Russisch familiealbum
Michael Ignatieff
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Contact, 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 399.22 IGNA |
31/12/2000
Tussen 1993 en 1997 reisde Michael Ignatieff door Servië, Kroatië, Bosnië, Rwanda, Burundi, Afghanistan en Angola. Sinds zijn reizen door oorlogsgebieden is Ignatieff op zoek naar verklaringen van de almaar toenemende gruwelijke etnische conflicten en de gespannen verhouding tussen die gevarenzones en de internationale gemeenschap. Ignatieff ervaart in eerste instantie een duidelijke kloof tussen de nieuwe oorlogsvoerders, die gedomineerd worden door ongeregelde troepen -- waardoor de gevechten ook zo wreed zijn -- en de destructieve krachten van etnische conflicten enerzijds en de vrijheidslievende interventionisten met allerlei ethische idealen anderzijds. Die kloof bestaat ook tussen de toenemende globalisering enerzijds en de chaos van een dergelijk conflict anderzijds. De auteur vertrekt vanuit een aantal vragen. Wat drijft mensen tot het uitmoorden van zijn buren? Wat drijft anderen (staten en individuen) ertoe zich te mengen in die etnische strijd? Welke mengeling van overmoed en morele solidariteit bracht de westerse landen tot het avontuur om orde op zaken te willen stellen in de wereld? Wat zijn hiervan de consequenties? Hoe ziet zo'n postmoderne oorlog eruit?
In een eerste essay gaat de auteur dieper in op de rol van televisie, die met haar verslag van hongersnoden en oorlogen een onweerlegbare invloed heeft op de internationale politiek en westerse liefdadigheid. De rol van televisie is een aan twee zijden snijdend mes. Wij worden enerzijds met onze neus op de feiten gedrukt en kunnen nog moeilijk ontsnappen aan enige gevoelens van betrokkenheid en medeleven. Anderzijds negeert televisie voedseltekorten waar geen visueel verhaal in zit en is haar aandacht slechts van korte duur. Het conflict mag ook niet te lang duren zonder nieuwe plotwendingen, anders haakt de kijker met zijn zogezegde gemeende morele bekommernis af. Ignatieff behandelt de rol van de televisie op een uiterst genuanceerde manier.
In een tweede hoofdstuk probeert Ignatieff erachter te komen hoe buren elkaars vijanden worden, hoe mensen die vroeger een heleboel gemeen hadden uiteindelijk niets anders meer gemeen hebben dan de strijd. Hij gaat dieper in op de dynamiek van een nationalistisch discours en de invloed daarvan op de gewone man. Hij komt tot de conclusie dat de elementen die mensen gemeen hebben, voor hun perceptie van de eigen identiteit minder essentieel zijn dan de marginale 'geringe' elementen die hen scheiden. Vandaar de titel van dit deel: het narcisme van het geringe verschil. Nationalisme is volgens Ignatieff geen uitbarsting van oude historische rivaliteit en antagonisme, maar een modern taalspelletje. Het is een retoriek die feitelijke verschillen transformeert in een denkbeeld dat een rechtvaardiging vormt voor politieke projecten en identiteit verandert in narcisme. De wortel van onverdraagzaamheid ligt in onze neiging tot overwaardering van onze eigen identiteit.
Het derde deel handelt over het falend ethisch internationalisme en het gevolg hiervan, wat hij de "verleiding van de morele afkeer" noemt. De verleiding is groot om na de teleurstelling over het falen van de nieuwe wereldorde uiteindelijk het slachtoffer de schuld te geven en zo terug te plooien op isolationisme. We pleiten ons dan vrij met het argument: 'wij' hebben het geprobeerd en 'zij' zijn er niet in geslaagd.
In een vierde hoofdstuk gaat Ignatieff dieper in op de evolutie van de oorlogsvoering en de humanisering van de oorlog. Het klassieke patroon van de professionele oorlogsvoering wordt doorbroken. Veelal gaat het om militaire rebellie, guerrilla-acties tegen impopulaire regimes, opstanden van een etnische groepen tegen andere groepen, roversbenden enz.
Het laatste essay gaat over het helen van de wonden na een conflict, over de herinnering en morele genezing. Wat is de rol van verzoening, waarheid en gerechtigheid in dat proces? Wat is waarheid? Wat is gerechtigheid? Wat is verzoening? Hoe kunnen waarheidscommissies zoals in Latijns-Amerika en Zuid-Afrika hierin een rol spelen? Wat betekent het voor een land zijn verleden te verwerken? Hoe komt een volk uit een oorlog? Aan de hand van concrete voorbeelden, waaronder Duitsland en de voormalige USSR, krijgen we een beeld van een uiterst complex gevolg van gruwelijke burgeroorlogen.
Michael Ignatieff heeft een scherpzinnige en intrigerende analyse geschreven. Concrete ervaringen met journalistieke klasse, veldwerk doorspekt met ontmoetingen met soldaten, krijgsheren, politici, slachtoffers en hulpverleners, historisch inzicht en theorieën worden magistraal verweven. Hij laat niet na algemeen aangenomen concepten aan te passen aan eigen inzichten. Het is een prachtig boek, uitstekend opgebouwd tot een coherent geheel, nuchter en absoluut niet fatalistisch, helder en boeiend geschreven met duidelijke probleemstellingen. [Wout Van Impe]
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.