Kerozine : roman
Adeline Dieudonné
Adeline Dieudonné (Auteur), Annelies Kin (Vertaler), Nathalie Tabury (Vertaler)
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Atlas Contact, 2023 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : DIEU |
Dirk Leyman
ua/an/06 j
Iemand zal binnenkort een korte studie moeten wijden aan de rol van de kofferbak bij vrouwelijke Belgische schrijfsters. Lize Spit liet - zoals intussen half Vlaanderen weet - in Het smelt haar protagoniste Eva met een blok ijs in de auto terugkeren naar haar geboortedorp Viersel. Onlangs stuurde debutante Ilona Lodewijckx haar jonge hoofdpersonage Connie in Donkerkiemer na een abortus met een embryo in de koelbox naar Italië. En nu maakt de Waalse Adeline Dieudonné het nog bonter. In haar derde roman Blijf tuft een vrouw langdurig rond met het lijk van haar getrouwde minnaar.
Dieudonné (°1982) - die 300.000 exemplaren van haar debuut Het echte leven (2018) verkocht - heeft er een handje van om ongemakkelijke thema's beet te pakken. Nadat ze in het rauwe Kerosine (2022) als met een slagersmes in de hand tekeerging, lijkt haar derde roman Blijf enigszins bedaarder van opzet. Nu ja, ook hier wordt met een nietsontziend scalpel geschreven. Al is Dieudonné zeker ook in staat tot fijngevoeliger registers, zo bewijst ze.
'Al sinds ik M. heb leren kennen vraag ik me af hoe het zal aflopen', zo bedenkt S., een 41-jarige vrouw. 'Ik dacht altijd dat hij me zou verlaten, zo gaan die dingen meestal. Of dat ik iemand anders zou leren kennen. Het klassieke verhaal.' Maar het pakt anders uit. Na een zoveelste geheim rendez-vous in een bergchalet zit zij opgescheept met het zielloze lichaam van haar gehuwde minnaar. De 46-jarige man heeft er na een onschuldig zwempartijtje aan het nabije meer het bijltje bij neergelegd. 'Toen zag ik een roerloze gedaante aan het oppervlak drijven.' Een fatale hartaanval. Wat staat haar te doen? Hoe moet ze zijn wettige echtgenote verwittigen? En wat zal er met het stoffelijk overschot gebeuren?
Zeker is dat ze niet in staat is om 'afstand' te doen van het lichaam, dat ze bij zich wil houden, bij wijze van langdurig afscheidsritueel. Bovendien besluit ze opening van zaken te geven en − in een soort inwendige monoloog - twee brieven naar zijn vrouw te sturen. 'M. heeft nooit over mij verteld, maar ik verzeker je dat er geen concurrentie tussen ons bestaat, dat ik je niets heb afgenomen.'
Oprecht of toch een beetje gestoord? 'Het lijk van je dode minnaar bij je houden is gestoord, liefde is gestoord', bekent ze. Ze stopt hem in bad, 'omdat hij het een beetje koud heeft'. Ze lapt het corpus wat op, maar de ontbinding doet zijn werk - ze ruikt het rondom zijn mond. 'Het is de geur van ontbinding, van het banket van de bacteriën, wanneer ze zich aan vlees tegoed doen.'
Teergevoelige zieltjes hebben Blijf hier vast al opzijgelegd want Dieudonné is niet vies van enige necrofiele beschrijvingen. 'Normaal gesproken zou hij op dit moment in de koelcel van een rouwcentrum moeten liggen', staat er lapidair. Maar haar drang is onontkoombaar. Zij, zonder officiële status in zijn leven, heeft ten slotte geen rechten op hem. Ze gaat over de schreef. En zijn die brieven wel verstandig? 'Dit keer werkte het gevoel de grootste stommiteit van mijn leven te hebben begaan, bevrijdend. Het deed er niet meer toe.'
Dieudonné rekt met diabolisch plezier de grenzen van de geloofwaardigheid op in deze absurde roadtrip, waarin S. zelfs in een partijtje beachvolley betrokken raakt, terwijl M.'s lijk in de auto ligt. Soms is de slapstick niet ver weg en loert de waanzin om de hoek. Toch krijgen we langzaamaan inzicht in hoe het zover is gekomen met S., die lang onder het juk kreunde van mannen die haar voornamelijk als 'een sexy meisje in een spijkershort' zagen. 'Netjes geformuleerd hing er in mijn binnenste een dik fluwelen gordijn, waarachter ik mijn behoeften, mijn ambities en mijn creativiteit had weggestopt, waarachter ik me heel klein maakte.'
Ontroerend
Dieudonné laat haar hoofdpersonage terugblikken op de donkere kanten van haar moederschap en haar terugkerende concessies aan mannen. 'Ik dacht dat geweld, pijn en angst gewoon bij liefdesrelaties en seks hoorden.' Terwijl de 'verboden liefde' met M. wél van een grote intensiteit en pure eenvoud was, plots vervuld van onversneden romantiek. Ontroerend zijn de pagina's van haar kennismaking met deze man die zich bezighield met 'het monitoren van forel- en beverpopulaties' of de fascinatie voor zijn 'snijtanden met witte vlekjes'.
Opnieuw bewijst Dieudonné hoe knap ze van verteltimbre weet te wisselen: van beenhard naar zacht bespiegelend. Al chargeert ze wel eens, gebrand op een overbodig effectje. De Waalse schrijfster maakt er geen geheim van dat ze in de leer ging bij Stephen King of Virginie Despentes. Maar na drie romans traceert ze onmiskenbaar haar eigen overtuigende verteltoon.
Het slotakkoord van Blijf is vervuld van averechtse, morbide tederheid. Zal de onthutste wettige echtgenote haar een strobreed in de weg leggen bij het privé-afscheid van S.? Dat Dieudonné nog een auditief extraatje offreert (de playlist die haar tijdens het schrijven begeleidde − van Nick Cave tot Cat Power en Dido) versterkt nog de onheilspellende atmosfeer.
Atlas/Contact, 220 p., 22,99 euro. Vertaling Nathalie Tabury, Annelies Kin.
Marijke Arijs
ua/an/27 j
In de eerste zinnen van Adeline Dieudonnés boeken duikt steevast een stoffelijk overschot op. In de openingspassage van haar gelauwerde debuut Het echte leven (2018) - waarvan er 300.000 over de toonbank gingen - lazen we over kadavers en een opgezette hyena. In haar tweede roman, Kerozine (2021), ging het ook al over een lijk. Dat is in Blijf niet anders.
M. is dood, daar helpt geen lievemoederen meer aan. Hij is verdronken in het bergmeer waar hij iedere ochtend ging zwemmen, bij de chalet waar zijn minnares en hij net een paar dagen hebben doorgebracht. De vrouw zit in zak en as. Wat nu? Ze brengt de bevoegde instanties noch zijn wettige echtgenote op de hoogte, maar haalt de dode op het droge, doet hem in bad, want “hij was zo koud”, trekt een fles wijn open en probeert de situatie van de zonnige kant te bekijken. Ze kleedt het lijk aan, hijst het op de achterbank van haar auto en hup, we zijn vertrokken voor een roadtrip met een rottend kadaver als passagier.
Het is geen normale situatie, dat beseft de vertelster zelf ook wel: “Het lijk van je dode minnaar bij je houden is gestoord, liefde is gestoord.” Is dit een manier om aan de onherroepelijkheid van het hier en nu te ontsnappen? Een atypisch rouwtraject? Door brieven te schrijven aan zijn wederhelft en haar het verhaal te vertellen van haar relatie met M. probeert de vrouw het allemaal te begrijpen.
Nu is er weinig zo afgezaagd als een goede oude driehoeksrelatie, maar bij Dieudonné leidt dat uitgemolken onderwerp tot verrassende inzichten en originele overpeinzingen. De schrijfster stelt nu eenmaal graag de klassieke patronen ter discussie. Zowel onze rouwrituelen als onze liefdesrelaties moeten eraan geloven. De vertelster onderwerpt ook haar eigen liefdesleven aan een autopsie en beseft dat ze als vrouw grondig is geconditioneerd: “Ik ben niet bang voor mannen, ik ben bang voor mijn eigen neiging tot onderwerping.” Ze verdiept zich in de psychologie van een verkrachte vrouw die in een staat van ontkenning verkeert en helpt enkele mythes over het moederschap de wereld uit.
De vertelster gaat de wereld te lijf met een ontembare levenslust, een ontwapenende argeloosheid en een bataljon morbide details. En passant denkt ze na over de gekste onderwerpen. Hoelang duurt het voor honden en vogels hun doden vergeten? Hoeveel kinderen dragen een geheim met zich mee dat te groot is om te dragen? Dieudonné heeft een patent op absurdistische situaties en een oog voor het groteske.
Blijf is een macaber brievenboek gekruid met bovennatuurlijke effecten, zwarte magie en een unheimliche sfeer. Zo liggen op de bodem van het stuwmeer de ruïnes van een dorp dat is opgeofferd voor de bouw van een dam en onder het wateroppervlak komen slijmerige kadavers tot leven. Vervolgens wordt de lezer letterlijk het bos in gestuurd: een uitstekende locatie voor sprookjesfiguren, zoals heksen en genezeressen die bezoekers verwelkomen met een winchester.
De toon is misschien een tikkeltje bezadigder dan we van Dieudonné gewend zijn, maar de grenzen van de geloofwaardigheid worden fors opgerekt. Blijf is een roman over de dood waar de levensvreugde van afspat.
Vertaald door Annelies Kin en Nathalie Tabury. Atlas Contact, 240 blz., € 22,99 (e-boek € 13,99). Oorspr. titel: 'Reste'.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.