Beschikbaarheid en plaats in de bibliotheek
ARhus - De Munt
1 exemplaar
Beschikbaarheid | Uitgave | Plaats in de bib |
---|---|---|
Aanwezig |
Uitgeverij Brooklyn, 2017 |
VERDIEPING 3 : DUIZENDZINNEN : ROMANS : VANZ |
Besprekingen
Onderhoudende sleutelroman over het studentenleven in de jaren vijftig is dapper herdrukt
Arjan Peters
em/ec/09 d
Om een beeld te krijgen van het Amsterdamse studentenleven in de jaren vijftig zijn we geneigd te grijpen naar de kolos Bij nader inzien van J.J. Voskuil, uit 1963. Maar in datzelfde jaar verscheen nóg een onderhoudende, en vlottere, sleutelroman die in hetzelfde milieu en in dezelfde periode speelt: De autocraten van Rutger van Zeijst (1930-2005), door iedereen vergeten, maar niet door de nieuwe Leidse uitgever die zich joyeus Brooklyn noemt.
Het zelfvertrouwen dat uit die naam spreekt, laat zich ook aflezen aan de koene daad om een herdruk uit te brengen van de roman over de gesjeesde rechtenstudent Piet Aukes, platzak en wees, die al lang blij is dat hij het mag proberen als redacteur bij studentenweekblad Dicta Probantia (Het oordeel).
Daar moet het roemruchte Propria Cures (Het eigenbelang) mee worden bedoeld, waar de gesjeesde economiestudent Van Zeijst zelf een tijdje redacteur was, en verhalen en verzen aan bijdroeg. De DP'ers hebben soms ruzie met het blaadje Facta Civitatis (Folia Civitatis), en voor de ingewijden was het destijds een koud kunstje om in diverse personages bekende intellectuelen te ontwaren zoals de slavist Karel van het Reve, de neerlandicus en theaterkenner Hans van den Bergh en de journalist en latere dichter-vertaler Jan Eijkelboom.
In 1954 was de oorlog nog niet lang achter de rug, de verzuiling wankelde allerminst en studenten moesten de moed erin zien te houden op bedompte zolderkamertjes bij hospita's, of in cafés met behulp van jenever, sigaren en welbespraaktheid.
Piet Aukes wil zo graag horen bij de club rond de temperamentvolle en drankzuchtige Jacob Daalakker (die trekken heeft van Eijkelboom), dat hij het niet erg vindt om na het voorlezen van zijn eerste stukje kopij de nonchalante reactie te krijgen dat het wel geplaatst zou worden 'wanneer er eens een keer ruimte voor was'.
Hij gaat bordenwassen bij een Chinees restaurant, en mag dan vier pilsjes 'omdat het in de keuken zo warm was', plus gratis eten. 'Ik had het gevoel dat ik mijn voedselvoorziening nu goed georganiseerd had.' Later wordt hij nachtwaker bij een firma in garen en band en bustehouders.
Het is nogal schlemielig allemaal, zeker vergeleken bij Daalakker, die over alles tot en met de Amstel aan toe een Mening heeft: 'Tot aan de Blauwbrug ziet hij eruit alsof hij door Berlage is ontworpen, wat in zekere zin ook waar is. Dan heb je nog de twee stukjes kitsch tussen de Doelenbrug en de Nieuwebrug, dat zijn alleen garages voor rondvaartboten. Het beste zou je die stukken kunnen dempen, op het moment dat alle Duitsers en Amerikanen er nog in zaten.'
Het gaat uit en aan met vriendinnen, en er wordt flink verbaal strijd geleverd, wat niet erg is, want 'krakeel is een vorm van contact'. Maar toch blijft je van de hoofdpersoon vooral bij dat hij in de wieg gelegd lijkt voor onbeduidendheid.
Rutger van Zeijst was de astmatische zoon van geëngageerde heilsoldaten. De al snel uitgeschreven schrijver componeerde nog jaren breinbrekers en cryptogrammen ('soms vijf per maand'), om na een lange periode van achteruitgang in een Apeldoorns ziekenhuis te sterven. Voor het nawoord van professor Francis Bulhof dat deze informatie koelbloedig verstrekt, was je de hele roman lang al bang.
***
Brooklyn; 255 pagina's; € 19,90.
Theo Vos
'Studentenleven' en 'Studententypen', maar dan midden jaren vijftig: we kenden het al uit Voskuils 'Bij nader inzien' (1963). Maar in hetzelfde jaar verscheen deze veel kortere, pittigere en geestigere versie. Gesjeesde rechtenstudent Piet Aukes verdient zijn dagelijkse maaltijd als bordenwasser in een Chinees restaurant, maar wil dolgraag in de redactie van studentenblad Dicta Probantia. Daarvoor wordt hij slippendrager van de slimme, alcoholverslaafde Jacob Daalakker. Er wordt veel jenever gedronken, sigaren gerookt, van vriendinnen gewisseld en in café's gediscussieerd, vooral over het communisme. Een sleutelroman waarvan de hoofdpersonen inmiddels overleden zijn, maar nog gemakkelijk herkenbaar: de toenmalige redactie van Propria Cures. Van Zeijst (1930-2005) was zelf gesjeesd economiestudent en publiceerde behalve zijn PC-stukken deze roman, een dichtbundeltje en een kort verhaal. Jonge uitgeverij Brooklyn initieert met deze welkome heruitgave een reeks 'lievelingsboeken van ervaren lezers waar anderen nog nooit van hebben gehoord'. Daarmee is de aard van dit boek raak getypeerd. Tweede druk met een voorwoord van Maarten 't Hart, dat weinig toevoegt, en met een informatief artikel (uit 1998) van Francis Bulhof.
Suggesties
Krijg een e-mail wanneer dit item beschikbaar is
Laat hieronder weten op welk e-mailadres je een bericht wil krijgen als dit item beschikbaar is. Dit is geen reservering. Je krijgt geen voorrang om dit item te lenen.
Je gaat akkoord dat we je een mail sturen om je aanvraag te bevestigen en je te verwittigen wanneer jouw artikel binnen is. Deze mails zijn eenmalig. Je kan je toestemming op elk moment intrekken via de link in de bevestigingsmail.