Smaak : een bitterzoete verkenning
Kathy Mathys
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Uitgeleend
|
Polis, 2018 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : MATH |
Maria Vlaar
ru/eb/09 f
De 'coywolf' is een kruising tussen een wolf en een coyote, en in de roman Verdwaaltijd, na Smaak. Een bitterzoete verkenning de tweede boekpublicatie van Kathy Mathys (45), worden deze dieren niet alleen bestudeerd, maar hebben de personages ook veel weg van deze solitaire jagers en langeafstandlopers.
Verdwaaltijd is een ambitieuze roman met veel verhaallijnen, waarvan in de loop van het boek twee dominanter worden. Er is het verhaal van de jonge fotograaf en schilder Ben en zijn geheime minnares Emma, een verpleegster die voor hem poseert maar haar nest - man en kinderen - niet voor hem wil opgeven. En er is de parallel lopende liefdesgeschiedenis tussen haar Brusselse vriendin Marcia en David, een Amerikaanse schrijver die in Brussel en Londen in schrijversresidenties verblijft. David schrijft boeken over coywolves en essays voor The New Yorker over verdwijningen, een onderwerp dat hem mateloos interesseert na de geheimzinnige verdwijning van zijn grote liefde Kay.
Het zijn personages met complexe geschiedenissen, die langzaam gaan leven in dit boek. Emma heeft haar ouders en zus verloren in een ongeluk. Zij ziet haar levensloop als een zandloper: na het gezinsleven kwam een periode van eenzaamheid, en pas na de geboorte van haar kinderen dijde haar intieme leven weer in de breedte uit. Zij woont in de stad maar trekt steeds naar haar herinneringen in haar geboortedorp. Ben is het ongrijpbare type van de op het platteland teruggetrokken kunstenaar voor wie de kunst boven alles gaat, en fotografeert vossen - als de Europese variant van de coywolf.
Davids thuis is in de redwoods in Californië, tussen de eeuwenoude bomen waar je op de kruinen lopend de weg kwijt kunt raken, maar hij is bereid de hele wereld over te trekken als er een spoor van Kay opduikt. En Marcia houdt ervan te verdwalen in haar stad Brussel; ze lijkt ook in haar eigen leven te dwalen na haar pijnlijke echtscheiding. Ze is kok maar in de keuken is ze nauwelijks te vinden, en heeft te weinig aandacht voor de wandel en handel van haar puberdochter.
Legpuzzel
Pas op tweederde van de roman laat Mathys de vragen toe die het verhaal werkelijk onder spanning zetten. Wat is er met Kay gebeurd? Neemt Ben genoegen met de afwijzing door Emma? Kan Marcia leven met Davids obsessie? Dan krijgt de roman de kracht waarop eerder alleen gezinspeeld is. Tot die tijd is Mathys bezig met het uiteenzetten van de levenswandel van niet alleen de vier hoofdpersonen, maar ook tientallen bijfiguren die zelfs een oplettende lezer niet altijd uit elkaar kan houden. In steeds afwisselende hoofdstukjes verspringen voortdurend perspectief en verhaallijn, en het is aan de lezer om de legpuzzel te maken en aan het einde de complete tekening te overzien.
Mathys lijkt het dan ook niet te doen om de lezer mee te slepen, maar om hem na te laten denken over kunst en literatuur, en daarin is zij volop geslaagd. Zo is daar de vraag: hoe ver mag een kunstenaar gaan met mensen uit zijn omgeving te verwerken tot kunst? Ben maakt een schilderij van zijn geliefde Emma waarmee hij haar gezinsleven kan ondermijnen. David schrijft over Kay. 'Jij bent de schrijver, jij kunt er vast iets mee,' zegt Kays moeder als ze David de dagboeken van haar dochter nalaat. Maar hij schrijft ook over een andere ex, de 'Woestijnvrouw' Diane die er niet op zit te wachten dat haar intieme en voor anderen afgesloten leven in de krant geopenbaard wordt. 'Hij denkt zeker dat wij hier geen New Yorkers lezen, dat we te achterlijk zijn,' zegt een vriendin van Diane die in de Mojavewoestijn in een indianenmuseum werkt.
Circulaire werkelijkheid
Dat de lezer in Verdwaaltijd soms verdwaalt tussen de personages en plekken lijkt een literair statement. Mathys, literatuurrecensent van deze krant, is doordesemd van Angelsaksische literatuur en dat is tot in de zinsbouw en stijl te lezen. Het breed opgezette verhaalplan en de trage, indirecte manier waarop ze personages introduceert sluit veel meer aan bij de Angelsaksische dan bij de rechttoe rechtaan Nederlandstalige literatuur. Het hoge ambitieniveau imponeert: Mathys draait haar hand niet om voor een uitgebreide beschrijving of een uitweiding. Verfrissend is dat, in een literaire wereld waarin vooral alles helder en in korte zinnen snel duidelijk lijkt te moeten zijn.
De wereldbol in Marcia's kinderkamer waarop zij in de nacht tekeningetjes van wolkenkrabbers in New York en obers in Brussel krabbelt is 'geen kaart met een begin en eind, wel een wereld die nooit afkwam'. Marcia begint met rouw om haar scheiding en eindigt ook weer in die 'glazen conditie' waarin ze bij zichzelf naar binnen kan kijken. Zo is ook Verdwaaltijd: een roman waarin niet de lineaire, maar de circulaire werkelijkheid beschreven wordt.
Polis, 334 blz., 22,50 € (e-boek 14,99 €).
Persis Bekkering
rt/aa/17 m
Het is een anekdote, maar het omvat veel thema's uit de ruim opgezette roman, waarin de personages dwalen, verdwalen en afdwalen. Door een stad, in hun hoofd, van hun familie, in hun werk. De kaart staat hiervoor symbool.
Mathys zet meerdere lijnen uit die rustig op gang komen: dat van Marcia, die na haar scheiding een relatie krijgt met de Amerikaanse schrijver David. David, expert in coywolves (kruising tussen coyotes en wolven) schrijft een boek over de verdwijning van zijn ex. Parallel daaraan loopt het verhaal van Marcia's vriendin Emma, een verpleegkundige die een affaire krijgt met de jonge kunstenaar Ben.
Als lezer verdwaal je een beetje in al die namen en details uit dagelijkse levens, maar met zo'n thema moet dat wel bewust zijn, vertrouw deze schrijver maar. De verhaallijnen worden tegen het einde plots beklemmend. Marcia krijgt jammer genoeg het minst kleur en diepte; Emma is aanvankelijk ook wat onbeduidend, maar uiteindelijk flonkert zij mysterieus.
Mathys schrijft al even kalm en functioneel, ze treedt in haar stijl niet erg naar voren. Toch roept ze overtuigend verschillende landschappen op, met als hoogtepunt de redwood-wouden in California.
Wat het meest beklijft, is de oriëntatie van de personages. Geen navelstaarders maar doeners zijn het, hun blik op de wereld gericht, om soms, via een fysieke sensatie - een geur, een beeld - toch gedwongen te worden de blik naar binnen te richten.
***
Polis; 336 pagina's; € 22,50.
J. de Jager-v.d. Wijst
David Trevor is al met Kaye bevriend vanaf hun negende jaar. Zij wonen in Weott, Californië. Hij is gefascineerd door coyotes en de Californische redwoodwouden. Tijdens hun studie, hij biologie, zij kunstgeschiedenis, hebben ze een platonische relatie. Als ze twintig zijn, wordt het serieus. Kaye houdt van dwalen en verdwalen, is regelmatig een periode zoek, maar komt altijd weer terug. Als ze 35 jaar is, verdwijnt ze voor goed. Zijn relatie en zoektocht naar haar beschrijft hij in 'De kunst van het verdwijnen', waarvan de hoofdstukken door de andere verhalen heen verspreid zijn. Tijdens zijn verblijf in Brussel ontmoet David de gescheiden Marcia, die kok is in het museumrestaurant en een dochter heeft, Robin van vijftien jaar. Marcia is bevriend met verpleegster Emma, die getrouwd is met Theo, en twee kinderen heeft: dochter Ruth (5) en zoon Sander (13). Emma ontmoet in de Galerie van Theo’s vader, Ben, fotograaf en schilder. Zij poseert voor Ben en heeft seks met hem. Al deze verhalen, behalve het verhaal van David, zijn als puzzelstukjes door elkaar geschud. Ze worden indirect, fragmentarisch, afstandelijk beschreven. Het verhaal van David is beeldend, met prachtige natuur en mooi van taal.
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.