Grond : gedichten
Idwer De la Parra
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2023 |
Woord Volwassenen Poezie : 876 DELA |
Jeroen Dera
i /un/10 j
Zijn debuutbundel Grond (2016), waarvoor hij bekroond werd met de Poëziedebuutprijs en de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs, eindigde Idwer de la Parra met regels die je zowel optimistisch als pessimistisch kunt lezen: 'De toekomst van dit veld / ligt open nu de zon / de slapende soorten / kan bereiken.' Immers: die soorten zullen wakker worden en het veld laten bloeien, of ze worden juist in de hitte gesmoord.
Zulke dubbelzinnigheden lezen we ook in De la Parra's tweede bundel Vlerk . De titel suggereert dat we de 'grond' van het debuut voor het luchtruim verruilen, maar ook nu loodst de dichter zijn lezers vooral door landschappen en pittoreske stadsgezichten, als een lyrische schilder die zijn uitzichten laat stollen in taal.
Wat had je verwacht?
De 'vlerk' uit de titel lijkt een metonymische aanduiding van het dichterschap te zijn, door De la Parra beschreven als 'dit verendek - rukwind mort aan de pennen'. De dichter als een vogel die wordt blootgesteld aan het geweld van de wereld: we kennen het beeld van Charles Baudelaire, die de kunstenaar in zijn beroemde gedicht 'L'Albatros' (1861) voorstelde als een majestueuze zeevogel die door onverschillige zeelieden wordt geschoffeerd.
Waar de Franse dichter zich ontpopte tot poète maudit die zich in zijn werk afzette tegen de burgerlijke orde, rest De la Parra vooral de twijfel. Als vogel wil hij zijn pennen kwijt, maar hij durft ze niet neer te leggen. Ironisch roept hij uit: 'Moeder, wat is er van mij / geworden? Een zingende kraai? // Toch ziek om al die lelijkheid / fraai te willen zeggen.'
Het klinkt alsof De la Parra zich pathetisch excuseert voor zijn 'gedichtjes', zoals het lyrisch ik ze in de bundel zelf wel heel bescheiden noemt. Vanwaar die neiging, lijkt hij zich af te vragen, om esthetisch te willen schrijven over een wereld die grossiert in afscheid nemen, sterven, toekomstdromen waarvan 'minstens de helft verloren gaat'? En vanwaar die drang om het luchtruim te betreden en dat alles te delen, terwijl dichters voor de meeste mensen een stereotiepe verschijning zijn: 'wie de weg niet vinden kan / is vast een dichter met een pose'?
Vlerk suggereert dat het allemaal de moeite waard is vanwege de schoonheid zélf. Hoe banaal het ook mag zijn: het kan 'altijd nóg roder, nóg poëtischer - / en dat wilde ik je toch even zeggen.' Tegelijkertijd resulteert die zoektocht naar schoonheid vaak in een echec. Dan blijkt de lucht boven de zee bijvoorbeeld minder spectaculair dan gehoopt: 'Wat had je verwacht - wolken als ribben na de slacht? / Maar nee, boven de zee niets op stapel, de kleuren / vervloeien gestaag richting nacht, geluiden versterven'.
In de taal kan het dus nóg roder ('ribben na de slacht'), maar de werkelijkheid blijkt vaak minder poëtisch. Van stadsbomen die in vrijheid geloven (ze verheffen hun bladeren als 'zeilen', maar blijven verzonken in 'palen en banden') tot een dichter die droomt om zichzelf te vergeten: in deze poëzie worden ze enigszins naïeve, mooie romantici.
Zoektocht naar schoonheid
De la Parra's stijl past bij die insteek. Hij is het type dichter dat drie planten met een v noemt als hij een duinvallei beschrijft: 'vlierbes, vlasbekje, vingerhoedskruid'. Hoewel hij in vrije verzen schrijft, vermijdt hij uitwaaierende strofes en durft hij uit te pakken met rijm.
Tegelijkertijd dringt het spanningsveld tussen de esthetiek van het schrijven en de lelijkheid van de wereld ook in De la Parra's taal door, bijvoorbeeld als hij verheven beelden vol assonantie laat botsen op een plat register. In het gedicht 'IJver' klinkt het bijvoorbeeld eerst: 'O, de varen heft zijn bisschopsstaven, zich spoedig / aan de ruimte lavend.' Maar daarna lezen we: 'onverzettelijke benen / onder de vierkantste reet'.
Zulke humor geeft lucht aan een bundel waarin de herfst 'een stille zwelger' heet - een cliché dat je zou doen bezwijken aan weltschmerz als er geen relativering tegenover stond. Een belangrijke rol daarbij is weggelegd voor de geliefde van het lyrische ik. Als hij een pompeuze beschrijving geeft van slagerszaken ('Blazende roosters in stegen, biermarinades, / en pezen verweken, de kracht van het vlees / wordt in ovens beproefd') en vervolgens een duif de dakgoot ziet verlaten 'als een tuimelend, angstig iets', moet zij lachen en zegt ze droog 'dat zo'n duifje mijn aandacht wil trekken'.
Uiteindelijk zijn we het natuurlijk zelf die bepalen hoe we de dingen waarnemen en vormgeven, concludeert De la Parra in het slotgedicht: 'Eigenlijk staan de dingen stil. / Ze laten het aan mij.' In Vlerk leidt dat tot zelfbewuste poëzie die onversneden esthetisch durft te zijn, zonder ten onder te gaan aan hoogdravendheid.
De Bezige Bij, 48 blz., € 19,99.
Bookarang
Een dichtbundel van Idwer de la Parra over identiteit, liefde en de blik van de dichter. De la Parra schetst een wereld vol natuurlyriek, waar gevoelens en beelden van het ene op het andere moment kunnen kantelen. Maar wie is verantwoordelijk voor die kanteling? De personen of gebeurtenissen in het gedicht, of degene die het gedicht optekent? De la Parra zoomt in op zijn dichterlijke manipulaties en onderzoekt welk effect deze hebben, zoals in een naamloos gedicht waarin hij zich afvraagt wat je kunt weten met de gordijnen gesloten. De gedichten in ‘Vlerk’ zijn soepel en ritmisch geschreven in beeldende taal, waarbij de dichter veel gebruikmaakt van binnenrijm. Voor de meer geoefende poëzielezer. Idwer de la Parra (1977) publiceerde in Revisor, Terras, Tirade en de Poëziekrant en won de Vondel CS-poëzieprijs met zijn gedicht ‘Kom terug’. Zijn debuutbundel ‘Grond’ (2016) werd bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogt-prijs en de Poëziedebuutprijs.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.