Confrontaties : roman
Simone Atangana Bekono
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij De Arbeiderspers, © 2024 |
VERDIEPING 3 : NIEUW DUIZENDZINNEN : ATAN |
Jeroen Dera
rt/aa/02 m
Met haar debuutbundel hoe de eerste vonken zichtbaar waren (2017) won Simone Atangana Bekono de Poëziedebuutprijs aan Zee en het Charlotte Köhler Stipendium - en dan te bedenken dat het hier om een afstudeerproject ging. In poëziekringen waren de verwachtingen voor de opvolger dan ook hooggespannen. Met Marshmallow lost Atangana Bekono, die in de tussentijd de succesvolle roman Confrontaties (2020) en de novelle Zo hoog de zon stond (2022) publiceerde, die verwachtingen met verve in.
Marshmallow is in vele opzichten een spannende bundel, niet in de laatste plaats vanwege de opvallende vorm. De dichter opent met een gedicht getiteld 'Uhh,,, I am sorry I know nothing of form!!', maar dat is een poëticale grap vanjewelste. Atangana Bekono begrijpt dondersgoed wat vorm is. Zo is het geen toeval dat de gedichten in de omvangrijke afdeling 'kamer' consequent links zijn uitgelijnd, terwijl ze in de afdeling 'zonder kamer' (die nota bene begint met de mededeling “draai het even om”) grotendeels vanuit de rechterkant van de pagina inspringen. En het mag dan chaotisch lijken dat het gedicht 'VT II' vóór het gedicht 'VT I' komt, en dat er naast 'niet goed II' en 'niet goed III' géén 'niet goed I' bestaat, maar die zaken onderstrepen nu net het 'I know nothing of form'-principe.
Atangana Bekono weet dus wat ze doet, maar tegelijkertijd durft ze de taal alle kanten op te laten vloeien. Mede omdat ze spaarzaam is met leestekens, ontstaan er vaak meerdere mogelijke leeswijzen en bevat bijna elk gedicht in de bundel een of meerdere ambigue passages. Neem bijvoorbeeld deze regels:
ik was water
bedacht kom - een jongen
ik was drinkbak
bedacht de hond
Wie van taalspelletjes houdt, kan hieraan zijn hart ophalen. Wat is het grammaticale onderwerp? En als 'ik' het grammaticale onderwerp is in regel 1, wat bedacht het dan? Het zinnetje “kom — een jongen”, of een kom?
Natuurlijk vinden we daar geen sluitend antwoord op, en dat is nu net het punt in een bundel waarin ook het lyrisch ik steeds op de vloeibaarheid van grenzen lijkt te stuiten. Al heel vroeg in Marshmallow lezen we een fundamentele vraag: “en wie was ik dan - of ik dan / ja wat? een kapot scharnier in je deur?” Het lijken in eerste instantie de woorden van een verontwaardigde ziel die aan de kant is geschoven door een ex-geliefde, maar de kwestie is existentiëler. In de loop van de bundel neemt de 'ik' immers vele gestaltes aan, van mythische hondenkop tot onthoofd spook en van kreupele hond tot knekelhuis. Een gemene deler daarbij is wel dat het lichaam vaak geweld wordt aangedaan: de deconstructie van identiteit gaat samen met destructie. Maar Atangana Bekono laat die vele 'ikken' ook zelf stevig tekeergaan, op illegale feestjes vol slingerend afval, of tijdens rauwe seks in slaapkamers die soms doen denken aan het werk van Tracey Emin.
Het levert poëzie op waaraan lezers zich moeten overgeven, met name in de tweede helft van de bundel, waarin extatische en exalterende, maar soms ook confronterende teksten staan die na lezing lang blijven nagalmen (“overgoten met gele gal aan weerszijden / droeg ik customized talismannen / ik was immers immens beschermd / spektakel van een meisje”). Onder de poederroze coating van Atangana Bekono's marshmallow smeult het, en de dichter schrikt er niet voor terug de spies in het vuur te steken. Niet voor niets lezen we enkele gedichten nadat het lyrische ik zich heeft afgevraagd of zij een kapot scharnier is: “ ik zeg laat roest groeien op de buitenmuren doornen in / het sleutelgat wespennest rond deurscharnier”.
Het lijkt een afrekening: als ik niet meer ben dan een kapot scharnier, dan open ik bij dezen de totale aanval op je deur. In een bundel die de vorm zo doelbewust op zijn kop zet, kunnen we hier echter ook iets anders in lezen - namelijk niets minder dan een pleidooi voor woekering, voor het ongetemde, voor het pissen tegen heilige huisjes. Oftewel: voor goede poëzie.
De Arbeiderspers, 80 blz., € 18,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.