Gebed voor de vermisten
Jennifer Clement
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
De Bezige Bij, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : CLEM |
Kathy Mathys
ru/eb/01 f
Op haar zeventiende raakte Margot zwanger - een grote schande in het gegoede milieu waar ze opgroeide, dus liep ze weg van huis. Sindsdien wonen moeder en dochter in een auto, op een woonwagenpark in Florida. Echte angsten kent de veertienjarige Pearl niet, behalve dan die voor de sleepwagen. Hun huis/auto staat al jaren stil; moeder en dochter spelen soms autootje rijden. Dan mag Pearl achter het stuur plaatsnemen. Haar barbiepoppen bewaart Pearl tussen rem- en gaspedaal. Margots grootste angst is die voor de kinderbescherming. Ze heeft haar dochter nooit officieel laten registreren. Zij ziet het zo: 'Ze vinden je nooit, want je bent niet vermist', zegt ze. Margots vader heeft nooit geweten van de baby, haar moeder is dood.
Het is een bevreemdend tafereel dat Jennifer Clement schetst op de openingsbladzijden van Wapenliefde. De auto staat vlak bij het water waarin alligators zitten, en de bewoners van het park schieten op de beesten. Uitzonderlijk is dit niet in een staat waar alles altijd een kogel krijgt. Gewoon voor de lol, aldus Pearl. De omgeving stinkt verschrikkelijk, er ligt een afvalberg vlakbij. Maar in de kofferbak van de auto zit duur porselein uit Margots ouderlijke huis. Pearl groeit op in een auto, maar kent het verschil tussen glas en kristal.
De meeste bewoners van het park hebben een link met het veteranenhospitaal waar de moeder van Pearl werkt als schoonmaakster. Iedereen kent wel iemand die crystal meth maakt. En iedereen heeft een of meer wapens. Behalve Margot en Pearl dan. Maar dat verandert met de komst van Eli, die het broze evenwicht tussen moeder en dochter zal verstoren.
Drive-Thru Prayer
Jennifer Clement, schrijfster van een geëngageerd oeuvre, is voorzitter van Pen International. Ze werd bekroond voor de roman Gebed voor de vermisten, deel één van haar tweeluik over wapenhandel. Dat engagement zit de literaire kwaliteit van haar werk gelukkig niet in de weg: Clement preekt niet in Wapenliefde. Dat kan ook haast niet met een verteller als Pearl, die haar verhaal brengt zonder effectbejag. Ze vertelt hoe het haar en haar moeder is vergaan sinds de komst van Eli, het nieuwe vriendje van de moeder. Het is de lezer snel duidelijk dat Margot te lief is voor de wereld. Te gevoelig ook. Je wéét gewoon dat er een moment komt waarop ze Pearl niet zal kunnen beschermen. In die zin is de roman wat voorspelbaar, maar dat stoort niet.
Clement laat Pearl praten in korte zinnen die aankomen als rake tikken. En soms klinkt het meisje zelfs als een dichter: 'Op die dag der dagen stond de maan nog steeds aan de hemel, omdat die nacht zich niet zo gauw liet wegjagen. Hij bleef in de buurt voor de laatste restjes.' Ook op inhoudelijk vlak is lyriek belangrijk. Margot speelde vroeger piano, ze kent alle bluesnummers, en zingt samen met haar kind.
Clement laat een gemeenschap zien waarin iedereen, zelfs de pastoor, betrokken is bij wapenhandel. Niemand gelooft ergens in. Wel wil iedereen in het park iets verkopen of beloven aan een ander. Ondanks de donkere thematiek is dit, veel meer dan een deprimerend, een krachtig boek. Er zit humor in, met name in de passages over de pastoor, bezieler van initiatieven als Drive-Thru Prayer en U-Turn Prayer. Het einde is dubbelzinnig, zowel hoopvol als hopeloos. Wat bijblijft is de stem van het kind dat zoveel wijzer is dan veel volwassenen om haar heen voor mogelijk houden.
Bezige Bij, vertaald door Molly van Gelder, 251 blz., 22,99 €. Oorspronkelijke titel 'Gun love'.
E. Mutter
In bepaalde opzichten is dit een merkwaardig boek. Het hoofdthema van dit verhaal is het particuliere wapenbezit in de VS, maar het behandelt ook de armoede in dat land. Pearl, een meisje van veertien jaar, woont met haar moeder in een auto op een parkeerplaats naast een in zeer deplorabele toestand verkerend woonwagenkamp. Haar omgeving is vies en gewelddadig. Ze weet niet beter, ook al verlangt ze vaak naar een echt bed en een verfrissend bad. Pearl zoek met haar vriendinnen naar schatten op de vuilnisbelt. De zielzorger handelt in wapens en de mannen schieten in de giftige rivier op alligators. Margot, de moeder van Pearl, krijgt een verhouding met een ongure figuur, die haar een pistool geeft. De aanwezigheid van dat wapen krijgt in het verhaal een omineuze rol. Clement beschrijft deze duistere vertelling in een rustige en niet een rauwe stijl. Soms clasht die stijl met het gegeven, maar het boek blijft boeiend. De schrijfster toont grote betrokkenheid met de problematiek die ze beschrijft. Een lezenswaardige roadnovel.
Gerwin Van Der Werf
ua/an/26 j
Het kan zijn dat het aan onze Europese blik ligt, en aan onze afschuw van het fenomeen Trump, maar Amerikaanse romans lijken tegenwoordig meer dan ooit het huidige Amerika als onderwerp te hebben. In 'Wapenliefde' van Jennifer Clement is dat niet anders. De Amerikaanse-Mexicaanse schrijfster, voorzitster van de politiek geëngageerde schrijversorganisatie PEN International, richt haar pijlen op Amerika's dodelijke obsessie met wapens, en dat doet ze hartverscheurend goed in deze harde en tegelijk verrassend tedere roman over een moeder en dochter die geen schijn van kans lijken te maken om te overleven in de wurggreep van armoede en wapengeweld. "Mijn moeder was een kopje suiker. Je mocht haar altijd even lenen." Zo introduceert Pearl haar moeder, liefdevol en geestig, en tegelijk loert het onheil, want met zo'n zoete, kwetsbare vrouw kan het niet goed aflopen.
'Wapenliefde' speelt zich af in Florida, in een trailerpark, die typische rafeltand van de Amerikaanse samenleving. De veertienjarige Pearl woont met haar moeder in een oude auto op de parkeerplaats van het park, al veertien jaar illegaal. Marginaler kan het niet. Pearls kamer is de front seat, moeder woont op de achterbank. De kofferbak ligt vol dure spullen, want Pearls moeder Margot is eigenlijk van goede komaf, helaas door een tienerzwangerschap aan lager wal geraakt. Ze maken het gezellig in hun auto. Pearl is de personificatie van onschuld en kwetsbaarheid, met haar naam waarin de zee klinkt en haar witte haren en haast doorzichtige teint, maar vergis je niet: ze is weerbaar en steelt iedere dag overal sigaretten die ze deelt met haar vriendin. Die heet April May - in ieder detail zit lichtheid en humor in dit boek en steeds voel je de tragiek erdoorheen sijpelen.
Clement neemt de tijd om alle verloren zielen en halve idioten op het park lekker vet neer te zetten: de oorlogsveteraan Sergeant Bob, die op één been over het terrein hinkt met ontbloot bovenlijf en een geweer om zijn nek, pastor Rex die zondags wat raaskalt in de kerk maar vooral wapensmokkelaar is, de hartelijke maar afgegleden Corazón die een neergeschoten Mexicaanse zangeres vereert als de Heilige Maagd. Als ze allemaal zijn langsgekomen brengt de schrijfster de man in het spel die het broze evenwicht gaat verstoren. Hij heet Eli, maakt zijn entree met cowboylaarzen en wapens, in de kerk, heeft de pastor in zijn zak en papt aan met de moeder van Pearl. Het onheil is niet meer af te wenden. Eli legt een pistool onder de stoel van Pearl, zodat Margot zich kan verweren. Kennelijk is dat ineens nodig. Pearl ziet de romance met lede ogen aan, wordt dagelijks het huis (lees: de auto) uitgejaagd zodat de twee kunnen flikflooien, en ja, je weet dat het pistool af zal gaan. Maar niet wanneer en hoe.
Deze roman is spannend, schrijnend en ontroerend en wordt nergens prekerig over gun violence. Ze zijn alomtegenwoordig die wapens, dat wel, maar zelfs een enkele pamflettistische passage wordt literair.
Clement slaagt glansrijk in het geloofwaardig schrijven vanuit het perspectief van een puber. Hoe het is om in een auto te wonen? "Je bent altijd op zoek naar een douche."
Soms klinkt Pearl wat vroegrijp, maar goed, een schrijver moet ook slagkracht houden in de taal die zij hanteert. Want daarin schuilt de grootste verdienste van dit boek: de beelden zijn in gelijke mate afstotelijk, dichterlijk en teder. De baby-alligators die aan elkaar gegroeid zijn en een bezienswaardigheid zijn tot ze sterven, de 'poppenweide' (63 barbiepoppen die tot hun middel zijn ingegraven), de rotte sinaasappelschillen op de vuilnisbelt, het blijft je wel een tijdje bij. Daarnaast schrijft Clement zinnen die op een economische manier poëtisch zijn: "Liggend tussen de wapens dacht ik: ik lig tussen de doden van vroeger en de doden van later." In het laatste deel van het boek, dat leidt tot de finale confrontatie tussen Pearl en Eli, kom je als lezer met een flink moreel dilemma te zitten. Wat wens je eigenlijk voor einde: zoete wraak of het behoud van een snipper onschuld? Pearl maakt haar keuzes op intuïtie, ik bleef vertwijfeld achter, en een beetje wanhopig omdat ik wilde weten hoe het dat kind verder zal gaan.
oordeel
Spannend, ontroerend; op een economische manier poëtisch.
De Bezige Bij; 256 blz. € 22,99.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.