiet een Vlaamse onderzoeksjournaliste er het leven bij in en wordt een vriendin van Declercq (inspecteur Sammy Duchêne van de Brusselse gerechtelijke politie -- zie ook Dubbelspoor) die voor een weekje uit België was overgekomen, brutaal verkracht.
De roman is opgebouwd uit 60 korte hoofdstukjes, waarbij de locaties, personages en invalshoeken waarop wordt gefocust, geregeld wisselen. Dat komt de spanningsboog ruim ten goede en het resulteert mede in een bijzonder hoog vertelritme, dat je als lezer compleet weet vast te kluisteren. Ook de vele dialogen bepalen mee het hoge tempo, en sluiten naar hun aard functioneel aan bij personages en situaties, en hoe die gestalte krijgen. In zijn combinatie van wervelend verhaal, meedogenloze spanning en weerzinwekkend onderwerp -- dat laatste heeft zowel te maken met de harde, gewelddadige en niets of niemand ontziende feiten als met de onverbiddelijke menselijke ontwrichting die wordt blootgelegd -- groeit Mosk uit tot een bijzonder boeiende en messcherpe thriller. Die qua leesplezier nog een extra meerwaarde krijgt vanuit de verwijzingen naar politieke en maatschappelijke toestanden, weliswaar ingebed in een fictieve context. [Luc Lannoy]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.