Het symbolische verlangen : over onze architectonische, erotisch-seksuele en godsdienstig-religieuze zinnebeelden
Jacques de Visscher
Jacques de Visscher (Auteur)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Magazijn |
Damon, cop. 1999 |
MAGAZIJN : NON-FICTIE : ENKEL NA MAGAZIJNRESERVATIE : 127 DEVI |
31/12/2000
Dat de mens naakt geboren wordt, is een natuurlijk gegeven. Maar dat maakt hem juist zo kwetsbaar, niet alleen biologisch maar ook psychisch en geestelijk. Hoe hij ook tracht die naaktheid te verbergen, ze blijft zijn noodlot, want spijts alle aankleding een heel leven lang, staat hij uiteindelijk naakt oog in oog met zijn sterven. Geen mens kan er onderuit die naaktheid te erkennen en haar te beantwoorden. Jacques de Visscher, hoogleraar filosofie aan het Sint-Lucasinstituut te Gent, brengt in dit wijsgerig-antropologisch essay deze thematiek op een onmiskenbaar heideggeriaanse wijze naar voren. Hij gaat uit van de menselijke alledaagsheid, die een intieme toegangsweg lijkt naar het fenomeen van de menselijke naaktheid. Elke nieuwkomer wordt bij zijn geboorte onmiddellijk aangekleed zodat hij wordt weggenomen uit de onherbergzaamheid van het leven en bekleed en omkleed met 'wereldlijkheid', een heel relatiepatroon van mensen, dingen, instellingen, taal, ideologieën enz., noem het cultuur. Elke cultuur bedt de mens in in een voorafgegeven werkelijkheid die hem de noodzakelijke tools biedt om te ontwikkelen.
Erg boeiend -- soms meeslepend geschreven -- is het deel over de belichaming van de wereld als een zoeken naar de lijfelijke maat. Thema's als bed, huis, stad komen hier voluit tot leven als metaforen voor de menselijke inspanningen om met het fenomeen 'naaktheid' klaar te komen. De bladzijden over sacrale ruimten als gestalten van de heilige plek (de axis mundi) staan model voor het diepe antropologisch geïnspireerde karakter van het werk. De auteur laat zien hoe de pasgeboren lichamelijkheid niet de norm is, maar een gegeven dat moet worden omgevormd om zichzelf te worden. De spanning tussen het feitelijk gegeven 'zijn' en het ideaal waarop we ons moeten richten, legt de basis voor een ethisch of pedagogisch denken en handelen. Hierin zoekt De Visscher naar een overstijgen van de vervreemding om thuis te komen in een warme economie waarin menselijke relaties zinvol kunnen ontwikkelen. Uiteindelijk richt hij zich op de christelijke interpretatie van de cultuur. Niet zoals die historisch gestalte kreeg in de meestal negatieve waardering van het lichaam door de kerksystemen, maar zoals ze te achterhalen valt in de oorspronkelijke bijbelse tradities. Met Paulus spreekt hij daarom over de religie van het 'verheerlijkte lichaam': het paulinische onderscheid tussen 'het vlees' (sarks) en het 'spirituele' lichaam (soma) vormt hier de leidraad voor zijn slotbeschouwingen. Hierbij moet wel de vraag worden gesteld of de auteur zich als filosoof voldoende wapent om zijn religieuze overtuiging eerlijk te ondervragen. Het komt iets te vanzelfsprekend over. In ieder geval wordt niet duidelijk of de paulinische opvatting soelaas kan bieden voor de hedendaagse problematiek van naaktheid en lijfelijkheid. In dit boek voel je het perspectief van de hoop en van het vertrouwen in het leven aanwezig, maar naar het einde toe loopt dat gevoel enigszins verloren in de vangarmen van speculatief denken. Als de lezer dit gevaar kan ontlopen, zal dit boek hem/haar veel te denken geven. [Willy Deckers]
Prof. dr. F.J. Heggen
De Visscher (1943), hoogleraar in Gent/Brussel en Nijmegen, sluit met dit boek een filosofische trilogie af, na 'Over de levensloop' en 'Een te voltooien leven' *. Hij beschrijft verschijnselen van het alledaagse leven zó als ze zich aan ons voordoen: het naakt geboren zijn van de mens als symbool van subjectiviteit die kwetsbaarheid betekent, maar ook gevoeligheid en openheid. De mens is aan te kleden; hij zoekt naar een lijfelijke maat, naar herbergzaamheid en bescherming in de stad. De hoofdstukken zijn ongelijk van kwaliteit. De auteur is op zijn best als hij schrijft over de ontvankelijke wereld, over maakbare stedelijkheid die aansluit bij traditionele modellen maar tegelijk rekening houdt met demografie, technologische expansie, flexibele mobiliteit. De Visscher zoekt naar bijbelse inspiratie. Daarbij komt hij soms tot wonderlijke uitspraken (het christendom als een religie van het bevrijde en verheerlijkte lichaam). Hij wekt ook verbazing als hij spreekt over seksualiteit (dieren zijn niet seksueel) of over verwantschap tussen mens en dier. Al met al een ongelijkmatig boek. Voortreffelijke bladzijden in een evocatief proza, maar soms ook een woordenbrij met slecht omschreven termen. Normale druk.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.