Het nieuwe van de oudheid : Een hoorcollege over de klassieken in onze moderne maatschappij
Ineke Sluiter
Ineke Sluiter (Auteur)
00/00/0000
Deze hoorcolleges (samen goed voor vier uur op vier cd's) behoren tot de reeks 'Klassiekste klassiekers', waarin eerder al delen verschenen over de mythen in Homerus' epen, in Aeschylus' Agamemnon en in Sophocles' Koning Oedipus. Nu behandelt Ineke Sluiter grote Griekse teksten in oorlogstijd. Ze begint met Sophocles' Antigone, waarbij ze conflicten "vóór de oorlog" (de Peloponnesische) analyseert. De opvattingen van Griekse politici en filosofen tijdens de Peloponnesische oorlog illustreert en becommentarieert ze met teksten uit Thucydides en Plato. De in dezelfde periode geschreven tragedies van Euripides (vooral Trojaanse vrouwen) en komedies van Aristophanes (vooral Lysistrata) belichten wat gewone Grieken over oorlog en vrede dachten. Deze schijnbaar heterogene elementen zijn tot een fraai geheel verwerkt.
Sluiter geeft bijzonder interessante informatie over de besproken auteurs en werken, en belicht bv. meesterlijk het karakter en de politieke functie van de komedie. Ze wijst op verbanden in eenzelfde werk, maar ook op gelijkenissen en verschillen (of evoluties) over de genres heen. Daarbij confronteert ze de visies van de auteurs met de politieke oorlogssituatie. Haar politieke analyses klinken erg modern, met begrippen als 'Realpolitik' en 'burgerlijke ongehoorzaamheid'. Ze focust vaak op de spanning tussen macht en moraal, en op de problemen die grote mogendheden hebben met de (vermeende) onverenigbaarheid tussen ideaal en eigenbelang, tussen veiligheid en rechtvaardigheid. Nadat Pericles erop wees dat de Atheense democratie tegenover opstandige bondgenoten optrad als een tirannie, wees zijn opvolger Cleon op de noodzaak van zo'n optreden. Sluiters reflecties klinken vaak nog erg actueel, en ze vergelijkt zelfs expliciet de tegenstrijdige opinies van de Atheners met de tegenstelling tussen Bush (voor wie in functie van de veiligheid alles geoorloofd was) en Obama (die naar het voorbeeld van de founding fathers stelde dat een keuze tussen veiligheid en ideaal niet hoefde). Regelmatig geeft ze een kritische evaluatie van opvattingen in latere wetenschappelijke werken, zoals Hegels commentaar bij Antigone.
De toon van deze boeiende en wetenschappelijk gefundeerde lezingen is zeer levendig, met regelmatig een persoonlijke en soms een humoristische noot (en met uitzonderlijk een evidente verspreking, zoals 'Athena' in plaats van 'Antigone'). Een begeleidend boekje bevat een tamelijk uitgebreide bibliografie en de verklaring van Griekse woorden. [Jef Ector]
P.J. Kreeuseler
De bloeiperiode van de Griekse literatuur (late vijfde en vroege vierde eeuw v. Chr.) valt voor een groot deel samen met de Peloponnesische Oorlog. Athene is in oorlog met Sparta en verliest deze. Oorlog laat veel sporen na, ook in de literatuur. In deze hoorcolleges behandelt Ineke Sluiter werk uit deze periode van o.a. Sophokles, Thucydides en Aristophanes. Ineke Sluiter is eerste vrouw die benoemd werd als hoogleraar Griekse taal en letterkunde aan de universiteit van Leiden. Zij is ook wetenschappelijk directeur van de landelijke onderzoekschool van classici (OIKOS). Op een heldere en duidelijke manier plaats Ineke Sluiter de schrijvers in de periode waarin zij hun werk schreven. Daarnaast behandelt zij de betekenis van het werk en wat voor een invloed dit had op hun tijdgenoten. Bovendien haalt zij thema’s uit deze teksten en toont aan hoe actueel sommige zaken, zoals pacifisme of juist de verheerlijking van geweld en nationalisme, nog steeds zijn. Mede hierdoor is dit hoorcollege voor een breed publiek interessant en toegankelijk. Het tekstboekje geeft een synopsis van de colleges en verder een lijst van namen, woorden en data en literatuurverwijzingen en -suggesties.