Leven verboden! : een roman
Maria Lazar (Auteur), Kris Lauwerys (Vertaler), Isabelle Schoepen (Vertaler)
Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Van Maaskant Haun, 2021 |
VERDIEPING 2 : DUIVELSHOEK : SPANNEND : LAZA |
Besprekingen
De donkere jaren van Wenen
Karen Billiet
rt/aa/12 m
Hoe snel kan een leven verdampen? De Weense Maria Lazar (1895-1948) verkeerde tijdens het interbellum in de culturele kringen die ertoe deden. Bevriend met Canetti en Brecht. Getrouwd met de stiefzoon van Strindberg. Geportretteerd door Kokoschka. Journaliste voor hetzelfde blad als Roth en Musil.
Maar ook: Joods en socialistisch, en dus een vogel voor de kat wanneer de fascisten de macht grijpen. Lazar verlaat Oostenrijk in 1933. Haar werk krijgt ze dan al niet meer gepubliceerd. Ze overleeft de oorlog in Scandinavië, maar is fysiek en mentaal zo getekend dat ze in 1948 uit het leven stapt.
Vervolgens raakt Lazar domweg vergeten. Een kleine Weense uitgeverij kwam haar werk een paar jaar geleden weer op het spoor en besloot haar ongepubliceerde roman Leven verboden! alsnog uit te geven. Prompt werd het boek in de Duitstalige wereld omarmd als een herontdekking van formaat.
Het is dan ook verbluffend hoe Lazar in 1932 voorvoelde wat op komst was. Ze schildert de wolken die zich samenpakken boven Duitsland en Oostenrijk. Haar hoofdpersonage Ernst von Ufermann, een prominente Berlijnse bankier, wordt beroofd op weg naar de luchthaven. Niet alleen verliest hij zijn identiteitspapieren, hij mist ook zijn vlucht naar Frankfurt waar hij een afspraak had met geldschieters. Zijn bank staat op de rand van het faillissement. In plaats van er de politie bij te halen, trekt Ufermann de stad in. Heel even wil hij zich overgeven aan de bevrijding van zorgen, moeilijke beslissingen en een uitdovend huwelijk. Maar het vliegtuig naar Frankfurt stort neer, Ufermann wordt dood gewaand en met het geld van de verzekeringen wordt zijn bank gered. In het Berlijnse nachtleven biedt een louche figuur hem een uitweg. In ruil voor een flinke som geld smokkelt Ufermann een pakje naar Wenen. Zonder het te beseffen wordt hij medeplichtig aan een uiterst rechts complot.
De taal die Lazar hanteert, weerspiegelt de verandering van omgeving waarin Ufermann terechtkomt. De gebeurtenissen in Berlijn beschrijft ze op het hectische ritme van de stad. Op de trein wordt Ufermann overvallen door gejaagde gedachten die het tempo van de sporen volgen. Om vervolgens aan te komen in een landerig, grimmig Wenen getekend door honger, armoede en antisemitisme.
De sfeer van de stad komt tot leven in de spreektaal van de Weners die Ufermanns pad kruisen: een verarmd ambtenarengezin, hun adellijke familie in al hun teloorgegane glorie, keet schoppende rechtse studenten, een Joodse hoogleraar die de oorzaken van de crisis in kaart brengt en de kleermaaksters, kelners en winkeliers die er zich doorheen proberen te slaan. Allemaal hebben ze heimwee naar hun wereld van gisteren, de praalzieke keizerlijke-en-koninklijke hoofdstad die alleen nog in dagdromen voortleeft. Ook Ufermann doet nog een poging om op zijn stappen terug te keren, maar ook voor hem is de kans verkeken. De ontketende krachten in de samenleving jakkeren ongenadig voort.
De opkomst van het nazisme in Duitsland werd uitvoerig beschreven. De even donkere jaren in Oostenrijk werden vaker weggemoffeld. Lazar maakte een sterke analyse van die ontsporende wereld en goot dat met veel flair in een opwindende roman. Daarin lijkt ze op haar tijdgenote Gabriele Tergit, de Joodse schrijfster uit Berlijn van wie het familie-epos De Effingers herontdekt werd. Dat hun werk vergeten werd, is te wijten aan de naargeestige tijd waarin het ontstond. Dat het weer aan de oppervlakte komt, is meer dan terecht.
Vertaald door Kris Lauwerys en Isabelle Schoepen, Van Maaskant Haun, 320 blz., 22,99 €. Oorspronkelijke titel: 'Leben verboten!'
J. Hodenius
Vertaling van de geprezen herontdekte anti-nazistische exilroman uit 1934 van de joods-Oostenrijkse schrijfster, journaliste en vertaalster (1895-1948). De Berlijnse bankier Ernst von Ufermann staat in 1931 kort voor zijn bankroet. Als hij, na beroofd te zijn, het vliegtuig naar een kredietbespreking mist en dat neerstort, denkt iedereen dat hij dood is. Hij neemt de gelegenheid te baat om vrijaf van zijn druk(kend) bestaan te nemen. Zijn vrouw, die al langer een verhouding heeft met zijn zakenpartner, int de hoge levensverzekering. Door toeval wordt hij onder een nieuwe naam voor een nationaalsocialistische kring als koerier naar Wenen gestuurd en komt onder controle van een viertal knapen van de Weense cel. Zal hij worden ontdekt en keert hij ooit nog terug? Voor het eerst in zijn leven wordt hij zich bewust van de zelfkant van het leven, de broeiende maatschappelijke onrust en het virulente antisemitisme. De roman heeft vaart, snelle scène- en perspectiefwisselingen en realistische dialogen à la Hans Fallada. Voor de liefhebber van de romans van Gabriele Tergit en Irmgard Keun. Het boek werd een succes in Oostenrijk en Duitsland.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.